Umowa z Kotonu

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Umowa o partnerstwie 2000/483/WE między państwami AKP a UE

JAKIE SĄ CELE UMOWY O PARTNERSTWIE?

Umowa z Kotonu stanowi filar partnerstwa pomiędzy Unią Europejską (UE), krajami UE i 79państwami Afryki, Karaibów i Pacyfiku (państwami AKP).

Ma ona na celu wyeliminowanie ubóstwa, wspieranie zrównoważonego rozwoju gospodarczego, kulturalnego i społecznego krajów partnerskich i pomaganie im w stopniowej integracji ich gospodarek z gospodarką światową.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Główne zasady

Umowa z Kotonu ustanawia ścisłe partnerstwo oparte na szeregu zasad:

• partnerzy umowy są równi wobec siebie,
• kraje AKP określają swoje własne polityki rozwojowe,
• współpraca odbywa się nie tylko na płaszczyźnie rządów – parlamenty, władze lokalne, społeczeństwo obywatelskie, sektor prywatny, partnerzy ekonomiczni i społeczni także odgrywają rolę w ramach partnerstwa.
• Ustalenia oraz priorytety dotyczące współpracy są zróżnicowane odpowiednio do takich aspektów jak stopień rozwoju danego kraju.

Organizacja

Istnieją instytucje wspólne, mające na celu wspieranie realizacji umowy z Kotonu.

• Rada Ministrów AKP-EU, wspomagana przez Komitet Ambasadorów:
  • prowadzi dialog polityczny,
  • przyjmuje wytyczne w zakresie polityki oraz
  • podejmuje decyzje niezbędne do wdrożenia umowy.
• Rada sporządza raport roczny z postępów i przedstawia go Wspólnemu Zgromadzeniu Parlamentarnemu AKP–UE. Ten organ konsultacyjny wydaje zalecenia w sprawie osiągania celów umowy.
• Wspólny Ministerialny Komitet do spraw Handlu AKP–UE omawia kwestie dotyczące handlu, które są przedmiotem zainteresowania wszystkich państw AKP. Monitoruje on proces negocjacji i wdrażania umów o partnerstwie gospodarczym. Ponadto dokonuje oceny wpływu wielostronnych negocjacji handlowych na stosunki handlowe między państwami AKP a UE oraz na rozwój gospodarek państw AKP.
• Komitet do spraw Współpracy Finansowej na Rzecz Rozwoju AKP–UE dokonuje oceny realizacji współpracy finansowej na rzecz rozwoju i monitoruje postępy.

Wymiar polityczny

Polityczny wymiar umowy z Kotonu jest istotny i obejmuje:

• kompleksowy dialog polityczny dotyczący kwestii krajowych, regionalnych i globalnych,
• promowanie przestrzegania praw człowieka i procesów demokratycznych;
• opracowywanie polityk budowania pokoju, zapobiegania konfliktom oraz ich rozwiązywania,
• zajęcie się problemami migracji i bezpieczeństwa, w tym zwalczaniem terroryzmu i przeciwdziałaniem rozprzestrzenianiu broni masowego rażenia.

Współpraca

Umowa obejmuje działania w ramach współpracy, mające zintensyfikować:

• rozwój gospodarczy skupiony na przemyśle, rolnictwie i turystyce w państwach AKP;
• rozwój społeczny i rozwój jednostki, mający poprawić system zdrowotny, edukacyjny i żywieniowy oraz
• współpracę regionalną i integrację w celu promowania i zwiększenia wymiany handlowej pomiędzy państwami AKP.

Działania te są finansowane przez Europejski Fundusz Rozwoju oraz, od 2021 r., przez Instrument Sąsiedztwa oraz Współpracy Międzynarodowej i Rozwojowej.

Umowa jest zgodna z zasadami Światowej Organizacji Handlu i pozwala państwom AKP na odgrywanie pełnej roli w handlu międzynarodowym.

Przegląd umowy

Umowa została podpisana w 2000 r.

