Instrument finansowy na rzecz wspierania demokracji i praw człowieka na świecie (2007–2013)

Niniejsze rozporządzenie ustanawia europejski instrument na rzecz wspierania demokracji i praw człowieka, przyczyniający się do rozwoju i konsolidacji demokracji i państwa prawa, a także przestrzegania praw człowieka i podstawowych wolności.

AKT

Rozporządzenie (WE) nr 1889/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie ustanowienia instrumentu finansowego na rzecz wspierania demokracji i praw człowieka na świecie.

STRESZCZENIE

Rozporządzenie to ustanawia instrument finansowy mający na celu wspieranie demokracji i praw człowieka w państwach trzecich, zastępując poprzednią Europejską Inicjatywę na rzecz Demokracji i Praw Człowieka.

Charakter instrumentu

Pomoc dostarczona w ramach tego instrumentu ma na celu:

• wzmocnienie poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności w krajach lub regionach, w których zasady te są najbardziej zagrożone,
• wspieranie społeczeństwa obywatelskiego w roli promotora praw człowieka i demokracji, jego działania na rzecz pokojowego pogodzenia poszczególnych interesów, w funkcji reprezentacji i udziału w polityce,
• wsparcie działań związanych z prawami człowieka i demokracją w dziedzinach ujętych w wytycznych wspólnotowych,
• wzmocnienie międzynarodowych i regionalnych ram ochrony praw człowieka, sprawiedliwości, państwa prawa i promowania demokracji,
• budowanie zaufania do demokratycznego procesu wyborczego poprzez wzmacnianie jego wiarygodności i przejrzystości, w szczególności poprzez misje monitorowania wyborów.

Pomoc wspólnotowa wspiera następujące działania, służące osiągnięciu wyznaczonych celów:

• wspieranie demokracji partycypacyjnej i reprezentatywnej oraz procesu demokratyzacji przy pomocy organizacji społeczeństwa obywatelskiego (w szczególności: wspieranie swobody zrzeszania się i zgromadzeń, wolności słowa i wypowiedzi, wzmocnienie praworządności i niezawisłości wymiaru sprawiedliwości, wspieranie pluralizmu politycznego i demokratycznej reprezentacji politycznej, wspieranie równego uczestnictwa mężczyzn i kobiet w życiu społecznym, gospodarczym i politycznym, wspieranie działań umożliwiających pokojowe pogodzenie interesów grup),
• ochrona praw człowieka i podstawowych wolności ogłoszonych w Powszechnej deklaracji praw człowieka i innych międzynarodowych instrumentach.

Stawiając sobie za cel spójność i skuteczność pomocy, Komisja zapewnia ścisłą koordynację działań własnych i działań państw członkowskich. Ponadto pomoc opisywana w niniejszym rozporządzeniu jest spójna z polityką wspólnotową dotyczącą współpracy na rzecz rozwoju oraz wspólną polityką zagraniczną i bezpieczeństwa Unii. Powinna być także uzupełnieniem dla pomocy dostarczonej poprzez wspólnotowe instrumenty na rzecz pomocy zewnętrznej i przez umowę o partnerstwie z państwami Afryki, Karaibów, Pacyfiku (AKP).

Zarządzanie i wprowadzanie w życie

Zgodnie z rozporządzeniem pomoc wprowadzana jest poprzez:

• dokumenty strategiczne, określające priorytety Wspólnoty, sytuację międzynarodową i działania głównych partnerów,
• roczne programy działań opracowane na podstawie dokumentów strategicznych i ich ewentualnych zmian,
• środki specjalne, które nie są przewidziane w dokumentach strategicznych a mogą być przyjęte przez Komisję,
• działania doraźne, poprzez które Komisja może przyznać niewielkie granty na rzecz obrońców praw człowieka działając w odpowiedzi na pilną potrzebę ochrony.

Z finansowania mogą skorzystać następujące podmioty:

• organizacje społeczeństwa obywatelskiego,
• organizacje non-profit sektora publicznego i prywatnego,
• krajowe, regionalne i międzynarodowe organy parlamentarne, jeśli proponowane środki nie mogą być finansowane w ramach powiązanego instrumentu pomocy zewnętrznej Wspólnoty,
• międzynarodowe i regionalne organizacje międzyrządowe,
• osoby fizyczne, jeśli ich udział jest konieczny, aby osiągnąć cele rozporządzenia ustanawiającego instrument finansowy na rzecz wspierania demokracji i praw człowieka.

W drodze wyjątku dopuszcza się finansowanie innych organów lub podmiotów, jeśli jest to konieczne, aby osiągnąć cele niniejszego rozporządzenia.

Pomoc przekazywana w ramach instrumentu może przybierać następujące formy:

• projektów i programów,
• dotacji na finansowanie projektów złożonych przez międzynarodowe i regionalne organizacje międzyrządowe,
• drobnych dotacji dla obrońców praw człowieka,
• dotacji na pokrycie kosztów funkcjonowania Biura Wysokiego Komisarza ds. Praw Człowieka ONZ i Wspólnego Centrum Uniwersytetów Europejskich na rzecz Praw Człowieka i Demokracji (EIUC),
• wkładów do funduszy międzynarodowych,
• środków na unijne misje obserwacji wyborów,
• zamówienia publiczne.

W udzielaniu zamówień lub umów dotacji finansowanych na podstawie niniejszego rozporządzenia mogą uczestniczyć wszystkie osoby fizyczne lub prawne z państw członkowskich UE, z oficjalnego kraju kandydującego lub państwa członkowskiego Europejskiego Obszaru Gospodarczego, z kraju rozwijającego się (zgodnie z definicją Komitetu Pomocy Rozwojowej OECD (EN) (FR)) oraz organizacje międzynarodowe.

Komisja wspierana jest przez Komitet ds. Praw Człowieka i Demokracji.

Komisja w sprawozdaniu rocznym przedstawia postępy dokonane we wdrażaniu środków pomocy podjętych w ramach niniejszego rozporządzenia.

Instrument dysponuje budżetem w wysokości 1,104 mld euro na lata 2007–2013.

AKTY POWIĄZANE

Wniosek Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2009 r. zmieniający rozporządzenie (WE) nr 1905/2006 ustanawiające instrument finansowania współpracy na rzecz rozwoju i zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1889/2006 w sprawie ustanowienia instrumentu finansowego na rzecz wspierania demokracji i praw człowieka na świecie [COM(2009) 194 wersja ostateczna – nieopublikowany w Dzienniku Urzędowym]. Należy koniecznie poprawić realizację programów i projektów finansowanych przez instrument na rzecz wspierania demokracji i praw człowieka. Dlatego Parlament i Rada proponują zwiększenie elastyczności kryteriów kwalifikowalności do pomocy finansowej w zakresie kosztów związanych z podatkami i innymi opłatami należnymi w krajach korzystających z instrumentu. Mechanizmy zwolnienia od podatku lub zwrotu opłat nie istnieją we wszystkich krajach, których dotyczy instrument, co powoduje dodatkowe trudności dla uczestników programu.

Procedura współdecyzji: (COD/2009/0060)

Ostatnia aktualizacja: 15.10.2009