Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Decyzja Parlamentu Europejskiego 94/262/EWWiS, WE, Euratom — przepisy i ogólne warunki regulujące wykonywanie funkcji Rzecznika Praw Obywatelskich

STRESZCZENIE

JAKIE SĄ CELE NINIEJSZEJ DECYZJI?

Ustanawia warunki regulujące sprawowanie funkcji Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Status i mianowanie

• Rzecznik Praw Obywatelskich zgodnie z traktatami ma szczególny status prawny (artykuł 228 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej).
• Rzecznik Praw Obywatelskich wybierany jest przez Parlament Europejski na jedną pięcioletnią kadencję parlamentarną i może zostać wybrany ponownie.
• Rzecznik Praw Obywatelskich wykonuje swe funkcje z zachowaniem pełnej niezależności i nie przyjmuje instrukcji od żadnego rządu lub innej organizacji.
• W czasie sprawowania mandatu Rzecznik Praw Obywatelskich nie może pełnić innych funkcji politycznych lub administracyjnych, bez względu na to, czy są płatne, czy nie.

Walka z niewłaściwym administrowaniem

Głównym zadaniem Rzecznika Praw Obywatelskich jest prowadzenie dochodzeń w sprawie niewłaściwego administrowania przez instytucje i organy UE.

• Instytucje i organy UE muszą przedłożyć Rzecznikowi Praw Obywatelskich wszelkie niezbędne informacje i muszą powiadomić o ich ewentualnej niejawności (dostęp do informacji niejawnych regulowany jest przez przepisy bezpieczeństwa zainteresowanej instytucji lub organu, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1049/2001).
• Kraje UE mają obowiązek dostarczać Rzecznikowi Praw Obywatelskich zażądanych przez niego informacji. Jeżeli informacje te objęte są tajemnicą, Rzecznik Praw Obywatelskich nie może ich rozpowszechniać.
• Rzecznik Praw Obywatelskich może działać z własnej inicjatywy lub w wyniku złożonej skargi.

Zakres kompetencji

• Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej jest poza zakresem kompetencji Rzecznika Praw Obywatelskich, w przypadku gdy sprawuje funkcje orzecznicze.
• Rzecznik Praw Obywatelskich nie może prowadzić dochodzeń w sprawie niewłaściwego administrowania przez rządy krajowe i regionalne oraz samorządy krajów UE.
• Rzecznik nie może interweniować w postępowaniach wszczętych przed sądem, nie może również kwestionować zasadności orzeczeń sądowych.

Wnoszenie skargi

Skarga do Rzecznika Praw Obywatelskich musi spełniać poniższe warunki:

• Musi zostać złożona przez obywatela Unii, osobę mającą miejsce zamieszkania w kraju UE lub organ, np. organizację pozarządową, fundację lub firmę mającą swoją statutową siedzibę w kraju UE (osoba fizyczna).
• Musi zostać napisana w jednym z 24 języków Traktatu.
• Musi odnosić się wyłącznie do przypadków niewłaściwego administrowania przez instytucję lub organ UE. Przez niewłaściwe administrowanie rozumie się, na przykład, nadużycie władzy, nieprawidłowości administracyjne, dyskryminację itp.
• Należy ją złożyć w terminie dwóch lat od daty stwierdzenia przez osobę ją składającą (skarżącego) stanu faktycznego.
• Skargę składa się w ostateczności — musi ona być poprzedzona odpowiednimi działaniami administracyjnymi podjętymi w stosunku do zainteresowanych instytucji.

Na żądanie skarżącego skarga może zyskać charakter poufny, może się tak stać również na wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich, jeżeli ten uzna, że jest to niezbędne dla ochrony interesów skarżącego bądź osób trzecich.

Kolejne działania

• 1.

  Jeżeli po przeprowadzeniu wstępnego dochodzenia Rzecznik uzna skargę za dopuszczalną oraz że istnieją powody ku wszczęciu dochodzenia, informuje on o tym fakcie zainteresowaną instytucję lub organ i wzywa ją do przedłożenia opinii w określonym terminie (przeważnie nie dłuższym niż trzy miesiące).

• 2.

  Rzecznik przekazuje opinię skarżącemu, który, w określonym terminie (przeważnie nie dłuższym niż miesiąc), może przedłożyć do niej uwagi.

• 3.

  Rzecznik Praw Obywatelskich może wszcząć dalsze dochodzenia. Po zakończeniu dochodzenia Rzecznik Praw Obywatelskich zamyka sprawę, wydając uzasadnioną decyzję, która może zawierać krytyczne uwagi, oraz przekazuje odpowiednie informacje skarżącemu oraz zainteresowanej instytucji lub organowi.

• 4.

  Rzecznik Praw Obywatelskich może zamknąć sprawę, sporządzając sprawozdanie zawierające wstępne zalecenia dla zainteresowanych instytucji lub organów, które jest im oraz skarżącemu przekazywane. Zainteresowana instytucja lub organ mają trzy miesiące na przesłanie Rzecznikowi Praw Obywatelskich szczegółowej opinii, która może zawierać m.in. wykaz działań podjętych w celu wykonania wstępnych zaleceń.

• 5.

  W przypadku gdy szczegółowa opinia jest niezadowalająca, Rzecznik Praw Obywatelskich może zdecydować o przygotowaniu sprawozdania specjalnego dla Parlamentu Europejskiego. Sprawozdanie może zawierać zalecenia. Sprawozdanie przekazywane jest też skrzącemu oraz zainteresowanej instytucji lub organowi.

• 6.

  Jeżeli w ramach prowadzonego dochodzenia Rzecznik Praw Obywatelskich powziął wiadomość o faktach, które mogą pociągać za sobą odpowiedzialność karną, natychmiast informuje o tym właściwe organy krajowe, właściwą instytucję UE odpowiedzialną za zwalczanie nadużyć finansowych, w stosownym przypadku powiadamia również instytucję lub organ UE, w którym pracuje urzędnik, którego dotyczy dana sprawa.

• 7.

  Rzecznik Praw Obywatelskich przedkłada też Parlamentowi Europejskiemu roczne sprawozdanie ze swojej działalności, zawierające wyniki przeprowadzonych dochodzeń.

Przepisy wykonawcze

Przepisy wykonawcze do niniejszej decyzji zostały przyjęte przez Rzecznika Praw Obywatelskich 8 lipca 2002 r. Ostatniej zmiany dokonano 3 grudnia 2008 r.

OD KIEDY NINIEJSZA DECYZJA MA ZASTOSOWANIE?

Niniejsza decyzja weszła w życie 4 maja 1994 r.

KONTEKST

Strona internetowa Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich

AKT

Decyzja Parlamentu Europejskiego 94/262/EWWiS, WE, Euratom z dnia 9 marca 1994 r. w sprawie przepisów i ogólnych warunków regulujących wykonywanie funkcji Rzecznika Praw Obywatelskich (Dz.U. L 113 z 4.5.1994, s. 15–18)

Kolejne zmiany do decyzji 94/262/EWWiS, WE, Euratom zostały włączone do tekstu podstawowego. Niniejszy tekst skonsolidowany służy wyłącznie do celów dokumentacyjnych.

AKTY POWIĄZANE

Rozporządzenie (WE) nr 1049/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 maja 2001 r. w sprawie publicznego dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji (Dz.U. L 145 z 31.5.2001, s. 43–48)

Ostatnia aktualizacja: 04.02.2016