Nawigacja satelitarna Galileo

Galileo to europejski satelitarny program radionawigacji i pozycjonowania. Ten zapoczątkowany przez Komisję Europejską i opracowany wspólnie z Europejską Agencją Kosmiczną program zapewnia Unii Europejskiej (UE) niezależną technologię umożliwiającą konkurowanie z amerykańskim systemem GPS i rosyjskim systemem GLONASS. Niniejszy komunikat wyznacza początek programu Galileo oraz określa wyzwania i cele związane z tym programem.

AKT

Communication from the Commission of 10 February 1999 - "Galileo - Involving Europe in a new generation of satellite navigation services" [COM(1999) 54 final - Not published in the Official Journal] (Komunikat Komisji z dnia 10 lutego 1999 r. – „Galileo - włączenie Europy do nowej generacji usług nawigacji satelitarnej” [COM(1999) 54 wersja ostateczna – nieopublikowany w Dzienniku Urzędowym]).

STRESZCZENIE

Wyzwania

W dziedzinie nawigacji satelitarnej istnieje wiele poważnych wyzwań. Obecnie funkcjonują dwa konkurencyjne systemy: amerykański system GPS, który dominuje na rynku, oraz rosyjski system GLONASS.

Obecne uzależnienie, w szczególności od GPS, budzi zastrzeżenia w kontekście strategicznym, ponieważ wykorzystywane systemy nie są objęte europejską kontrolą. Wyzwanie polega na zabezpieczeniu potrzeb strategicznych Europy, miedzy innymi w dziedzinie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, unikając ryzyka lub nadmiernie wysokich kosztów.

Nawigacja satelitarna zapewnia oczywiste korzyści w obszarze zarządzania transportem. Wpływa na wzrost bezpieczeństwa, usprawnienie przepływu ruchu, zmniejszenie zatorów i szkód wyrządzanych środowisku naturalnemu oraz wspiera rozwój transportu multimodalnego. Obecnie używane systemy GPS i GLONASS zdają się nie gwarantować niezawodności i dostępności wymaganej dla transportu pasażerskiego. Wprowadzenie europejskiego systemu Galileo pozwoli uzupełnić te braki.

Wyzwania mają charakter zarówno gospodarczy, jak i przemysłowy. Biorąc pod uwagę zwłaszcza potencjalny globalny rynek szacowany na 40 miliardów EUR do 2005 r. wyzwanie polega na przejęciu znaczącego udziału w rynku nawigacji satelitarnej, jak również związanych z nim miejsc pracy. Obecne szacunki są następujące: stworzenie infrastruktury Galileo wygeneruje 20 000 miejsc pracy, natomiast obsługa systemu zapewni 2 000 stałych miejsc pracy, nie uwzględniając możliwości w dziedzinie zastosowań.

Ponadto znaczące są również aspekty regulacyjne. W praktyce wykorzystywanie systemów informacyjnych opartych na sygnałach pozwalających ustalić położenie i czas może umożliwić monitorowanie zgodności z określonymi przepisami wspólnotowymi, na przykład w dziedzinie rybołówstwa lub ochrony środowiska.

Pomimo że Stany Zjednoczone mają już przewagę, biorąc pod uwagę te wyzwania Europa musi szybko podjąć decyzję odnośnie do jej uczestnictwa w kolejnej generacji systemów pozycjonowania, nawigacji i synchronizacji.

Wybory strategiczne

Rozwój GNSS (Globalnego Systemu Nawigacji Satelitarnej) musi opierać się na wspólnych działaniach. W marcu 1998 r. Rada wezwała Komisję do zbadania możliwości opracowania wspólnego systemu ze Stanami Zjednoczonymi. Przeprowadzono rozmowy w celu wyjaśnienia możliwych opcji. Ze uwagi na fakt, że Amerykanie nie byli przygotowani ze względów militarnych na możliwość wspólnej własności lub efektywnego udziału Europy w kontrolowaniu systemu GPS, współpraca była możliwa:

• w ramach istniejącego systemu GPS kontrolowanego przez Stany Zjednoczone,
• w przypadku opracowania GNSS opartego na dwóch systemach nawigacji wykorzystujących komplementarne satelity interoperacyjne: GPS i Galileo.

Komisja wybrała drugą opcję, po odrzuceniu opcji zerowej polegającej na świadomym zrezygnowaniu z jakiegokolwiek udziału Europy w głównym segmencie przestrzeni przyszłego GNSS.

Komisja uważa, że w kontekście Galileo równie pożądane jest otwarcie się na innych partnerów, z którymi nawiązano już kontakt, takimi jak:

• Federacja Rosyjska: system GLONASS mógłby być stopniowo integrowany z systemem Galileo,
• Japonia, która może wesprzeć, w szczególności finansowo, rozwój Galileo,
• inne kraje i regiony (CEEC, EFTA, Turcja itp.), w których Europa będzie musiała promować swoje podejście na rzecz GNSS.

W ramach Galileo należy więc wykorzystać potencjał stosowania systemu nawigacji satelitarnej w branży cywilnej starając się uzupełnić braki GPS i wzmacniając niezawodność GNSS. Konieczne byłoby natychmiastowe zapewnienie globalnego zasięgu.

Wymogi i cechy techniczne

System musi być zaprojektowany w sposób zapewniający globalny zasięg i umożliwiający publiczne zastosowanie na rynku masowym, z odpowiednim poziomem bezpieczeństwa dla transportu europejskiego i minimalną infrastrukturą kosmiczną. Z drugiej strony, Galileo musi zapewniać dokładność poziomą co najmniej poniżej 10 metrów.

