Nowe podejście do harmonizacji technicznej

Niniejsza rezolucja na ma celu zreformowanie harmonizacji technicznej w Unii Europejskiej (UE) na nowej podstawie, ograniczając się wyłącznie do harmonizacji zasadniczych wymogów produktów i stosując „odniesienie do norm” oraz zasadę wzajemnego uznawania w celu usunięcia technicznych przeszkód dla swobodnego przepływu towarów.

AKT

Council Resolution 85/C 136/01 of 7 May 1985 on a new approach to technical harmonization and standards (rezolucja Rady z dnia 7 maja 1985 r. w sprawie nowego podejścia do harmonizacji technicznej oraz normalizacji).

STRESZCZENIE

Głównym celem niniejszej rezolucji jest rozwinięcie podejścia określającego ogólne przepisy wykonawcze stosowane w odniesieniu do sektorów lub grup produktów oraz typów ryzyka.

Niniejsza rezolucja ustanawia pewną liczbę podstawowych zasad dla europejskiej polityki normalizacji:

państwa członkowskie zobowiązują się do stałego badania i aktualizowania stosowanych zasad technicznych, aby móc je odwoływać, gdy są przestarzałe lub zbyt surowe,
państwa członkowskie zapewniają wzajemne uznawanie wyników prób i ustanawiają zharmonizowane zasady dotyczące funkcjonowania jednostek certyfikujących (zasada wzajemnego uznawania),
państwa członkowskie zgadzają się na szybką wspólnotową konsultację, jeśli propozycje wykonawcze lub krajowe procedury stwarzają ryzyko dla dobrego funkcjonowania rynku wewnętrznego,
należy także rozszerzyć „odniesienie do norm”, w pierwszej kolejności na normy europejskie i w razie konieczności na normy krajowe oraz zdefiniować zadanie normalizacji jako określanie cech technicznych produktów (szczególnie w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia),
należy szybko wzmocnić możliwości normalizacji, szczególnie na poziomie europejskim,
przyjęcie norm europejskich musi być wcześniej zaaprobowane przez europejskie instytucje normalizacyjne.

Ogólne wytyczne nowego podejścia

Rada ustanawia cztery podstawowe zasady:

harmonizacja prawna ogranicza się do zasadniczych wymogów bezpieczeństwa (lub innych wymogów o charakterze społecznym), którym muszą odpowiadać produkty wprowadzane do obrotu i objęte w związku z tym swobodnym przepływem w Unii Europejskiej,
opracowanie specyfikacji technicznych produkcji jest powierzone kompetentnym instytucjom w zakresie normalizacji przemysłowej, które uwzględniają stan technologii,
specyfikacje techniczne nie mają charakteru obowiązkowego. Zachowują swój status norm dobrowolnych,
organy administracji są zobowiązane do przyznawania produktom wytworzonym zgodnie ze zharmonizowanymi normami domniemania zgodności z zasadniczymi wymogami ustanowionymi przez dyrektywę. W przypadku, gdy producent nie wytwarza zgodnie z tymi normami, jest zobowiązany do zachowania zgodności produktów z zasadniczymi wymogami.

Aby system mógł działać, należy spełnić dwa warunki:

normy muszą zapewnić gwarancję jakości zgodnego produktu,
władze publiczne muszą dbać o ochronę bezpieczeństwa (lub innych odpowiednich wymagań) na swym terytorium. Jest to warunek konieczny dla zachowania wzajemnego zaufania między państwami członkowskimi.

Komisja powierza europejskim organom normalizacyjnym mandaty na opracowanie norm. Umowy między Komisją i tymi organami zapewniają wykonanie zgodne z ogólnymi wytycznymi. W sytuacji braku norm europejskich, procedurze kontroli, przeprowadzonej przez Komisję wspomaganą przez stały komitet dyrektorów administracji krajowych, poddane zostaną normy krajowe na poziomie europejskim. Przewidziane zostaną procedury ochrony w celu umożliwienia władzom krajowym wysunięcia sprzeciwu w sprawie zgodności produktu lub jakości normy.

Zakres stosowania dyrektywy jest określony przez szerokie grupy produktów lub/i rodzaje ryzyka, których dotyczy.

Schemat dyrektywy „nowe podejście”

Państwa członkowskie zapewniają na swym terytorium bezpieczeństwo osób, zwierząt domowych i dóbr. Przepisy zapewniające tę ochronę muszą być zharmonizowane, w celu zagwarantowania swobodnego przepływu towarów, bez obniżania obecnego poziomu ochrony w państwach członkowskich.

Europejski Komitet Normalizacyjny (CEN) oraz Europejski Komitet Normalizacyjny Elektrotechniki (CENELEC) są instytucjami kompetentnymi w dziedzinie przyjmowania zharmonizowanych norm europejskich w zakres stosowania dyrektywy. W przypadku szczególnych branż działalności przemysłowej, można przewidzieć inne instytucje europejskie właściwe w zakresie opracowywania specyfikacji technicznych.

