Mechanizm finansowania operacji wojskowych (Athena)

Ustanowiony w 2004 r. mechanizm Athena został stworzony w celu obsługi finansowania wspólnych kosztów niezbędnych do realizacji operacji Unii Europejskiej (UE) mających wpływ na kwestie wojskowe lub zagadnienia z dziedziny obrony.

AKT

Decyzja Rady 2011/871/WPZIB z dnia 19 grudnia 2011 r. ustanawiająca mechanizm zarządzania finansowaniem wspólnych kosztów operacji Unii Europejskiej mających wpływ na kwestie wojskowe lub obronne (ATHENA).

STRESZCZENIE

Operacje mające wpływ na kwestie wojskowe lub w obszarze obrony wojskowej prowadzone w ramach polityki bezpieczeństwa i obrony (EPBiO) nie mogą być finansowane z budżetu UE, zgodnie z artykułem 41 TUE. Operacje te są finansowane ze składek państw członkowskich. Niniejsza decyzja ustanawia mechanizm zarządzania finansowaniem wspólnych kosztów takich operacji. Mechanizm Athena ma charakter niezarobkowy oraz niezbędną zdolność prawną m. in. do zawierania umów oraz pozywania i bycia pozywanym.

Struktura

Organem decyzyjnym mechanizmu Athena jest Specjalny Komitet. W jego skład wchodzi po jednym przedstawicielu z każdego z uczestniczących państw członkowskich. Zgodnie z protokołem nr 22 załączonym do Traktatów, Dania nie uczestniczy w podejmowaniu decyzji ani w działaniach Unii, które mają wpływ na kwestie obronne, w związku z tym mechanizm Athena jej nie dotyczy. W pracach komisji mogą ponadto brać udział przedstawiciele wnoszących wkład państw trzecich i dowódcy operacji, ale nie mają oni prawa głosu.

Specjalny Komitet ma za zadanie kontrolowanie finansowania operacji wojskowych przez mechanizm Athena. W związku z tym jednogłośnie przyjmuje wszystkie budżety i decyzje finansowe podejmowane w ramach mechanizmu Athena.

Mechanizm Athena jest ponadto zarządzany przez trzy organy działające z upoważnienia specjalnego komitetu:

• administrator: reprezentuje stałą władzę wykonawczą mechanizmu Athena. Administrator sporządza wszelkie projekty budżetu i przedkłada je specjalnemu komitetowi oraz czuwa nad właściwą realizacją decyzji komisji,
• dowódca operacji: sprawuje w imieniu mechanizmu Athena swoje zadania w zakresie finansowania operacji, którymi dowodzi. Jest on zobowiązany w szczególności przedstawiać administratorowi wnioski do części projektu budżetu wydatki – wspólne koszty operacyjne i realizować środki finansowe związane ze wspólnymi kosztami operacyjnymi,
• księgowy: obsługuje rachunkowość mechanizmu Athena. Jest on odpowiedzialny za prawidłową realizację, pobór dochodów i odzyskiwanie kwot uznanych za należne.

Finansowanie kosztów wspólnych operacji

Finansowanie operacji wojskowych UE jest zgodne z zasadą przyznawania wydatków przez ich autora. Niemniej jednak decyzja definiuje koszty kwalifikowane wspólnego finansowania przez mechanizm Athena w zależności od fazy operacji.

Załącznik I do niniejszej decyzji wymienia wspólne koszty, które są obsługiwane przez mechanizm Athena niezależnie od tego, kiedy zostały poniesione (niektóre koszty misji, koszty związane ze składowaniem materiałów itp.).

W załączniku II są wyszczególnione koszty wspólne, które są obsługiwane wyłącznie w fazie przygotowawczej operacji.

Załącznik III zawiera wykaz kosztów wspólnych, które mogą być obsługiwane w związku z aktywną fazą operacji (utworzenie kwatery głównej, koszty lokalnego transportu, wynagrodzenia dla zatrudnionego personelu lokalnego itp.).

Załącznik IV zawiera wykaz kosztów wspólnych, które mogą być obsługiwane podczas fazy likwidacyjnej operacji.

Ponadto, zarządzanie administracyjne niektórymi wydatkami, które pozostaje obowiązkiem zainteresowanego państwa członkowskiego, powierza się mechanizmowi Athena. Przeważnie są to wydatki związane z utrzymaniem personelu, zaopatrzeniem w wodę i energię elektryczną, zarządzaniem odpadami itp.

Opracowanie budżetu

Administrator przedkłada corocznie specjalnej komisji, nie później niż 31 października, projekt budżetu na następny rok. Budżet opracowany przy wsparciu poszczególnych dowódców operacji dla sekcji wspólne koszty operacyjne powinien zawierać:

• środki do pokrycia wspólnych kosztów poniesionych w trakcie przygotowania operacji lub w ich następstwie,
• środki do pokrycia wspólnych kosztów operacyjnych trwających lub planowanych operacji,
• prognozę dochodów niezbędnych do pokrycia wydatków.

W przypadku operacji wojskowych szybkiego reagowania UE są przewidywane elastyczne procedury wcześniejszego finansowania w celu osiągnięcia kwoty odniesienia określonej przez administratora.

Kontekst

W 2002 r. Rada przyjęła pierwszy dokument dotyczący finansowania operacji zarządzania kryzysowego prowadzonych przez UE. W dniu 23 lutego 2004 r. decyzja 2004/197/WPZiB ustanowiła mechanizm Athena. Decyzja ta była wielokrotnie zmieniana, a następnie zastąpiona decyzją 2008/975/WPZiB. Niniejsza decyzja 2011/871/WPZIBuchyla i zastępuje decyzję 2008/975/WPZiB.

AKTY POWIĄZANE

Decyzja Rady 2012/768/WPZiB z dnia 9 marca 2012 r. w sprawie podpisania i zawarcia Umowy między Unią Europejską a byłą jugosłowiańską republiką Macedonii ustanawiającej ogólne zasady udziału byłej jugosłowiańskiej republiki Macedonii w operacjach zarządzania kryzysowego prowadzonych przez Unię Europejską [Dz.U. L 338 z 12.12.2012].

Decyzja Rady 2013/12/WPZiB z dnia 25 października 2012 r. dotycząca podpisania i zawarcia Umowy między Unią Europejską a Republiką Mołdawii w sprawie ogólnych zasad udziału Republiki Mołdawii w operacjach zarządzania kryzysowego prowadzonych przez Unię Europejską [Dz.U. L 8 z 12.1.2013].

Decyzja Rady 2014/71/WPZiB z dnia 18 listopada 2013 r. w sprawie podpisania i zawarcia Umowy między Unią Europejską a Republiką Chile ustanawiającej zasady ogólne udziału Republiki Chile w operacjach zarządzania kryzysowego prowadzonych przez Unię Europejską [Dz.U. L 40 z 11.2.2014].

Decyzja Rady 2014/15/UE z dnia 18 listopada 2013 r. w sprawie podpisania i zawarcia Umowy między Unią Europejską a Gruzją ustanawiającej ramy udziału Gruzji w prowadzonych przez Unię Europejską operacjach zarządzania kryzysowego [Dz.U. L 14 z 18.1.2014].

Ostatnia aktualizacja: 21.04.2014