Porozumienia licencyjne mające na celu ograniczenie konkurencji są zakazane na mocy reguł konkurencji Unii Europejskiej (UE), a zwłaszcza na podstawie art. 101 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) (wcześniejszy art. 81 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (TWE)). Jednak w większości przypadków umowy te mają również pozytywne następstwa przewyższające skutki ograniczające konkurencję. Nowe przepisy składające się na rozporządzenie i wytyczne w sprawie „wyłączeń grupowych” tworzą przestrzeń pewności dla większości porozumień licencyjnych.

Rozporządzenie Komisji (WE) nr 772/2004 z dnia 7 kwietnia 2004 r. w sprawie stosowania art. 81 ust. 3 Traktatu do kategorii porozumień o transferze technologii.

Przepisy dotyczące praw własności intelektualnej przyznają wyłączne prawa do dysponowania nimi właścicielom patentów *, praw autorskich, praw do wzorów przemysłowych, znaków towarowych i innych praw chronionych. Właściciel praw własności intelektualnej jest uprawniony do ochrony swojej własności intelektualnej przed jej bezprawnym użytkowaniem * oraz do jej wykorzystywania między innymi w drodze udzielania licencji stronom trzecim. Porozumienia o transferze technologii * dotyczą udzielania licencji na korzystanie z technologii.

Tego rodzaju porozumienia zazwyczaj prowadzą do poprawy efektywności gospodarczej i wspierają konkurencyjność, ponieważ mogą zmniejszać powielanie działań w zakresie badań i rozwoju, wzmacniać motywację przedsiębiorstw do podejmowania nowych prac w zakresie badań i rozwoju, pobudzać innowacje ewolucyjne, ułatwiać upowszechnienie technologii oraz tworzyć konkurencję na rynku produktów. Jakkolwiek porozumienia licencyjne mogą być również wykorzystywane w celach antykonkurencyjnych, np. w sytuacji, gdy dwóch konkurentów korzysta z porozumienia licencyjnego, by podzielić między sobą rynki lub gdy liczący się na rynku właściciel licencji wyklucza z rynku konkurencyjne technologie.

Aby uzyskać równowagę między ochroną konkurencji a ochroną praw własności intelektualnej, rozporządzenie dotyczące wyłączeń grupowych tworzy przestrzeń pewności dla większości porozumień licencyjnych. Wytyczne określają sposób, w jaki art. 101 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) (wcześniejszy art. 81 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (TWE)) ma być stosowany do porozumień niemieszczących się w obszarze pewności prawnej.

Zakres nowych przepisów nie tylko dotyczy porozumień licencyjnych na korzystanie z patentu i know-how *, ale także ma zastosowanie do praw obejmujących wzory i modele oraz prawa autorskie do oprogramowania. W przypadkach gdy Komisja nie ma prawa przyjąć rozporządzenia dotyczącego wyłączeń grupowych, np. w odniesieniu do porozumień łączących patenty w grupy lub przyznających prawa autorskie w znaczeniu ogólnym, wytyczne zapewniają jasne wskazówki w sprawie przyszłej polityki dotyczącej zastosowania przepisów. Jakkolwiek rozporządzenie to nie dotyczy porozumień licencyjnych odnoszących się do podzlecania w zakresie badań i rozwoju.

Aby określić obszar pewności mającej zastosowanie do porozumień licencyjnych, rozporządzenie to rozróżnia pomiędzy przedsiębiorstwami konkurującymi i niekonkurującymi, przy czym przedsiębiorstwa konkurujące definiuje jako te, które konkurują na rynku odnośnej technologii i/lub na właściwym rynku asortymentowym.

Rozporządzenie zakłada jednak, że następujące porozumienia są zwolnione z ograniczeń ustanowionych w art. 101 ust. 1 TFUE (wcześniejszy art. 81 ust. 1 TWE):

Wyłączenia te przyznawane są, pod warunkiem, że porozumienia nie zawierają określonych ograniczeń niosących za sobą poważne następstwa antykonkurencyjne. Pod tym względem rozporządzenie zawiera wykaz ograniczeń podstawowych i wykluczonych (art. 4 i 5), które mają poważne skutki antykonkurencyjne, w związku z czym są zabronione. Innymi słowy, wszelkie ograniczenia wyraźnie niewyłączone z rozporządzenia w sprawie wyłączeń grupowych są zwolnione. W razie braku podstawowych ograniczeń antykonkurencyjnych, przedsiębiorstwa, które podpisały porozumienia nieprzewyższające progów udziałów w rynku, mogą uznać te porozumienia za zgodne z europejskimi przepisami dotyczącymi konkurencji.

