Nowe wytyczne dla transeuropejskich sieci energetycznych (TEN-E) wymieniają i hierarchizują, według zdefiniowanych celów i priorytetów, wybrane projekty, które otrzymają wsparcie wspólnotowe, m.in. w celu wprowadzenia koncepcji projektu leżącego w interesie Europy. Wzmacniają koordynację wokół projektów i w pełni integrują nowe państwa członkowskie.

Decyzja nr 1364/2006/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 6 września 2006 r. ustanawiająca wytyczne dla transeuropejskich sieci energetycznych oraz uchylająca decyzję 96/391/WE i decyzję nr 1229/2003/WE.

Nowe wytyczne dla transeuropejskich sieci energetycznych (TEN-E) wymieniają i hierarchizują, według zdefiniowanych celów i priorytetów, wybrane projekty, które otrzymają wsparcie wspólnotowe. Wprowadzają one koncepcję projektu leżącego w interesie Europy.

Połączenia międzysystemowe, współpraca operacyjna i rozwój transeuropejskich sieci energetycznych i gazowych są instrumentem niezbędnym dla właściwego funkcjonowania wewnętrznego rynku energii i całego rynku wewnętrznego w ogóle. Użytkownicy otrzymują usługi lepszej jakości oraz większy wybór dzięki dywersyfikacji źródeł energii, a wszystko w konkurencyjnych cenach. Należy więc zacieśnić związki między rynkami krajowymi wszystkich państw członkowskich. W tym sensie nowe państwa członkowskie są już w pełni włączone we wspólnotowe wytyczne w zakresie TEN-E.

TEN-E odgrywają ważną rolę w celu zapewnienia bezpieczeństwa i dywersyfikacji dostaw. Współpraca operacyjna z sieciami państw trzecich (państw przystępujących, państw kandydujących, państw europejskich, krajów basenu Morza Śródziemnego, Morza Czarnego oraz Morza Kaspijskiego, jak również z regionu Bliskiego Wschodu i Zatoki Perskiej) okazuje się mieć tu znaczenie pierwszorzędne.

Dostęp do TEN-E przyczynia się do zmniejszenia izolacji regionów w trudniejszej sytuacji, wyspiarskich, odizolowanych i peryferyjnych, przy jednoczesnym wspieraniu spójności terytorialnej w Unii Europejskiej (UE).

Połączenia między systemami TEN-E sprzyjają zrównoważonemu rozwojowi, m.in. dzięki lepszemu połączeniu odnawialnych źródeł energii, ale także dzięki wykorzystywaniu skuteczniejszych technologii ograniczających straty oraz zagrożenia dla środowiska związane z transportem i przesyłem energii.

Projekty będące przedmiotem wspólnego zainteresowania, projekty priorytetowe oraz projekty leżące w interesie Europy

Projekty będące przedmiotem wspólnego zainteresowania dotyczą sieci energetycznych i gazowych wymienionych w decyzji oraz spełniają jej cele i założenia priorytetowe. Muszą wykazywać potencjalne uzasadnienie ekonomiczne. Analiza kosztów i zysków związanych z aspektami środowiskowymi, bezpieczeństwem dostaw oraz przyczynianiem się do spójności gospodarczej i społecznej pozwala na ocenę uzasadnienia ekonomicznego projektu. Projekty będące przedmiotem wspólnego zainteresowania zostały wymienione w załącznikach II i III do decyzji.

Projekty priorytetowe zostały zdefiniowane w ramach projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania. Charakteryzują się one znaczącym wpływem na właściwe funkcjonowanie rynku wewnętrznego, bezpieczeństwa dostaw i waloryzacji energii odnawialnych. Projekty priorytetowe wymienione w załączniku I do decyzji są traktowane priorytetowo w momencie przyznawania finansowego wsparcia wspólnotowego.

Niektóre projekty priorytetowe, mające charakter transgraniczny lub znaczący wpływ na wydajność transportu transgranicznego, są określane mianem projektów leżących w interesie Europy. Projekty leżące w interesie Europy, także wymienione w załączniku I, mają charakter priorytetowy, jeśli chodzi o możliwość korzystania z finansowania wspólnotowego w ramach budżetu przeznaczonego na TEN-E i będą one przedmiotem szczególnej uwagi w zakresie ich finansowania w ramach innych budżetów wspólnotowych.

Kierunki wspólnotowe dotyczące TEN-E podkreślają znaczenie upraszczania i przyspieszania realizacji projektów, w tym także projektów leżących w interesie Europy.

Państwa członkowskie muszą wprowadzić środki potrzebne do ograniczenia do minimum opóźnień. Środki te powinny być zgodne z przepisami w zakresie ochrony środowiska. Procedury udzielania zezwoleń muszą przebiegać w szybkim tempie. Państwa trzecie powinny także ułatwiać wdrażanie projektów, które częściowo będą realizowane na ich terenie, zgodnie z postanowieniami Traktatu karty energetycznej.

Nowe kierunki tworzą także ramy wzmocnionej koordynacji, przede wszystkim dla projektów leżących w interesie Europy. Przewidują one także wymianę informacji oraz organizowanie posiedzeń koordynacyjnych między państwami członkowskimi w celu wykonania transgranicznych odcinków sieci.

Interwencja koordynatora europejskiego jest przewidziana w sytuacji, kiedy projekt leżący w interesie Europy ma znaczne opóźnienia lub napotyka na trudności. Zadanie koordynatora polega na ułatwieniu współpracy między poszczególnymi stronami zaangażowanymi w wykonanie transgranicznego odcinka sieci oraz na zapewnieniu nadzoru nad projektem.

Koordynator europejski może także interweniować, na wniosek zainteresowanych państw członkowskich, w przypadku innych projektów dotyczących TEN-E.

Budżet na TEN-E (ok. 20 mln EUR na rok) jest zwykle przyznawany na studia wykonalności. Inne instrumenty wspólnotowe mogą zostać wykorzystane do współfinansowania inwestycji, np. fundusze strukturalne w regionach objętych celem konwergencja.

To wsparcie finansowe ma jednak charakter wyjątkowy i nie może wpływać na zakłócenie konkurencyjności. Obowiązuje zasada, że budowa i utrzymanie infrastruktury sieci energetycznych muszą podlegać prawom rynku.

Wdrożenie i rozwój sieci transeuropejskich, m.in. w sektorze energetycznym, jest zapowiedziane w art. 154 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską. Artykuły 155 i 156 Traktatu WE przewidują przyjęcie wytycznych pozwalających na zdefiniowanie celów i najważniejszych kierunków działań.

Nowe wspólnotowe wytyczne aktualizują wytyczne przyjęte w 2003 r., które z kolei aktualizowały pierwsze wytyczne przyjęte w 1996 r.

Odniesienia

Akt	Wejście w życie	Termin transpozycji przez państwa członkowskie	Dziennik Urzędowy
Decyzja nr 1364/2006/WE	12.10.2006	–	Dz.U. L 262 z 22.9.2006

See also