Zobowiązanie państw członkowskich do ustanawiania i utrzymywania minimalnych zapasów ropy naftowej gwarantuje bezpieczeństwo dostaw surowców ropopochodnych w Unii Europejskiej (UE). W związku z dużą rolą ropy naftowej w bilansie energetycznym UE, wysoką zależnością UE od zewnętrznych dostaw ropy i niepewną sytuacją geopolityczną w kilku regionach jej produkcji konieczne jest zagwarantowanie konsumentom stałego dostęp do produktów ropopochodnych.

Dyrektywa Rady 2006/67/WE z 24 lipca 2006 r. nakładająca na państwa członkowskie obowiązek utrzymywania minimalnych zapasów ropy naftowej lub produktów ropopochodnych.

W niestabilnej sytuacji geopolitycznej, gdy stosunek podaży do popytu jest zwykle niestabilny, szczególnie ze względu na rosnące zapotrzebowanie ze strony nowych dużych odbiorców takich jak Chiny, zależność Unii Europejskiej (UE) od importu produktów ropopochodnych staje się coraz większym powodem niepokoju w odniesieniu do europejskich perspektyw gospodarczych.

Kryzys w dostawach wywołany przez nagłe zakłócenie fizycznych dostaw ropy naftowej przez kraje trzecie może rzeczywiście poważnie wpłynąć na działalność gospodarczą w Europie. Zakłócenia w dostawach mogą również wystąpić w UE.

W celu zapewnienia bezpieczeństwa dostaw substancji ropopochodnych UE zobowiązuje państwa członkowskie do zapewnienia minimalnego poziomu zapasów produktów ropopochodnych, które można wykorzystać w przypadku kryzysu dostaw w celu zastąpienia całości lub części brakującej podaży.

Państwa członkowskie są zobowiązane do ustanowienia i nieustannego utrzymywania minimalnych zapasów ropy naftowej w ilości wystarczającej na co najmniej 90 dni średniego dziennego zużycia wewnętrznego w poprzednim roku kalendarzowym.

Przy obliczaniu dziennego zużycia krajowego bierze się pod uwagę benzynę silnikową i paliwo lotnicze, olej gazowy, olej napędowy, naftę oświetleniową i materiały pędne do silników lotniczych na bazie nafty oraz oleje opałowe.

Do zasobów ropy naftowej, które są przyjmowane do zestawienia statystycznego, włącza się zapasy utrzymywane w porcie wyładunku, zapasy na pokładzie tankowców w porcie wyładunku po dopełnieniu formalności portowych, zapasy utrzymywane w zbiornikach na wejściu rurociągów roponośnych oraz zapasy utrzymywane w zbiornikach rafinerii. Ze sprawozdań statystycznych należy natomiast wykluczyć niektóre zasoby, jak ropa naftowa znajdująca się w złożach, ilości paliw przeznaczonych na użytek żeglugi morskiej, zapasy w rurociągach, w cysternach drogowych i kolejowych, w zbiornikach usytuowanych w punktach sprzedaż i u drobnych konsumentów oraz ilości przechowywane i zarezerwowane dla sił zbrojnych.

Państwa członkowskie dysponujące własną produkcją naftową mogą ją w sposób proporcjonalny odliczyć od wymaganych zapasów. Mimo to odliczenie nie może przekroczyć 25% krajowego zużycia w państwie członkowskim.

W sprawozdaniach statystycznych dotyczących swoich strategicznych zapasów państwa członkowskie nie mogą ujmować ilości, które pozostają do ich wyłącznej dyspozycji w przypadku kryzysu w dostawach ropy naftowej.

Warunki przechowywania muszą zapewnić dostępność zasobów dla państw członkowskich, aby mogły one natychmiast reagować w czasie kryzysu dostaw. W związku z tym państwa członkowskie powinny mieć zdolność do sterowania przeznaczeniem zapasów w taki sposób, aby móc je szybko oddać do dyspozycji tym sektorom, gdzie potrzeby zaopatrzenia są najpilniejsze.

Przechowywanie może być oparte na systemie polegającym na częściowym lub całkowitym przeniesieniu tego obowiązku na podmiot lub agencję składującą. Państwa członkowskie zapewnią przejrzystość procedur magazynowania i stosowanie sprawiedliwych i niedyskryminacyjnych warunków.

