Unijne Wspólne Przedsięwzięcie Fusion for Energy (F4E)

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Decyzja 2007/198/Euratom powołująca Europejskie Wspólne Przedsięwzięcie na rzecz Realizacji Projektu ITER i Rozwoju Energii Termojądrowej oraz przyznająca mu określone korzyści

JAKIE SĄ CELE DECYZJI?

• Decyzja 2007/198/Euratom powołuje Fusion for Energy (F4E), wspólne przedsięwzięcie Unii Europejskiej (UE), odpowiedzialne w szczególności za wkład UE w realizację projektu ITER – zakrojonych na szeroką skalę międzynarodowych badań eksperymentalnych mających wykazać realność wykorzystania energii syntezy jądrowej jako nowego źródła energii.
• W 2021 r. zmiany wprowadzone na mocy decyzji (Euratom) 2021/281 zapewniły dalsze finansowanie przez UE projektu ITER w okresie obowiązywania wieloletnich ram finansowych na lata 2021–2027.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

• Decyzja powołuje Wspólne Przedsięwzięcie F4E na okres 35 lat od dnia 19 kwietnia 2007 r.
• Siedzibą F4E jest Barcelona (Hiszpania).
• Członkami F4E są Europejska Wspólnota Energii Atomowej (Euratom), reprezentowana przez Komisję Europejską, oraz 27 państw członkowskich UE.

Cele

Cele F4E są następujące:

• wnoszenie wkładu Euratomu na rzecz Międzynarodowej Organizacji Energii Termojądrowej ITER oraz na rzecz realizowanych wspólnie z Japonią działań w ramach szeroko zakrojonej koncepcji;
• przygotowanie i koordynacja programu działań mających na celu budowę demonstracyjnych reaktorów syntezy jądrowej wraz z instalacjami towarzyszącymi, w tym międzynarodowej instalacji napromieniowywania materiałów przeznaczonych do syntezy jądrowej IFMIF (International Fusion Materials Irradiation Facility).

Oprócz innych działań głównymi zadaniami F4E są:

• dostarczanie organizacji ITER materiałów, funduszy i zasobów ludzkich;
• koordynowanie badań naukowych i technicznych oraz prac rozwojowych w dziedzinie syntezy jądrowej;
• utrzymywanie kontaktów z organizacją ITER.

Budżet

Wkład Euratomu na rzecz F4E na okres 2021–2027 wynosi 5 614 mln EUR.

Struktura

F4E posiada osobowość prawną oraz następującą strukturę:

• rada zarządzająca, w skład której wchodzą przedstawiciele uczestników F4E. Jest ona wspierana przez:
  • Prezydium;
  • Komitet ds. Administracyjnych i Zarządzania;
  • Komitet ds. Zamówień Publicznych i Umów;
  • Panel Doradczy ds. Technologii;
  • Komitet ds. Kontroli;
• dyrektor, który jest odpowiedzialny za reprezentowanie F4E i bieżącą pracę organizacji, w tym za podpisywanie umów.

Odpowiedzialność i właściwość

• Odpowiedzialność umowną Wspólnego Przedsięwzięcia reguluje dana umowa i właściwe dla niej prawo.
• Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej jest organem właściwym w sprawach i odwołaniach wnoszonych przeciwko F4E.

Ocena i komunikacja

• Decyzja zmieniająca (Euratom) 2021/281 wymaga, aby przeprowadzane regularnie i w odpowiednim czasie oceny z jej wdrażania były uwzględniane w procesie decyzyjnym. W momencie, gdy dostępne są wystarczające informacje na temat wdrożenia decyzji w latach 2021–2027, Komisja Europejska przeprowadza ocenę śródokresową najpóźniej w 2024 r. i przekazuje wnioski z oceny Parlamentowi Europejskiemu, Radzie, Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu i Komitetowi Regionów.
• Odbiorcy finansowania wspólnotowego mają obowiązek podawać informacje o pochodzeniu tych środków oraz zapewniać eksponowanie finansowania, w szczególności podczas promowania działań i ich rezultatów, poprzez dostarczanie spójnych, skutecznych i proporcjonalnych ukierunkowanych informacji przeznaczonych dla różnych grup odbiorców, w tym dla mediów i opinii publicznej.
• Komisja prowadzi też działania informacyjne i komunikacyjne związane z niniejszą decyzją, w tym z uzyskanymi rezultatami.

OD KIEDY DECYZJA MA ZASTOSOWANIE?

Ma ona zastosowanie od 19 kwietnia 2007 r.

KONTEKST

• Badania nad syntezą jądrową prowadzone są w Europie od ponad 40 lat. W ramach rozpoczętego w 1978 r. projektu o nazwie Joint European Torus przez wiele lat realizowano zaawansowane badania w tej dziedzinie. Początkiem nowego etapu w dziedzinie syntezy jądrowej stał się uruchomiony w połowie lat 80. XX w. projekt ITER, do którego na przestrzeni lat dołączało coraz więcej międzynarodowych partnerów. W 1988 r. rozpoczęły się prace nad projektem koncepcyjnym, a w 2001 r. zatwierdzono ostateczny projekt obiektu badawczego ITER. Wybór lokalizacji dla tego obiektu wymagał czasu. Aktualnie prowadzone są ostatnie prace budowlane nad kompleksem ITER w miejscowości Cadarache na południu Francji, a w 2020 r. rozpoczął się montaż tokamaka*.
• Więcej informacji:
  • Korzyści z syntezy jądrowej (Fusion for Energy).

KLUCZOWE POJĘCIA

GŁÓWNY DOKUMENT

Decyzja Rady 2007/198/Euratom z dnia 27 marca 2007 r. powołująca Europejskie Wspólne Przedsięwzięcie na rzecz Realizacji Projektu ITER i Rozwoju Energii Termojądrowej oraz przyznająca mu określone korzyści (Dz.U. L 90 z 30.3.2007, s. 58–72).

Kolejne zmiany decyzji 2007/198/Euratom zostały włączone do tekstu podstawowego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

Ostatnia aktualizacja: 16.12.2021