Przepisy UE w sprawie przestępstw o charakterze terrorystycznym i związanych z nimi sankcji

Niniejsza decyzja ramowa (2002/475/WSiSW) oraz decyzja zmieniająca (2008/919/WSiSW) nakładają na kraje UE wymóg ujednolicenia ich przepisów i wprowadzenia kar minimalnych w odniesieniu do przestępstw o charakterze terrorystycznym. Decyzje te definiują pojęcia przestępstw o charakterze terrorystycznym oraz przestępstw związanych z grupami terrorystycznymi lub związanych z działalnością terrorystyczną. Ustanawiają także przepisy do transpozycji przez kraje UE.

AKT

Decyzja ramowa Rady 2002/475/WSiSW z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie zwalczania terroryzmu

STRESZCZENIE

JAKIE SĄ CELE NINIEJSZYCH DECYZJI RAMOWYCH?

Decyzje definiują:

—

pojęcie przestępstwa o charakterze terrorystycznym jako połączenie:

—	elementów obiektywnych (morderstwa, uszczerbku na zdrowiu, wzięcia zakładnika, wymuszenia, popełniania zamachów, zagrożenia popełnienia jednego z powyższych etc.) oraz

—	elementów subiektywnych (czynów popełnionych z zamiarem zastraszenia populacji, destabilizacji lub zniszczenia struktur kraju lub organizacji międzynarodowej, lub zmuszania rządu do zaniechania działań),

—	grupę terrorystyczną jako grupę zorganizowaną złożoną z więcej niż 2 osób, ustanowioną na przestrzeni czasu i działającą w uzgodniony sposób w celu popełniania przestępstw terrorystycznych.

Decyzje te nakładają również na każdy z krajów UE wymóg:

—

inkryminacji czynności przygotowawczych jako przestępstw związanych z działalnością terrorystyczną; przykładami są tu: publiczne nawoływanie do popełnienia przestępstwa o charakterze terrorystycznym, rekrutacja i szkolenie do działań terrorystycznych oraz kradzież, wymuszenie lub fałszerstwo w celu popełnienia przestępstwa o charakterze terrorystycznym,

—	penalizacji podżegania oraz pomocnictwa lub współsprawstwa, jak również usiłowania popełnienia pewnych rodzajów przestępstw,

—	ustanowienia odpowiedzialności karnej osób prawnych oraz opracowania szeregu zasad i progów dla sankcji i kar,

—	ustanowienia jurysdykcji w odniesieniu do przestępstw o charakterze terrorystycznym, gdy przestępstwo popełnione zostaje na jego terytorium lub na pokładzie jednostki pływającej lub statku powietrznego pod jego banderą,

—

ustanowienia jurysdykcji w sytuacji, gdy sprawca jest jednym z jego obywateli lub rezydentów, przestępstwo popełnione zostało dla korzyści podmiotu prawnego mieszczącego się na jego terytorium, przestępstwo popełnione zostało wobec obywateli lub instytucji UE lub wobec instytucji UE mającej siedzibę w tym kraju,

—	ustanowienia jurysdykcji w przypadkach, gdy dany kraj odmówi przekazania lub ekstradycji osoby podejrzanej lub skazanej za przestępstwo o charakterze terrorystycznym,

—	współpracy z innymi krajami UE i decydowania o tym, który z krajów ma podjąć działania sądowe, gdy w daną sprawę zaangażowanych jest wiele państw,

—	przyjmowania środków dla zapewnienia odpowiedniej pomocy dla rodzin ofiar.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

—

W wydanym we wrześniu 2014 r. sprawozdaniu z wdrażania decyzji ramowej Rady z 2008 r. Komisja Europejska wskazuje na fakt, że większość krajów UE (poza Irlandią i Grecją) przyjęła środki na rzecz kryminalizacji nowo wprowadzonych przestępstw publicznego nawoływania do popełnienia przestępstwa o charakterze terrorystycznym, rekrutacji i szkolenia do działań terrorystycznych.

—

Pewne kwestie dotyczące tego, w jaki sposób wdrażanie niniejszej decyzji ramowej do systemów prawnych krajów UE wpłynie na czyny „niebezpośredniego nawoływania do popełnienia przestępstwa”* oraz na kryminalizację czynów popełnianych przez tzw. „sprawców działających w pojedynkę”**, nadal pozostają otwarte. Jednakże Komisja Europejska zachęca kraje UE do klarowania niejasności, co umożliwi jej zakończenie procesu oceny.

