Bezpieczeństwo pacjentów oraz profilaktyka zakażeń związanych z opieką zdrowotną

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Zalecenie — bezpieczeństwo pacjentów, w tym profilaktyka i kontrola zakażeń związanych z opieką zdrowotną

JAKIE SĄ CELE NINIEJSZEGO ZALECENIA?

• Poziom bezpieczeństwa pacjentów podczas leczenia stanowi poważny problem zdrowotny, a także znaczne obciążenie ekonomiczne. Każdego roku od 8% do 12% pacjentów przyjmowanych do szpitala cierpi z powodu komplikacji związanych z korzystaniem z opieki zdrowotnej w szpitalach na terenie Unii Europejskiej (UE).
• Niniejsze zalecenie pełni rolę apelu o stworzenie ram w celu poprawy bezpieczeństwa pacjentów* i zapobiegania występowaniu zdarzeń niepożądanych*, w szczególności w odniesieniu do zakażeń związanych z opieką zdrowotną*, do których może dojść w instytucjach opieki zdrowotnej.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Bezpieczeństwo pacjentów

Ustanawianie i rozwijanie krajowych działań i programów dotyczących bezpieczeństwa pacjentów

• Kraje UE powinny wyznaczyć właściwy organ odpowiedzialny na ich terytorium za bezpieczeństwo pacjentów. Środek ten przyczyni się, między innymi, do uwzględnienia bezpieczeństwa pacjentów jako kwestii priorytetowej w polityce i programach w zakresie zdrowia na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym.
• Aby zwiększyć bezpieczeństwo pacjentów, należy stworzyć skuteczniejsze systemy, procesy i narzędzia stosowane w obszarze bezpieczeństwa opieki zdrowotnej. Należy też przeprowadzać regularne przeglądy standardów bezpieczeństwa lub wzorcowych rozwiązań obowiązujących w opiece zdrowotnej.
• Ponadto należy mobilizować organizacje pracowników medycznych do odgrywania aktywnej roli w dziedzinie bezpieczeństwa pacjentów.
• Należy także opracować szczególne podejście do propagowania wzorcowych rozwiązań z myślą o zapobieganiu najpowszechniej występującym zdarzeniom niepożądanym, takim jak zdarzenia związane z leczeniem farmakologicznym, zakażenia spowodowane opieką zdrowotną oraz komplikacje związane z zabiegami chirurgicznymi.

Włączenie pacjentów do udziału w procesie

Pacjenci powinni być zaangażowani w opracowywanie polityki w zakresie bezpieczeństwa pacjentów za pośrednictwem stowarzyszeń, które ich reprezentują. Ponadto powinni mieć dostęp do informacji na temat obowiązujących standardów bezpieczeństwa, jak również procedur składania skarg oraz dostępnych środków odwoławczych i odszkodowań. Pacjenci powinni mieć także możliwość uzyskania podstawowej wiedzy na temat bezpieczeństwa pacjentów.

Poprawa informacji przekazywanych pacjentom i stworzenie systemów zgłaszania zdarzeń

• Stworzenie systemów zgłaszania lub usprawnienie już istniejących powinno umożliwić dostarczanie informacji na temat skali, rodzajów i przyczyn błędów i zdarzeń w związku z opieką nad pacjentem. Takie systemy powinny zachęcać pracowników opieki zdrowotnej do czynnego zgłaszania wszystkich zdarzeń niepożądanych. Mogłyby one także umożliwiać pacjentom i ich rodzinom dzielenie się informacjami o swoich doświadczeniach.
• Ponadto mogłyby stanowić uzupełnienie innych systemów zarządzania ryzykiem w zakresie bezpieczeństwa, takich jak systemy nadzoru nad bezpieczeństwem farmakoterapii.

Kształcenie i szkolenie pracowników opieki zdrowotnej

• Ważną rolę w zwiększaniu bezpieczeństwa pacjentów pełnią pracownicy opieki zdrowotnej. Dlatego też tak istotne jest interdyscyplinarne kształcenie i przeszkolenie ich w tym zakresie. Zatem kwestie bezpieczeństwa pacjentów powinny być uwzględnione w kształceniu przed- i podyplomowym, podczas stażu oraz w ustawicznym rozwoju zawodowym pracowników medycznych.
• Wszyscy pracownicy opieki zdrowotnej powinni być należycie poinformowani o istniejących zagrożeniach i obowiązujących środkach bezpieczeństwa.

Dzielenie się wiedzą, doświadczeniem i wzorcowymi rozwiązaniami na poziomie UE

• Odpowiednim krokiem byłoby stworzenie systemu klasyfikacji i oceny poziomu bezpieczeństwa pacjentów na szczeblu UE. To podejście wymaga opracowania wspólnych definicji i terminów oraz zestawu porównywalnych wskaźników w celu umożliwienia wzajemnej wymiany pomiędzy krajami UE informacji i doświadczeń zdobytych na szczeblu krajowym.
• Taka wymiana wiedzy i wzorcowych rozwiązań umożliwi także usprawnienie przepisów dotyczących bezpieczeństwa pacjentów oraz programów badań w tym zakresie.

Profilaktyka zakażeń związanych z opieką zdrowotną

Należy opracować strategię profilaktyki i kontroli zakażeń związanych z opieką zdrowotną w ramach dążenia do następujących celów:

• wdrożenia środków profilaktyki i kontroli na szczeblu krajowym lub regionalnym;
• poprawy profilaktyki i kontroli zakażeń w instytucjach opieki zdrowotnej;
• ustanowienia aktywnych systemów nadzoru;
• promowania kształcenia i szkolenia pracowników opieki zdrowotnej;
• ułatwienia dostępu pacjentów do informacji.

KONTEKST

• Średnio zakażenia związane z opieką zdrowotną występują u jednego z dwudziestu hospitalizowanych pacjentów, czyli u 4,1 mln pacjentów rocznie w UE, a zakażenia takie powodują 37 000 tys. przypadków śmiertelnych. Wielu takim przypadkom śmiertelnym można zapobiec. Podstawą zalecenia są prace prowadzone przez Światową Organizację Zdrowia, a jego celem jest zaproponowanie ram w dziedzinie bezpieczeństwa pacjentów.
• Więcej informacji:
  • „Bezpieczeństwo pacjentów” na stronie internetowej Komisji Europejskiej.

* KLUCZOWE POJĘCIA

GŁÓWNY DOKUMENT

Zalecenie Rady z dnia 9 czerwca 2009 r. w sprawie bezpieczeństwa pacjentów, w tym profilaktyki i kontroli zakażeń związanych z opieką zdrowotną (2009/C 151/01) (Dz.U. C 151 z 3.7.2009, s. 1–6)

Ostatnia aktualizacja: 30.11.2016