Ubezpieczenia i reasekuracja

STRESZCZENIE DOKUMENTÓW:

Dyrektywa 2009/138/WE w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Wypłacalność II)

JAKIE SĄ CELE DYREKTYWY?

• Dyrektywa ta, określana mianem Wypłacalność II, wymaga od przedsiębiorstw ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych działających w Unii Europejskiej (UE) posiadania wystarczających środków finansowych.
• Określa również zasady zarządzania, zarządzania ryzykiem, przejrzystości i nadzoru.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Zakres

Dyrektywa obejmuje firmy prowadzące działalność w zakresie ubezpieczeń na życie, ubezpieczeń innych niż na życie i reasekuracji.

Udzielanie zezwoleń

Zakład ubezpieczeń może prowadzić działalność po uzyskaniu zezwolenia od organów nadzoru państwa członkowskiego UE, w którym ma siedzibę. Zezwolenia ważne są w całej UE.

Wymogi kapitałowe

Zakłady ubezpieczeń muszą posiadać kapitał właściwy dla ich profili ryzyka, aby zagwarantować, że posiadają wystarczające środki finansowe, aby przetrwać trudności finansowe. Muszą one spełniać następujące wymogi kapitałowe.

• Minimalny wymóg kapitałowy. Minimalny poziom kapitału, poniżej którego ubezpieczający narażeni są na wysoki poziom ryzyka.
• Kapitałowy wymóg wypłacalności. Kapitał potrzebny towarzystwu ubezpieczeniowemu na pokrycie znacznych strat. Wysokość kapitału obliczana jest z uwzględnieniem różnych rodzajów ryzyka, takich jak:
  • ryzyko rynkowe: ryzyko straty lub zmiany sytuacji finansowej, wynikające z wahań na rynku;
  • ryzyko ubezpieczeniowe: ryzyko, że nie odłożono wystarczającej ilości pieniędzy na pokrycie przyszłych roszczeń ubezpieczeniowych lub świadczeń;
  • ryzyko operacyjne: ryzyko straty wynikające z niewłaściwych lub błędnych procesów wewnętrznych, z działań personelu lub systemów albo ze zdarzeń zewnętrznych.

Jeśli zakład ubezpieczeń nie dysponuje co najmniej jedną z dwóch wymaganych wysokości kapitału, organ nadzoru musi podjąć działania.

Warunki prowadzenia działalności ubezpieczeniowej

• Odpowiedni system zarządzania. Zakłady ubezpieczeń mają obowiązek wprowadzenia odpowiednich i przejrzystych systemów zarządzania, do których zakresy odpowiedzialności są jasno przypisane. Muszą one posiadać administracyjną zdolność podejmowania różnych zadań, w tym z zakresu zarządzania ryzykiem, zgodności z prawem i audytu wewnętrznego.
• Własna ocena ryzyka i wypłacalności. Zakłady ubezpieczeń muszą regularnie przeprowadzać własną ocenę ryzyka i wypłacalności. Wiąże się ona z przeprowadzaniem oceny swoich ogólnych potrzeb w zakresie wypłacalności przy uwzględnieniu własnych profili ryzyka oraz oceny ciągłej zgodności z wymogami dotyczącymi środków finansowych.

Nadzór

• Przegląd prowadzony przez organy nadzoru. Dyrektywa ustanawia proces nadzoru umożliwiający organom nadzoru dokonywanie przeglądu i oceny zachowywania zgodności z przepisami przez zakłady ubezpieczeń. W tym celu zakłady ubezpieczeń muszą przekazywać szczegółowe informacje na temat swojej działalności i ryzyka organom nadzoru. Ma to pomóc organom nadzoru w identyfikacji zakładów, które mogą napotkać trudności. Zakłady ubezpieczeń mają też obowiązek publicznego ujawniania określonych informacji.
• Organ sprawujący nadzór nad grupą. Każda grupa zakładów ubezpieczeń musi wyznaczyć organ sprawujący nadzór nad grupą, który posiada określone obowiązki i ściśle współpracuje z krajowymi organami nadzoru uczestniczącymi w nadzorze.

Zmiany dyrektywy 2009/138/WE

Dyrektywa 2009/138/WE była kilkakrotnie zmieniana.