Pod względem bezpieczeństwa system musi zapewnić ochronę fizyczną kluczowej infrastruktury oraz dokładne sygnały w czasach kryzysu lub wojny. Niezbędne jest całkowite uniemożliwienie przekierowania sygnału lub uzyskania dostępu do systemu przez wroga w czasie wojny. Aby spełnić te wymogi bezpieczeństwa, specjaliści zalecają zainstalowanie dostępu kontrolowanego.

Aspekty finansowe

Całkowity koszt Galileo na okres od 1999 r. do 2008 r. szacuje się na kwotę pomiędzy 2,2 miliarda EUR a 2,95 miliarda EUR w zależności od zakresu współpracy ze Stanami Zjednoczonymi i wykorzystywania systemów naziemnych.

Obecna polityka amerykańska przewiduje zapewnianie nieodpłatnie sygnału podstawowego GPS. Przyjęcie takiego podejścia w przypadku Galileo wymagałoby znaczącego finansowania ze środków publicznych, ponieważ sektor prywatny nie byłby w stanie samodzielnie ponosić takich kosztów w perspektywie zapewniania użytkownikom darmowych usług.

Galileo postrzegany jest jako kluczowy element w sieci transeuropejskiej i wspólnej polityce transportowej, dlatego uzasadnione jest finansowanie na poziomie europejskim. Środki mogą zostać zapewnione z budżetu Unii Europejskiej, w szczególności budżetu TEN, budżetu Europejskiej Agencji Kosmicznej oraz piątego programu ramowego w zakresie badań i rozwoju. Specjalne źródła przychodów mogą ponadto zostać ustanowione poprzez środki regulacyjne, na przykład wprowadzenie określonych usług o kontrolowanym dostępie wyłącznie dla abonentów lub opodatkowanie odbiorców sygnałów. Konieczne jest zatem wspieranie partnerstwa publiczno-prywatnego.

Ramy organizacyjne

Aby zaprojektować, zbudować i obsługiwać Galileo, Komisja proponuje strukturę organizacyjną obejmującą miedzy innymi grupę wysokiego szczebla GNSS, Komisję, Europejską Agencję Kosmiczną i wszystkich inwestorów. Możliwe jest powołanie niewielkiego specjalnego zarządu.

Niezbędne jest jednak przede wszystkim zaangażowanie polityczne, aby zapewnić konieczny bodziec dla podejmowania inwestycji przez przemysł w celu prowadzenia negocjacji dotyczących cech systemu z partnerami międzynarodowymi oraz wzmocnienia wpływu Europy w tym strategicznym obszarze. W tym kontekście rolę wiodącą może przyjąć Rada Europejska.

Kontekst

Po pierwszym komunikacie przedstawionym w styczniu 1998 r. Rada wezwała Komisję w marcu tego samego roku do przedstawienia zaleceń dotyczących europejskiego podejścia do globalnej nawigacji satelitarnej. Niniejszy komunikat jest odpowiedzią na wniosek Rady. W 2002 r. utworzono Wspólne Przedsiębiorstwo Galileo, a następnie przyjęto rozporządzenie w sprawie wprowadzenia w życie fazy rozmieszczania i fazy operacyjnej programu.

AKTY POWIĄZANE

Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 lipca 2004 r. w sprawie wprowadzenia w życie fazy rozmieszczania i fazy operacyjnej europejskiego programu radiowej nawigacji satelitarnej [COM(2004) 477 wersja ostateczna – nieopublikowany w Dzienniku Urzędowym]. Program Galileo osiągnął już fazę dojrzałości i wykracza obecnie w znacznym stopniu poza ramy zwykłego projektu badawczego. Celem rozporządzenia jest oparcie programu na specjalnym instrumencie prawnym, który jest bardziej przystosowany do zaspokajania jego potrzeb w kontekście przemysłowym i komercyjnym oraz może zapewnić jak najlepsze zarządzanie finansowe.

Rozporządzenie Rady (WE) nr 876/2002 z dnia 21 maja 2002 r. ustanawiające Wspólne Przedsiębiorstwo Galileo. Na mocy tego rozporządzenia ustanowione zostało wspólne przedsiębiorstwo do celów wdrożenia fazy rozwojowej (2002–2005) programu GALILEO. Poza wdrożeniem fazy rozwojowej do 2005 r. zadaniem tego wspólnego przedsiębiorstwa jest przygotowanie wdrożenia kolejnych faz programu (fazy rozmieszczania i fazy operacyjnej).

Rezolucja Rady z dnia 3 sierpnia 1999 r. [Dz.U. C 221 z 3.8.1999]. Dnia 19 lipca 1999 r. Rada przyjęła rezolucję w sprawie włączenia Europy do nowej generacji usług nawigacji satelitarnej – Galileo – faza tworzenia definicji, w której wezwała Komisję do przedstawienia Radzie projektów upoważnień dotyczących negocjacji, aby w pełni zbadać możliwości współpracy ze Stanami Zjednoczonymi Ameryki i Federacją Rosyjską. Ponadto wezwano Komisję do przedstawienia szczegółowej analizy kosztów i korzyści sprawdzającej w szczególności możliwe źródła przychodów, proponowane partnerstwo publiczno-prywatne oraz możliwości zapewnienia finansowania z sektora prywatnego.

Ostatnia aktualizacja: 13.01.2006