Ostatnie zmiany wprowadzono do niej w 2017 r. (decyzją (UE) 2017/435. W 2010 r. umowa została dostosowana w celu położenia nacisku m.in. na następujące kwestie:

• zmiany klimatu;
• bezpieczeństwo żywnościowe,
• HIV/AIDS,
• zrównoważone rybołówstwo,
• wzmacnianie ochrony niestabilnych regionów,
• wypełnianie milenijnych celów rozwoju (zastąpionych w 2016 r. przez 17 celów zrównoważonego rozwoju).

Negocjacje w sprawie nowej umowy rozpoczęły się we wrześniu 2018 r.

W 2016 r. przyjęto komunikat w sprawie odnowienia partnerstwa na okres po 2020 r. Decyzja ta:

• opiera się na programie ONZ 2030 na rzecz zrównoważonego rozwoju,
• wspiera globalną strategię na rzecz polityki zagranicznej i bezpieczeństwa UE, która zawiera strategiczne wytyczne dotyczące zewnętrznych interesów i ambicji UE,
• jest spójny z europejskim konsensusem w sprawie rozwoju.

DATA WEJŚCIA W ŻYCIE

Umowa weszła w życie dnia 1 kwietnia 2003 r. i początkowo miała wygasnąć z dniem 29 lutego 2020 r.

Decyzja nr 1/2022 przedłuża stosowanie postanowień umowy do dnia 30 czerwca 2023 r. lub do dnia wejścia w życie (lub rozpoczęcia tymczasowego stosowania) nowej umowy, zastępującej Umowę o partnerstwie 2000/483/WE.

KONTEKST

Negocjacje w sprawie nowej umowy pomiędzy UE a państwami AKP, która zastąpi Umowę o partnerstwie 2000/483/WE, rozpoczęły się w 2018 r.

Więcej informacji:

• Umowa z Kotonu (Rada Unii Europejskiej).
• Partnerstwo ACP-UE (Komisja Europejska)

GŁÓWNY DOKUMENT

Umowa o partnerstwie 2000/483/EC między członkami grupy państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku z jednej strony a Wspólnotą Europejską i jej Państwami Członkowskimi z drugiej strony, podpisana w Kotonu 23 czerwca 2000 roku – Protokoły – Akt Końcowy – Deklaracje (Dz.U. L 317 z 15.12.2000, s. 3–353).

Kolejne zmiany do umowy o partnerstwie 2000/483/WE zostały włączone do tekstu podstawowego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

DOKUMENTY POWIĄZANE

Decyzja Komitetu Ambasadorów AKP–UE nr 1/2022 z dnia 21 czerwca 2022 r. zmieniająca decyzję Komitetu Ambasadorów AKP–UE nr 3/2019 w sprawie przyjęcia środków przejściowych zgodnie z art. 95 ust. 4 Umowy o partnerstwie AKP–UE [2022/1102] (Dz.U. L 176 z 1.7.2022, s. 88–89).

Wniosek dotyczący decyzji Rady w sprawie podpisania, w imieniu Unii Europejskiej, i tymczasowego stosowania Umowy o partnerstwie między Unią Europejską, z jednej strony, a członkami Organizacji Państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku (OACPS), z drugiej strony COM(2021) (312) final, dnia 11.6.2021).

Wspólne oświadczenie Rady i przedstawicieli rządów państw członkowskich zebranych w Radzie, Parlamentu Europejskiego i Komisji (Dz.U. C 210 z 30.6.2017, s. 1–24)

Decyzja Rady (UE) 2017/435 z dnia 28 lutego 2017 r. w sprawie zawarcia Umowy zmieniającej po raz drugi Umowę o partnerstwie między członkami grupy państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku, z jednej strony, a Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi, z drugiej strony, podpisaną w Kotonu dnia 23 czerwca 2000 r., zmienioną po raz pierwszy w Luksemburgu dnia 25 czerwca 2005 r. (Dz.U. L 67 z 14.3.2017, s. 31–32).

Wspólny komunikat do Parlamentu Europejskiego i Rady: Odnowione partnerstwo z krajami Afryki, Karaibów i Pacyfiku (JOIN(2016) 52 final, 22.11.2016).

Ostatnia aktualizacja: 30.08.2022