Umowa w sprawie handlu, rozwoju i współpracy (TDCA) z Republiką Południowej Afryki
STRESZCZENIE DOKUMENTÓW:
Umowa w sprawie w sprawie handlu, rozwoju i współpracy między UE i Republiką Południowej Afryki
JAKIE SĄ CELE UMOWY I DECYZJI?
Celem umowy jest wzmocnienie stosunków między UE a Republiką Południowej Afryki w różnych dziedzinach handlu, rozwoju i współpracy.
Na mocy decyzji przyjmuje się umowę w imieniu UE.
KLUCZOWE ZAGADNIENIA
Umowa obejmuje kilka celów:
Umowa, oparta na poszanowaniu zasad demokratycznych, praw człowieka i państwa prawa, ustanawia regularny dialog polityczny dotyczący tematów wspólnego zainteresowania na poziomie dwustronnym i regionalnym (w ramach dialogu UE z krajami Afryki Południowej i z grupą państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku (AKP)).
Umowa została zawarta na czas nieokreślony, ale może zostać zrewidowana w okresie pięciu lat od wejścia w życie w celu wprowadzenia ewentualnych zmian.
Umowa składa się z wielu części oraz klauzuli rozwojowej pozwalającej na rozszerzenie przewidzianego zakresu współpracy.
Wymiana handlowa
TDCA ustanawia między UE i Republiką Południowej Afryki system preferencji handlowych ze stopniowym wprowadzeniem strefy wolnego handlu (SWH) w zakresie wolnego przepływu towarów. UE jest głównym partnerem Republiki Południowej Afryki, zarówno pod względem handlu, jak i inwestycji. Strefa wolnego handlu ma na celu zapewnienie lepszego dostępu do rynku unijnego dla Republiki Południowej Afryki oraz dostępu do rynku Republiki Południowej Afryki dla UE. Odgrywa zatem ważną rolę dla integracji Republiki Południowej Afryki z gospodarką światową. Umowa dotyczy około 90 % obecnych wymian dwustronnych między stronami.
Umowa przewiduje liberalizację 95 % importu UE z Republiki Południowej Afryki w ciągu 10 lat i 86 % importu Republiki Południowej Afryki z UE w ciągu 12 lat. W celu ochrony wrażliwych sektorów obydwu stron niektóre produkty są wyłączone ze strefy wolnego handlu, zaś inne są objęte częściową liberalizacją. W przypadku UE chodzi szczególnie o niektóre produkty rolne, a w przypadku Republiki Południowej Afryki są to produkty przemysłowe, szczególnie niektóre produkty przemysłu motoryzacyjnego, niektóre tekstylia oraz odzież. Jednak od grudnia 2006 r. umowa przewiduje wzmocnienie liberalizacji wymian handlowych w sektorze motoryzacyjnym.
Umowa definiuje reguły pochodzenia w celu zapewnienia, aby produkty korzystające z systemu preferencyjnego pochodziły wyłącznie z Republiki Południowej Afryki lub z UE. W celu uwzględnienia nowoczesnych międzynarodowych procesów produkcji przewidziano specjalne przepisy umożliwiające większą elastyczność reguł pochodzenia.
Republika Południowej Afryki i UE mogą przyjąć środki ochronne, gdy importowany produkt może spowodować poważną szkodę dla przemysłu krajowego. Umowa pozwala także Republice Południowej Afryki przyjąć przejściowe środki ochronne (na przykład podniesienie lub wprowadzenie opłat celnych). Podobne środki pozwalają na ochronę gospodarek członków Unii Celnej Afryki Środkowej oraz najbardziej oddalonych regionów UE (jak wyspa Réunion).
Umowa przewiduje przepisy mające na celu zapobieganie nadużyciom przedsiębiorstw mających dominującą pozycję na rynku, a tym samym zagwarantowanie wolnej konkurencji między przedsiębiorstwami UE i Republiki Południowej Afryki. Współpraca przebiega w ramach konsultacji między kompetentnymi władzami. Ponadto UE dostarcza wsparcia technicznego, aby pomóc Republice Południowej Afryki w restrukturyzacji wykluczających się przepisów. Umowa uznaje także konieczność objęcia odpowiednią ochroną własności intelektualnej i przewiduje w razie potrzeby nagłe konsultacje oraz wsparcie techniczne dla Republiki Południowej Afryki.
