Akty jednostronne

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Artykuł 288 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

Artykuł 289 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

JAKIE SĄ CELE ARTYKUŁÓW 288 I 289 TRAKTATU O FUNKCJONOWANIU UNII EUROPEJSKIEJ (TFUE)?

Opisują one główne akty jednostronne Unii Europejskiej (artykuł 288) oraz w szczególności akty będące aktami prawnymi (artykuł 299).

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Czym są akty jednostronne?

• Wśród źródeł prawa UE akty jednostronne stanowią część prawodawstwa wtórnego UE inną niż konwencje i porozumienia.
• Przyjmowane są one z samej woli instytucji unijnych zgodnie z traktatami założycielskimi.

Jakie są różne rodzaje aktów jednostronnych?

• Są to przede wszystkim akty wskazane w artykule 288 TFUE:
  • Rozporządzenia, dyrektywy i decyzje, które są aktami prawnymi wskazanymi w artykule 289. Są one przyjmowane poprzez procedurę legislacyjną i mają moc wiążącą, z pewnymi niuansami pod względem zakresu i wiążącego charakteru.
  • Opinie i zalecenia, które nie są aktami prawnymi. Nie nadają one żadnych praw ani nie nakładają obowiązków na osoby, dla których są przeznaczone, lecz mogą stanowić wskazówki odnośnie do interpretacji i treści prawa UE.
• Pozostałe niewiążące akty jednostronne, mające bardziej polityczny charakter, nazywane są aktami nietypowymi – nie dlatego że są rzadko używane, lecz dlatego że nie są wymienione w artykule 288. Obejmują rezolucje, konkluzje, komunikaty oraz zielone i białe księgi. Są one cytowane w innych artykułach w traktatach UE lub zrodziły się z praktyki instytucji UE.

Porządek prawny aktów jednostronnych

• Instytucje UE mogą swobodnie wybierać rodzaj aktu, który uznają za najlepszy do realizacji danej polityki.
• Jednakże ponieważ UE posiada jedynie kompetencje nadane jej na mocy traktatów, każdy akt musi zawierać podstawę prawną w TFUE odpowiadającą obszarowi, na którym instytucje europejskie podejmują działania.
• Ponadto akty muszą podawać instrumenty nadające im władzę do ich przyjęcia (słowo „uwzględniając”) oraz motywy odnoszące się do ich podstaw prawnych (wyrażenie „mając na uwadze”).
• Akty muszą być publikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Akty mogą wejść w życie w dniu publikacji, chyba że ich treść przewiduje inaczej (co jest częstym przypadkiem).
• Legalność aktów jednostronnych można kwestionować w Trybunale Sprawiedliwości UE.

KONTEKST

Więcej informacji:

• Prawo UE (europejski portal e-Sprawiedliwość).

GŁÓWNE DOKUMENTY

Wersja skonsolidowana Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej – Część szósta – Postanowienia instytucjonalne i finansowe – Postanowienia instytucjonalne – Rozdział 2 – Akty prawne Unii, procedury przyjmowania i inne postanowienia – Sekcja 1 – Akty prawne Unii – Artykuł 288 (dawny artykuł 249 TWE) (Dz.U. C 202 z 7.6.2016, s. 171–172)

Wersja skonsolidowana Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej – Część szósta – Postanowienia instytucjonalne i finansowe – Postanowienia instytucjonalne – Rozdział 2 – Akty prawne Unii, procedury przyjmowania i inne postanowienia – Sekcja 1 – Akty prawne Unii – Artykuł 289 (Dz.U. C 202 z 7.6.2016, s. 172)

Ostatnia aktualizacja: 21.03.2018