Unijne ramy dotyczące pomocy państwa w formie rekompensaty z tytułu świadczenia usług publicznych

Niniejsze ramy mają na celu zapewnienie zgodności pomocy państwa w formie rekompensaty z tytułu świadczenia usług publicznych z definicją usługi świadczonej w ogólnym interesie gospodarczym.

Rekompensata z tytułu świadczenia usług publicznych pokrywa koszty poniesione przez przedsiębiorstwa świadczące usługi publiczne określone przez władze publiczne państwa członkowskiego Unii Europejskiej (UE).

Na przestrzeni lat Komisja i Europejski Trybunał Sprawiedliwości (ETS) zdefiniowały:

Celem niniejszych ram jest zdefiniowanie reguł i zasad określających warunki, na jakich rekompensaty z tytułu świadczenia usług publicznych, które nie wchodzą w zakres decyzji 2005/842/WE, są zgodne z art. 106 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) (dawny art. 86 ust. 2 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (TWE)). Niniejsze ramy mają zastosowanie do wszystkich rodzajów działalności, które są regulowane przez TFUE, z wyjątkiem sektorów transportu i nadawców publicznych.

Państwa członkowskie posiadają szeroki margines uznaniowości przy definiowaniu usług, które mogą zostać uznane za usługi świadczone w ogólnym interesie gospodarczym, dlatego zadaniem Komisji jest dopilnowanie, aby państwa członkowskie stosowały się do definicji tych usług określonej w art. 106 ust. 2 TFUE.

W związku z tym Komisja proponuje, aby krajowe przepisy państw członkowskich jasno określały:

Kwota rekompensaty nie może przekraczać kwoty niezbędnej do pokrycia kosztów wynikających z wywiązywania się ze zobowiązań z tytułu świadczenia usług publicznych i musi być wykorzystana wyłącznie w celu świadczenia danej usługi w ogólnym interesie gospodarczym. Kwota rekompensaty obejmuje wszystkie korzyści przyznane przez państwo w jakiejkolwiek formie.

Rekompensata musi być wykorzystana w celu świadczenia danej usługi w ogólnym interesie gospodarczym. Rekompensata z tytułu świadczenia usług publicznych, przyznana w celu świadczenia danej usługi w ogólnym interesie gospodarczym, ale w rzeczywistości wykorzystana do działalności na innym rynku, jest nieuzasadniona i stanowi w związku z tym niezgodną z zasadami pomoc państwa. Koszty, które należy uwzględnić, obejmują wszystkie koszty poniesione w związku ze świadczeniem danej usługi w ogólnym interesie gospodarczym.

Dochód, jaki należy uwzględnić, musi obejmować co najmniej całkowity dochód osiągnięty w związku ze świadczeniem usługi w ogólnym interesie gospodarczym. Przedsiębiorstwo otrzymujące rekompensatę z tytułu świadczenia usług publicznych ma jednak prawo odnosić rozsądny zysk. Państwa członkowskie określają, jakie kwoty uznaje się za rozsądny zysk. Przy określaniu wysokości rozsądnego zysku państwa członkowskie mogą wprowadzić kryteria motywacyjne, w szczególności w zakresie jakości świadczonej usługi oraz wzrostu wydajności.

Nadwyżka rekompensaty stanowi niezgodną pomoc państwa, ponieważ nie jest niezbędna do świadczenia usług w ogólnym interesie gospodarczym. Dlatego państwa członkowskie powinny przeprowadzać regularne kontrole prewencyjne.

W przypadkach kiedy kwota nadwyżki rekompensaty nie przekracza 10% kwoty rocznej rekompensaty, taka nadwyżka może zostać przeniesiona na następny rok. Nadwyżka rekompensaty przewyższająca 10% może być w wyjątkowych przypadkach uzasadniona, jeżeli usługa w ogólnym interesie gospodarczym świadczona jest w kontekście kosztów zmiennych. Taka szczególna sytuacja powinna być poddawana regularnej analizie i nie powinna przekraczać czterech lat.

Możliwe są przesunięcia nadwyżek rekompensaty w przypadku, gdy inna usługa o ogólnym interesie gospodarczym jest świadczona przez to samo przedsiębiorstwo. Państwa członkowskie muszą zagwarantować prawidłową kontrolę i przejrzystość takich przesunięć zgodnie z dyrektywą 80/723/EWG.

Rekompensata z tytułu świadczenia usług publicznych podlega obowiązkowi uprzedniego zgłoszenia.

Niniejsze ramy stosuje się przez okres 6 lat od daty ich opublikowania w Dzienniku Urzędowym. Państwa członkowskie muszą dostosować istniejące krajowe programy dotyczące rekompensaty z tytułu świadczenia usług publicznych do niniejszych ram w ciągu osiemnastu miesięcy od daty ich opublikowania.

Pojęcia kluczowe stosowane w akcie

Usługi świadczone w ogólnym interesie gospodarczym: działalność o charakterze gospodarczym, taka jak usługi pocztowe, telekomunikacyjne, transportowe, dostawy energii elektrycznej lub gazu. Usługi tego typu posiadają wyraźny wymiar europejski i w związku z tym są regulowane przez określone wspólnotowe ramy prawne. Podlegają ponadto zasadom rynku wewnętrznego i konkurencji określonym w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.