Ostatecznie TDCA przewiduje ścisłą współpracę w wielu dziedzinach związanych z handlem, takich jak służby celne, wolny przepływ usług i kapitału, przeszkody techniczne, takie jak certyfikacja i normalizacja.
Współpraca na rzecz rozwoju
Pomoc rozwojowa UE na rzecz Republiki Południowej Afryki jest wdrażana głównie z budżetu UE poprzez instrument finansowania współpracy na rzecz rozwoju.
Wieloletni orientacyjny program współpracy z Republiką Południowej Afryki na lata 2014–2020 koncentruje się na trzech obszarach:
Zdecentralizowana współpraca jest, podobnie jak w innych umowach o współpracy na rzecz rozwoju, podstawowym elementem pomocy. Stąd silne zaangażowanie społeczeństwa obywatelskiego w proces rozwoju.
Współpraca gospodarcza
Obydwie strony wzmacniają swą współpracę gospodarczą w licznych dziedzinach, takich jak przemysł (w celu ułatwienia restrukturyzacji przemysłu Republiki Południowej Afryki), społeczeństwo informacyjne, tworzenie i rozwój małych i średnich przedsiębiorstw, transport i energia. Współpraca w tej dziedzinie powinna także wspierać zrównoważony rozwój ich gospodarek i chronić środowisko.
Inne aspekty
Przepisy umowy rozciągają się na współpracę w różnych dziedzinach:
Ostatecznie TDCA zawiera przepisy instytucjonalne. Tworzy Radę Współpracy mającą zapewnić prawidłowe działanie umowy. Ponadto przewiduje regularne kontakty między stronami, na przykład na szczeblu parlamentarnym oraz między Europejskim Komitetem Ekonomiczno-Społecznym i jego odpowiednikiem w Republice Południowej Afryki, Krajową Radą Gospodarczą, Rozwoju i Pracy.
OD KIEDY UMOWA I DECYZJA MAJĄ ZASTOSOWANIE?
Podpisana 11 października 1999 r. w Pretorii TDCA weszła w pełni w życie 1 maja 2004 r. Jednakże niektóre przepisy wchodzące w zakres kompetencji UE są stosowane od 1 stycznia 2000 r.
W czerwcu 2016 r. Republika Południowej Afryki podpisała umowę o partnerstwie gospodarczym między UE a Południowoafrykańską Wspólnotą Rozwoju (SADC EPA) wraz z pięcioma innymi krajami Afryki Południowej (Botswaną, Lesotho, Mozambikiem, Namibią i Suazi). Po ratyfikacji EPA zastąpi zasady handlowe TDCA.
KONTEKST
Umowa jest uzupełniona o trzy dodatkowe umowy: umowę o współpracy naukowej i technologicznej i umowy o winach i napojach spirytusowych. Umowa o rybołówstwie przewidziana przez TDCA nie została zawarta. Republika Południowej Afryki jest także uprawnionym członkiem umowy z Kotonu regulującej stosunki między UE i państwami AKP.
Więcej informacji:
GŁÓWNE DOKUMENTY
Umowa w sprawie handlu, rozwoju i współpracy między Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Południowej Afryki, z drugiej strony – Protokół 1 dotyczący definicji pojęcia „produkty pochodzące” i metod współpracy administracyjnej – Protokół 2 w sprawie wzajemnej pomocy administracyjnej w sprawach celnych – Akt końcowy – Deklaracje (Dz.U. L 311 z 4.12.1999, s. 3–415)
Późniejsze zmiany niniejszej umowy zostały włączone do tekstu podstawowego. Niniejszy tekst skonsolidowany ma wyłącznie wartość dokumentalną.
Decyzja Rady 2004/441/WE z dnia 26 kwietnia 2004 r. dotycząca zawarcia Umowy o handlu, rozwoju i współpracy między Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Południowej Afryki, z drugiej strony (Dz.U. L 127 z 29.4.2004, s. 109)
DOKUMENT POWIĄZANY
Rozporządzenie Rady (WE) nr 2793/1999 z dnia 17 grudnia 1999 r. w sprawie pewnych procedur stosowania Umowy o handlu, rozwoju i współpracy między Wspólnotą Europejską a Republiką Południowej Afryki (Dz.U. L 337 z 30.12.1999, s. 29–33)
Zob. tekst skonsolidowany.
Ostatnia aktualizacja: 08.10.2018