Określenie gamy odpowiednich produktów oraz rodzaju ryzyka, którego należy uniknąć, musi zapewnić spójne podejście. Nie jest wykluczone nakładanie się różnych dyrektyw dotyczących rodzajów ryzyka dla tej samej kategorii produktów.

Produkty, których dotyczy dyrektywa, mogą być wprowadzane do obrotu wyłącznie, jeśli nie zagrażają bezpieczeństwu osób, zwierząt domowych lub dóbr. Dyrektywy przewidują zasadę całkowitej harmonizacji, oznaczającą, że jedynie produkty zgodne mogą być wprowadzane do obrotu.

Dyrektywa musi zawierać opis wymogów bezpieczeństwa, z którymi muszą być zgodne wszystkie produkty objęte dyrektywą. Musi być wystarczająco precyzyjna, by podczas transpozycji do prawa krajowego umożliwić ustanowienie zobowiązań, które mogą być egzekwowane.

Swobodny przepływ danego produktu jest zapewniony bez wcześniejszej kontroli przestrzegania zasadniczych wymogów.

Państwa członkowskie uznają za zgodne produkty, posiadające jeden z dowodów zgodności przewidziany przez dyrektywę, deklarujący ich zgodność z normami zharmonizowanymi lub, w przypadku braku norm zharmonizowanych, z normami krajowymi. Gdy państwo członkowskie ocenia, że zharmonizowana norma nie spełnia zasadniczych wymagań, Komisja zwraca się do Komitetu ds. norm i przepisów technicznych, który wydaje bezzwłocznie opinię. Zgodnie z opinią norma może być utrzymana, wycofana lub poddana przeglądowi.

Gdy państwo członkowskie stwierdzi, że produkt może zagrozić bezpieczeństwu osób, zwierząt domowych lub dóbr, podejmuje wszelkie konieczne środki w celu wycofania lub zakazania wprowadzania do obrotu danego produktu. Swobodny przepływ produktu może być ograniczony, nawet jeśli posiada on świadectwo zgodności. W takim przypadku państwo członkowskie informuje Komisję o przyjętym środku, podając przyczyny takiej decyzji. Komisja konsultuje się z odpowiednimi państwami członkowskimi i stałym komitetem. Jeśli działanie zostanie uznane za uzasadnione, Komisja informuje państwa członkowskie, które muszą zakazać wprowadzenia danego produktu do obrotu.

Środki certyfikacji zgodności, do których mogą się odwołać specjaliści, to:

świadectwa lub znaki zgodności wydane przez strony trzecie,
wyniki badań przeprowadzonych przez strony trzecie,
wydana przez producenta deklaracja zgodności, której może towarzyszyć system nadzoru,
inne środki certyfikacji zgodności, które będą ewentualnie określone w dyrektywie.

Krajowe organy mogące wydać znak lub certyfikat zgodności są zgłaszane przez państwo członkowskie Komisji i innym państwom członkowskim. Organy te są zobowiązane do wykonywania swych zadań zgodnie z zasadami i praktykami Międzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej (ISO) (EN) (FR). Zadaniem państw członkowskich jest kontrolowanie ich prawidłowego funkcjonowania. W sytuacji wystąpienia wątpliwości co do zgodności z wymogami bezpieczeństwa władze krajowe mają prawo żądać od producenta danych dotyczących badań bezpieczeństwa. W przypadku zakwestionowania lub postępowania sądowego, każdy producent może dostarczyć za pomocą dowolnych środków dowód zgodności produktu.

Stały komitet ds. dyrektyw sektorowych składa się z przedstawicieli wyznaczonych przez państwa członkowskie, wspomaganych ewentualnie przez ekspertów lub doradców. Zadania komitetu dotyczą wykonania dyrektywy. Na forum komitetu można dyskutować o ewentualnych wątpliwościach, jednak nie ma on za zadanie dostarczać szczegółowych analiz całej treści norm.

Kryteria wyboru dziedzin dla zastosowania „odniesień do norm”:

jeśli zharmonizowane mają być jedynie zasadnicze wymagania, możliwe musi być rozróżnienie zasadniczych wymagań od specyfikacji produkcji,
dziedzina jest objęta normalizacją (lub konieczność uregulowania jest ogólnie odczuwana na poziomie wspólnotowym),
większość przyjętych dyrektyw dotyczy trzech dziedzin – pojazdów silnikowych, metrologii i urządzeń elektrycznych. Nowe podejście skoncentruje się początkowo na innych dziedzinach,
możliwość uporządkowania przez przyjęcie jednej dyrektywy, problemów regulacyjnych w przypadku dużej liczby produktów i brak możliwości poddania dyrektywy częstym dostosowaniom i zmianom (ze względów praktycznych i z powodu ekonomii pracy). Wybrane dziedziny muszą zatem charakteryzować się szeroką gamą produktów, których jednolitość pozwala na określenie wspólnych zasadniczych wymogów.

AKTY POWIĄZANE

Dyrektywa 98/34/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 czerwca 1998 r. ustanawiająca procedurę udzielania informacji w zakresie norm i przepisów technicznych [Dz.U. L 204 z 21.7.1998].

See also