—	Sprawozdanie zaakcentowało potrzebę bardziej kompleksowego podejścia do egzekwowania prawa, co powinno skupiać się na wczesnym zapobieganiu radykalizacji i rekrutacji na potrzeby terroryzmu.

—	Sprawozdanie zachęca kraje UE do monitorowania i oceny praktycznego stosowania przepisów prawa karnego dotyczących terroryzmu, z uwzględnieniem potrzeby ochrony praw podstawowych.

—	Bardziej szczegółowy przegląd środków transpozycji w krajach UE zawarty jest w dokumencie roboczym służb Komisji załączonym do sprawozdania Komisji.

—	W 2015 r. Komisja przeprowadzi analogiczną ocenę z zamiarem zaktualizowania decyzji ramowej 2008/919/WSiSW w 2016 r. Będzie to miało na celu zapewnienie spójności systemów prawnych w całej UE przeciwko zagranicznym przestępstwom związanym z bojownikami organizacji terrorystycznych.

—

Rada rozważa podpisanie w imieniu UE Konwencji Rady Europy o zapobieganiu terroryzmowi (Seria traktatów Rady Europy nr 196) oraz towarzyszącego jej protokołu dodatkowego. Protokół ten traktuje o fenomenie zagranicznych bojowników organizacji terrorystycznych w odniesieniu do rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 2178(2014) z dnia 24 września 2014 r.

KONTEKST

Decyzja ramowa 2002/475/WSiSW przyjęta została, by skuteczniej zwalczać problem terroryzmu, co jest zgodne z konkluzjami Rady Europejskiej w Tampere z 1999 r., które wskazały na terroryzm jako jedną z najpoważniejszych przyczyn naruszania podstawowych wolności, praw człowieka i zasad demokracji, oraz z planem działań zatwierdzonym przez nadzwyczajne posiedzenie Rady Europejskiej z 21 września 2001 r.

KLUCZOWE POJĘCIA

*Niebezpośrednie nawoływanie do popełnienia przestępstwa: mowa, która tylko niebezpośrednio podżega do działań terrorystycznych, tj. wtedy, gdy poprzednie stanowiska wygłoszone przez działacza terrorystycznego mogą zostać zrozumiane przez zwolenników jako apel do kontynuowania działalności terrorystycznej.

**Sprawcy działający w pojedynkę: terroryści działający samodzielnie.

Dalsze informacje są dostępne na stronie internetowej Dyrekcji Generalnej ds. Migracji i Spraw Wewnętrznych Komisji Europejskiej.

ODNIESIENIA

Akt	Wejście w życie	Termin transpozycji przez państwa członkowskie	Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej
Decyzja ramowa 2002/475/WSiSW	22.6.2002	31.12.2002	Dz.U. L 164 z 22.6.2002, s. 3-7

Akt(-y) zmieniający(-e)	Wejście w życie	Termin transpozycji przez państwa członkowskie	Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej
Decyzja ramowa 2008/919/WSiSW	9.12.2008	9.12.2010	Dz.U. L 330 z 9.12.2008, s. 21-23

AKTY POWIĄZANE

Sprawozdanie Komisji oparte na art. 11 decyzji ramowej Rady z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie zwalczania terroryzmu (KOM(2007) 681 final z 6.11.2007)

Sprawozdanie Komisji oparte na art. 11 decyzji ramowej Rady z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie zwalczania terroryzmu (KOM(2004) 409 final z 8.6.2004)

Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady z wdrażania decyzji ramowej Rady 2008/919/WSiSW zmieniającej decyzję ramową 2002/475/WSiSW w sprawie zwalczania terroryzmu (COM(2014) 554 final z 5.9.2014)

Dokument roboczy służb Komisji załączony do sprawozdania Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady z wdrażania decyzji ramowej Rady 2008/919/WSiSW z 28 listopada 2008 r. zmieniającej decyzję ramową 2002/475/WSiSW w sprawie zwalczania terroryzmu (SWD(2014) 270 final z 5.9.2014)

Ostatnia aktualizacja: 02.06.2015