Zapasy mogą być przechowywane poza terytorium kraju, w innym państwie członkowskim. Państwo członkowskie, na którego terytorium są przechowywane te zapasy, sprawuje nad nimi kontrolę i gwarantuje, że są faktycznie dostępne. Państwo to nie umieszcza ich w swoim zestawieniu statystycznym.

Państwa członkowskie są zobowiązane do zapewnienia nadzoru administracyjnego nad swoimi zapasami, innymi słowy do zapewnienia dysponowania nimi i ich kontroli. Tym mechanizmom kontroli towarzyszy system sankcji odstraszających.

Państwa członkowskie przedkładają Komisji statystyczny spis zapasów istniejących na koniec każdego miesiąca, podając liczbę dni średniego spożycia z poprzedniego roku kalendarzowego, jaką te zapasy stanowią.

W przypadku kryzysu w zaopatrzeniu wdrażane są skoordynowane działania, a Komisja organizuje konsultacje między państwami członkowskimi z własnej inicjatywy lub na wniosek jednego z nich.

Poza przypadkami nagłej konieczności, przed podobnymi konsultacjami państwa członkowskie powstrzymują się od korzystania ze swoich zapasów w ilościach, które spowodowałyby zmniejszenie tych zapasów poniżej obowiązkowego poziomu minimalnego.

Państwa członkowskie są w podobnej sytuacji zobowiązane do informowania Komisji o pobraniu produktów z zapasów (data, z którą zapasy spadły poniżej obowiązkowego minimum, przyczyna pobrania, środki przedsięwzięte w celu uzupełnienia zapasów, oszacowanie prawdopodobnych zapasów w okresie, w którym będą pozostawać poniżej obowiązkowego poziomu minimalnego).

Od końca lat 60. UE była świadoma konieczności zapobiegania potencjalnym niedoborom dostaw ropy naftowej. W związku z tym dyrektywa 68/414/EWG wprowadziła dla państw członkowskich obowiązek ustanowienia i utrzymywania strategicznych rezerw ropy naftowej. Następnie dyrektywa 72/425/EWG zwiększyła obowiązkową wielkość zapasów z początkowej, odpowiadającej 65 dniom dziennego wewnętrznego zużycia do odpowiadającej co najmniej 90 dniom. Dyrektywa 98/93/WE rozwinęła z kolei i wzmocniła przepisy dyrektywy 68/414/EWG. W trosce o zapewnienie jasności i skuteczności dyrektywa 2006/67/WE dokonuje kodyfikacji tych dyrektyw, a tym samym je uchyla.

W przewidywaniu i na wypadek kryzysu dostaw zastąpienie brakujących dostaw przez wprowadzenie na rynek zapasów ustanowionych przez państwa członkowskie może być skuteczne tylko wtedy, jeśli są z tym związane działania uzupełniające (środki mające na celu wspieranie efektywności energetycznej, a tym samym zmniejszenie zużycia węglowodorów, pogłębianie dialogu z krajami produkującymi, bardziej szczegółowe analizy rynków dla zapewnienia większej przewidywalności, dywersyfikacja źródeł energii, w szczególności przez promowanie odnawialnych źródeł energii itp.).

Niniejsza dyrektywa została uchylona przez dyrektywę 2009/119/WE, począwszy od dnia 31 grudnia 2012 r.

Odniesienia

Akt	Wejście w życie	Termin transpozycji przez państwa członkowskie	Dziennik Urzędowy
Dyrektywa 2006/67/WE	28.8.2006	-	Dz.U. L 217 z 8.8.2006

Decyzja Rady 77/706/EWG z dnia 7 listopada 1977 r. w sprawie ustanowienia celu wspólnotowego dla zmniejszenia zużycia pierwotnych źródeł energii w przypadku trudności w dostawach ropy naftowej i produktów ropopochodnych [Dz.U. L 292 z 16.11.1977].

Zmieniona decyzją 79/639/EWG [Dz.U. L 183 z 19.7.1979]. Państwa członkowskie mogą być zmuszone do zmniejszenia swojego zużycia ropy naftowej. W związku z tym decyzja przewiduje, że Komisja może ustanowić cel zmniejszenia zużycia produktów ropopochodnych maksymalnie o 10% normalnego zużycia.

See also