• Aby zapewnić uczciwą konkurencję pomiędzy instytucjami, dyrektywa zmieniająca (UE) 2016/2341 w sprawie działalności instytucji pracowniczych programów emerytalnych oraz nadzoru nad takimi instytucjami (zob. streszczenie) przedłuża okres przejściowy, w którym zakłady ubezpieczeń objęte zakresem stosowania dyrektywy 2009/138/WE będą mogły prowadzić działalność związaną z pracowniczymi programami emerytalnymi, do 31 grudnia 2022 r.
• Rozporządzenie (EU) 2017/2402 w sprawie sekurytyzacji (zob. streszczenie zmienia dyrektywę 2009/138/WE, aby zapewnić spójność unijnych ram prawnych z niniejszym rozporządzeniem w zakresie przepisów dotyczących sekurytyzacji, których głównym celem jest ustanowienie i funkcjonowanie rynku wewnętrznego, w szczególności poprzez zapewnienie równych warunków działania na rynku wewnętrznym dla wszystkich inwestorów instytucjonalnych.
• Dyrektywa zmieniająca (UE) 2018/843, która zobowiązuje zakłady ubezpieczeń do zgłaszania organom publicznym podejrzeń co do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu w celu zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego w tych celach zgodnie z dyrektywą (UE) 2015/849 (zob. streszczenie).
• Dyrektywa zmieniająca (UE) 2019/2177 zwiększa rolę Europejskiego Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych (EIOPA) w przyczynianiu się do konwergencji praktyk nadzorczych w zakresie modeli wewnętrznych. Wprowadza surowsze wymogi dotyczące powiadamiania w przypadku znaczącego zakresu transgranicznej działalności ubezpieczeniowej lub sytuacji kryzysowej, jak również warunki ustanawiania platform do współpracy*, gdy planowana transgraniczna działalność ubezpieczeniowa jest znacząca.
• Dyrektywą zmieniającą (UE) 2022/2556 dostosowano przepisy niniejszej dyrektywy, a także szeregu innych powiązanych dyrektyw, do wymogów dotyczących ryzyka związanego z ICT dla podmiotów finansowych, określonych w rozporządzeniu w sprawie operacyjnej odporności cyfrowej sektora finansowego (DORA) — rozporządzeniu (UE) 2022/2254 (zob. streszczenie).

Akty delegowane i wykonawcze

• Dyrektywa Wypłacalność II przyznaje Komisji Europejskiej prawo do przyjmowania aktów delegowanych i wykonawczych. Dotyczą one takich kwestii, jak normy techniczne oraz informacje do celów obliczania rezerw techniczno-ubezpieczeniowych i podstawowych środków własnych.
• Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2015/35 (które znane jest jako rozporządzenie delegowane Wypłacalność II i które było wielokrotnie zmieniane) określa szczegółowe wymogi dotyczące stosowania ram Wypłacalność II i służy jako jednolity zbiór zasad ostrożnościowych dla zakładów ubezpieczeń i reasekuracji. Rozporządzenie delegowane Wypłacalność II obejmuje:
  • wycenę aktywów i pasywów, w tym długoterminowe środki gwarancyjne;
  • ustalanie poziomu wymaganego kapitału dla klas aktywów, w które może inwestować ubezpieczyciel;
  • dopuszczalność własnych środków ubezpieczycieli na pokrycie wymogów kapitałowych;
  • zarządzanie towarzystwami ubezpieczeniowymi;
  • ocenę równoważności systemów wypłacalności krajów trzecich z unijnymi przepisami;
  • przepisy dotyczące stosowania modeli wewnętrznych do obliczania kapitałowego wymogu wypłacalności;
  • szczegółowe przepisy dotyczące grup ubezpieczeniowych; oraz
  • uproszczone metody i wyłączenia mające na celu ułatwienie stosowania dyrektywy Wypłacalność II przez mniejszych ubezpieczycieli o niższym stopniu złożoności.

OD KIEDY PRZEPISY TE MAJĄ ZASTOSOWANIE?

Dyrektywa 2009/138/WE miała zostać transponowana do krajowych porządków prawnych do 31 marca 2015 r. Przepisy mają zastosowanie od 01 stycznia 2016 r.

KONTEKST

Więcej informacji:

• Zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji – przegląd wymogów ostrożnościowych (dyrektywa Wypłacalność II) (Komisja Europejska)
• Wypłacalność II (EIOPA).

KLUCZOWE POJĘCIA

GŁÓWNY DOKUMENT

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/138/WE z dnia 25 listopada 2009 r. w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Wypłacalność II) (wersja przekształcona) (Dz.U. L 335 z 17.12.2009, s. 1–155).

Kolejne zmiany i poprawki do dyrektywy 2009/138/WE zostały włączone do tekstu podstawowego. Niniejszy tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentalną.

DOKUMENTY POWIĄZANE

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2554 z dnia 14 grudnia 2022 r. w sprawie operacyjnej odporności cyfrowej sektora finansowego i zmieniające rozporządzenia (WE) nr 1060/2009, (UE) nr 648/2012, (UE) nr 600/2014, (UE) nr 909/2014 oraz (UE) 2016/1011 (Dz.U. L 333 z 27.12.2022, s. 1–79).

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2556 z dnia 14 grudnia 2022 r. w sprawie zmiany dyrektyw 2009/65/WE, 2009/138/WE, 2011/61/UE, 2013/36/UE, 2014/59/UE, 2014/65/UE, (UE) 2015/2366 oraz (UE) 2016/2341 w odniesieniu do operacyjnej odporności cyfrowej sektora finansowego (Dz.U. L 333 z 27.12.2022, s. 153–163).

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/849 z dnia 20 maja 2015 r. w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu, zmieniająca rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 648/2012 i uchylająca dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2005/60/WE oraz dyrektywę Komisji 2006/70/WE (Dz.U. L 141 z 5.6.2015, s. 73–117)

Zob. tekst skonsolidowany.

Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2015/35 z dnia 10 października 2014 r. uzupełniające dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/138/WE w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Wypłacalność II) (Dz.U. L 12 z 17.1.2015, s. 1–797).

Zob. tekst skonsolidowany.

Ostatnia aktualizacja: 20.06.2023