System perspektyw finansowych i wieloletnie ramy finansowe

Priorytety budżetowe określone przez porozumienia międzyinstytucjonalne

W latach 80. polityczna i instytucjonalna równowaga systemu finansowego Wspólnoty znalazła się pod rosnącą presją. Atmosfera konfliktu w stosunkach między obydwoma organami władzy budżetowej (Parlamentem Europejskim i Radą) miała wpływ na funkcjonowanie rocznej procedury budżetowej, której stosowanie stawało się coraz trudniejsze, i doprowadziło do nierównowagi budżetowej i coraz większej rozbieżności między wspólnotowymi zasobami a potrzebami. Z tego powodu Wspólnota ustanowiła system mający na celu usprawnienie funkcjonowania procedury budżetowej.

Zawierając porozumienie międzyinstytucjonalne, Parlament Europejski, Rada i Komisja z góry uzgadniają główne priorytety budżetowe na kilka lat. W ramach tych priorytetów ustanowione zostały ramy wydatków wspólnotowych (wieloletnie ramy finansowe) w formie perspektywy finansowej. System perspektyw finansowych usprawnia tym samym funkcjonowanie procedury budżetowej i zapewnia przestrzeganie dyscypliny budżetowej. Wieloletnie ramy finansowe nie są wymienione w traktatach.

Perspektywa finansowa i wieloletnie ramy finansowe – środki zapewniające przestrzeganie dyscypliny budżetowej

Wieloletnie ramy finansowe określają kwotę maksymalną oraz strukturę prognozowanych wydatków Wspólnoty. Pierwsze porozumienie międzyinstytucjonalne zostało zawarte w 1988 r., aby ułatwić wdrożenie perspektywy finansowej na lata 1988–1992 (pakiet Delors I) i służyło zapewnieniu środków na budżetową realizację Jednolitego aktu europejskiego. Od tego czasu perspektywa finansowa była uaktualniana: w 1992 r. na lata 1993–1999 (pakiet Delors II), w 1999 r. na lata 2000–2006 (Agenda 2000) i w 2006 na lata 2007–2013.

System perspektyw finansowych ma na celu zwiększenie przestrzegania dyscypliny budżetowej, kontrolowanie wzrostu wydatków i zapewnienie sprawnego funkcjonowania procedury budżetowej. W ramach wieloletnich ram finansowych wprowadzone są dwa pułapy: jeden dla wszystkich wydatków i jeden dla każdej kategorii wydatków.

Struktura ram finansowych

Dla każdego okresu objętego programem określone są w ramach finansowych „pułapy” (maksymalne sumy na pokrycie zobowiązań i na pokrycie płatności) według „działów” (kategorii wydatków) dla każdego roku. W rocznej procedurze budżetowej określony jest dokładny poziom wydatków i ich podział między różne pozycje budżetu dla danego roku.

Podział wydatków według działów opiera się na priorytetach politycznych Unii dla danego okresu. Struktura ram finansowych na lata 2007–2013 wygląda następująco:

1.	Trwały rozwój
1 a.	Konkurencyjność na rzecz wzrostu i zatrudnienia
1 b.	Spójność na rzecz wzrostu i zatrudnienia
2.	Ochrona i zarządzanie zasobami naturalnymi (w tym wydatki związane z rynkiem i płatności bezpośrednie)
3.	Obywatelstwo, wolność, bezpieczeństwo i sprawiedliwość
3 a.	Wolność, bezpieczeństwo i sprawiedliwość
3 b.	Obywatelstwo
4.	UE jako partner globalny
5.	Administracja
6.	Wyrównania

Odrębność poszczególnych działów oznacza, że dana pozycja budżetu finansowana jest w ramach określonego działu. Aby móc reagować w przypadku nieprzewidzianych wydatków, każdy dział musi dysponować wystarczającymi środkami w celu umożliwienia, w zależności od potrzeb, ewentualnych przesunięć środków między działaniami w ramach tego samego działu.

Margines na nieprzewidziane wydatki między pułapem zasobów własnych i pułapem środków na pokrycie płatności ma na celu:

jeżeli zaistnieje taka potrzeba, umożliwienie przystąpienia do zmiany ram finansowych, aby móc reagować w przypadku nieprzewidzianych przy określaniu perspektywy finansowej wydatków,
złagodzenie skutków niższego niż przewidziano wzrostu gospodarczego. Jeżeli faktyczny DNB jest niższy niż przewidziano, pułap środków na płatności, który jest kwotą bezwzględną, może, przy wykorzystaniu marginesu, być finansowany z pułapu zasobów własnych wyrażonego w procentach PNB i nie może poza niego wykraczać.

Powiązanie z systemem zasobów własnych

Ogólny pułap środków na pokrycie zobowiązań otrzymuje się przez dodanie różnych pułapów dla poszczególnych działów. Aby sprawdzić zgodność perspektywy finansowej z pułapem zasobów własnych, stanowiącym bezwzględną granicę zasobów, które państwo członkowskie może udostępnić Unii, ustanowiony zostaje roczny pułap środków na pokrycie płatności. Pułap ten jest ogólny i nie jest podzielony według działów. Dodatkowo wyrażony jest jako procent szacowanego dochodu narodowego brutto (DNB) Wspólnoty.

Postanowienia wykonawcze dotyczące wieloletnich ram finansowych

Postanowienia wykonawcze dotyczące wieloletnich ram finansowych określone są w porozumieniu międzyinstytucjonalnym, który zawiera zasady i procedury dotyczące corocznego zarządzania wieloletnimi ramami finansowymi (takie jak dostosowania techniczne, dostosowania związane z wykonywaniem lub mające na celu przygotowanie do rozszerzenia Unii oraz procedury zmiany ram finansowych). Pozwala to usprawnić funkcjonowanie rocznej procedury budżetowej.

Każdego roku Komisja dokonuje, na własną odpowiedzialność, dopasowań technicznych ram finansowych na nadchodzący rok. Dopasowania te dotyczą następujących działań:

ponieważ ramy finansowe wyrażone są w cenach stałych, niezbędne jest każdego roku dopasować je do inflacji, aby utrzymać pierwotną siłę nabywczą na poziomie pułapu każdego działu. Dopasowanie techniczne ma zwykle miejsce pod koniec roku n-2 dla danego roku n, w oparciu o najnowsze dane i dostępne prognozy gospodarcze. Dla danego roku nie są dokonywane żadne dalsze dostosowania techniczne,
pułap zasobów własnych wyrażony jest jako procent DNB. Odzwierciedlenie tego pułapu jako wartości bezwzględnej oznacza, że dla celów dostosowania technicznego, należy się oprzeć na najnowszych danych dotyczących DNB Unii. To w tych okolicznościach sprawdzana jest zgodność między całkowitymi środkami na pokrycie płatności i dostępnymi zasobami własnymi.

Komisja może również przedstawić obydwu organom władzy budżetowej wniosek dokonania dostosowań finansowych w dwóch następujących przypadkach:

realokacja środków na pokrycie płatności dostępnych na rzecz działań strukturalnych w przypadku stwierdzonego opóźnienia w programowaniu takich działań,
ponowne oszacowanie potrzeb w ramach niektórych działów w związku z przystąpieniem nowych państw członkowskich.

Na wniosek Komisji obydwa organy władzy budżetowej mogą dokonać zmiany ram finansowych. Pozwoli to Wspólnocie podejmować działania, zgodnie z pułapem zasobów własnych, w przypadku wystąpienia okoliczności, których nie można było przewidzieć w momencie określania perspektywy finansowej.

See also