Udział w rynku wylicza się na podstawie danych dotyczących wartości sprzedaży rynkowej odnoszących się do poprzedniego roku kalendarzowego. Jeśli udział w rynku początkowo nie przekracza 20 lub 30%, jednak w późniejszym czasie zwiększa się ponad ten poziom wyłączenie nadal ma zastosowanie przez okres dwóch kolejnych lat kalendarzowych następujących po roku, w którym próg 20 lub 30% został po raz pierwszy przekroczony.

Rozporządzenie (WE) nr 1/2003 upoważnia właściwe władze państw członkowskich Unii Europejskiej (UE) do wycofania przywileju wyłączenia grupowego, gdy porozumienia mają skutki niezgodne z warunkami ustanowionymi w art. 101 ust. 3 TFUE (wcześniejszy art. 81 ust. 1 TWE), jeśli takie skutki są odczuwalne na ich terytorium lub na jego części i jeśli to terytorium ma cechy odrębnego rynku geograficznego. Państwa członkowskie powinny zapewnić jednolite stosowanie na całym obszarze wspólnego rynku wspólnotowych zasad konkurencji.

Komisja może również wycofać przywilej wynikający z niniejszego rozporządzenia w następujących przypadkach:

Porozumienia będące w mocy w dniu 30 kwietnia 2004 r., które spełniają warunki wyłączenia przewidziane w rozporządzeniu (WE) nr 240/96, nie są zakazane w okresie od 1 maja 2004 r. do 31 marca 2006 r.

Rozporządzenie (WE) nr 772/2004 wchodzi w zakres rozporządzenia nr 19/65/EWG upoważniającego Komisję zgodnie z art. 101 ust. 3 TFUE do wyłączania pewnego typu porozumień. Zastępuje ono rozporządzenie (WE) nr 240/96 z dnia 31 stycznia 1996 r., które straciło moc z dniem 30 kwietnia 2004 r.

Pojęcia kluczowe stosowane w akcie

Porozumienie o transferze technologii: porozumienie licencyjne na korzystanie z patentu, porozumienie licencyjne na korzystanie z know-how
Prawa własności intelektualnej: prawa własności przemysłowej, prawo autorskie i prawa pokrewne.
Patenty: patenty, wnioski o udzielenie patentu, wzory użytkowe, wnioski o rejestrację wzorów użytkowych, projekty, topografie układów scalonych, dodatkowe świadectwa ochronne dla produktów leczniczych lub innych produktów, w odniesieniu do których można uzyskać tego rodzaju dodatkowe świadectwa ochronne, oraz świadectwa dla hodowców roślin.
Know-how: pakiet nieopatentowanych informacji praktycznych, wynikających z doświadczenia i badań, które są niejawne (czyli nie są powszechnie znane lub łatwo dostępne), istotne (czyli ważne i użyteczne z punktu widzenia wytwarzania produktów objętych umową) oraz identyfikowane (czyli opisane w wystarczająco zrozumiały sposób, aby można było sprawdzić, czy spełniają kryteria niejawności i istotności).

Akt	Wejście w życie – Data wygaśnięcia	Termin transpozycji przez państwa członkowskie	Dziennik Urzędowy
Rozporządzenie (WE) nr 772/2004	1.5.2004–30.4.2014	–	Dz.U. L 123 z 27.4.2004

Informacja Komisji „Wytyczne w sprawie stosowania art. 81 Traktatu WE do porozumień o transferze technologii” [Dz.U. C 101 z 27.4.2004]. Celem tych wytycznych jest przedstawienie wskazówek odnośnie do stosowania rozporządzenia w sprawie wyłączeń grupowych oraz art. 101 TFUE (wcześniejszy art. 81 ust. 1 TWE) do porozumień o transferze technologii nieobjętych zakresem tego rozporządzenia. Na przykład w przypadku porozumień łączących patenty w grupy lub przyznających prawa autorskie w znaczeniu ogólnym, wytyczne zapewniają jasne wskazówki w sprawie przyszłej polityki dotyczącej zastosowania przepisów. Rozporządzenie w sprawie wyłączeń grupowych ani wytyczne nie stanowią przeszkody w równoległym stosowaniu art. 102 TFUE (wcześniejszy art. 82 TWE) do porozumień licencyjnych. Kryteria ustanowione w wytycznych należy stosować w kontekście indywidualnego przypadku, tym samym wykluczając wszelkie mechaniczne stosowanie. Komisja będzie monitorować zastosowanie rozporządzenia i wytycznych zgodnie z nowymi ustaleniami mechanizmów wdrażania ustanowionymi przez rozporządzenie (WE) nr 1/2003, aby określić, czy konieczne jest wprowadzenie ewentualnych poprawek.