Plan dotyczący najlepszych praktyk, standardów i procedur
Celem niniejszego planu jest zintensyfikowanie zwalczania handlu ludźmi, do którego dochodzi w celu wszelkich form wykorzystywania oraz zapewnienie ochrony, wsparcia i rehabilitacji dla jego ofiar.
AKT
Plan UE dotyczący najlepszych praktyk, standardów i procedur zwalczania handlu ludźmi i zapobiegania mu [Dz.U. C 311 z 9.12.2005].
STRESZCZENIE
W programie haskim, przyjętym przez Radę Europejską w listopadzie 2004 r., wezwano Komisję i Radę do przygotowania w 2005 r. planu zmierzającego do opracowania wspólnych standardów, najlepszych praktyk i mechanizmów zapobiegania handlowi ludźmi i jego zwalczania.
Ogólne zasady regulujące realizację planu działania
W komunikacie do Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 października 2005 r. – Zwalczanie handlu ludźmi, Komisja określiła konkretne środki potrzebne do opracowania zintegrowanego podejścia do zwalczania handlu ludźmi. Podejście to opiera się na poszanowaniu praw człowieka oraz skoordynowanej reakcji politycznej, szczególnie w obszarze wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, stosunków zewnętrznych, współpracy w zakresie rozwoju, spraw społecznych i zatrudnienia, równości i niedyskryminacji płci.
Istotne znaczenie ma zwiększenie naszego wspólnego zrozumienia problemów dotyczących handlu ludźmi. W szczególności ważne jest zrozumienie przyczyn w krajach pochodzenia i czynników w krajach docelowych ułatwiających ten handel oraz powiązań z innymi typami przestępstw. Aby poszerzyć wiedzę na temat skali i charakteru dotykającego Unię Europejską (UE) zjawiska handlu ludźmi, konieczne jest opracowanie do jesieni 2006 r. wspólnych wytycznych dotyczących gromadzenia danych, w tym wskaźników porównawczych. Należy opracować wspólny szablon badawczy dla państw UE przydatny w poszerzaniu badań dostępnych w konkretnych dziedzinach, począwszy od nielegalnego handlu dziećmi.
UE uznaje konieczność zapewnienia ofiarom handlu ludźmi ochrony praw człowieka na wszystkich etapach procesu. Państwa członkowskie powinny ustanowić właściwą rządową strukturę koordynującą, której zadaniem będzie ocena i koordynacja krajowych polityk oraz zapewnienie ofiarom właściwego traktowania.
Państwa członkowskie i Komisja powinny wdrożyć polityki wspierające kryminalizację handlu ludźmi zapewniając ochronę grupom najbardziej narażonym na niebezpieczeństwo, w szczególności kobietom i dzieciom.
Polityka UE w tym obszarze powinna odzwierciedlać podejście do problematyki praw dziecka oparte na uznawanych w świecie zasadach. Polityka w tym zakresie powinna być zgodna w szczególności z zasadami zawartymi w Konwencji o prawach dziecka ONZ oraz uwzględniać Program działań Rady Europy dotyczący dzieci i przemocy (2006–2008).
Należy przyjąć strategie ochrony konkretnej płci jako kluczowy element zwalczania handlu kobietami i dziewczętami. Pociąga to za sobą wprowadzenie w życie zasad równości płci i wyeliminowanie zapotrzebowania na wszelkie formy wyzysku, włącznie z wyzyskiem o charakterze seksualnym i wyzyskiem w gospodarstwie domowym.
Do końca 2006 r. podejmowane będą różne działania mające na celu zapobieganie handlu ludźmi. Na przykład przygotowywane będą materiały do kampanii UE w celu uświadomienia niebezpieczeństw związanych z handlem ludźmi oraz rozpowszechniania informacji o zapobieganiu przestępczości i wymiarze sprawiedliwości w sprawach karnych, aby powstrzymać handlarzy ludźmi. Stworzona zostanie sieć kontaktów z mediami w zakresie handlu ludźmi w celu nagłaśniania sukcesów w UE oraz poza nią.
Handel ludźmi jest poważnym przestępstwem przeciw człowiekowi, którego zwalczanie powinno być traktowane priorytetowo. Handel ludźmi powinien zostać przekształcony z przedsięwzięcia, które dla przestępczości zorganizowanej stanowi „małe ryzyko — duży zysk” w przedsięwzięcie typu „duże ryzyko — mały zysk”. UE powinna zintensyfikować działania mające na celu dopilnowanie, aby handel ludźmi nie generował żadnych korzyści finansowych, a w przypadku gdy już je przyniósł, należy zapewniać przejęcie i konfiskatę wszelkich zysków.
Należy zintensyfikować współpracę z agencjami odpowiedzialnymi za kontrolę warunków pracy i badania finansowe związane z nielegalnym zatrudnieniem, aby zwalczać handel ludźmi do celów korzystania z ich pracy.
Jednocześnie organy ścigania muszą rozszerzyć współpracę z Europolem, który powinien uczestniczyć w regularnej wymianie informacji, wspólnych działaniach i wspólnych zespołach śledczych. Należy ponadto konsultować się z Eurojustem, aby ułatwiać ściganie handlarzy.
Strategie zwalczania handlu ludźmi powinny być skoordynowane ze strategiami mającymi na celu zwalczanie korupcji i ubóstwa. Organizacje pracodawców, związki zawodowe oraz organizacje społeczeństwa obywatelskiego działające w tym obszarze również powinny współpracować z organami publicznymi. Państwa członkowskie i instytucje UE muszą nadal współpracować z właściwymi organizacjami międzynarodowymi, takimi jak ONZ, OBWE i Rada Europy.
Konieczne są regionalne rozwiązania mające na celu zapobieganie handlu ludźmi oraz zapewnianie ochrony ofiarom. Państwa członkowskie i Komisja powinny zintensyfikować wysiłki w celu propagowania inicjatyw regionalnych, które uzupełniają oraz inspirują współpracę na szczeblu UE.
Niniejszy plan działania będzie regularnie poddawany zmianom oraz aktualizacjom. Załączona tabela działań ułatwi regularną ocenę i aktualizacje.
AKTY POWIĄZANE
Commission working document of 17 October 2008 – Evaluation and monitoring of the implementation of the EU plan on best practices, standards and procedures for combating and preventing trafficking in human beings [COM(2008) 657 final – Not published in the Official Journal] (Dokument roboczy Komisji z dnia 17 października 2008 r. – Ocena i monitorowanie realizacji planu UE dotyczącego najlepszych praktyk, standardów i procedur zwalczania handlu ludźmi i zapobiegania mu) [COM(2008) 657 wersja ostateczna – nieopublikowany w Dzienniku Urzędowym]. Sprawozdanie to zawiera przegląd wdrażania środków przeciwdziałających handlowi ludźmi w państwach członkowskich i w Norwegii oraz na poziomie UE.
W ostatnich latach szybko postępowało zbliżanie przepisów państw członkowskich dotyczących zwalczania handlu ludźmi, w szczególności w odniesieniu do prawa karnego i pomocy ofiarom. Jednak wprowadzenie przepisów bardzo często nie jest równoznaczne z ich rzeczywistym stosowaniem. Ponadto Komisja rozważa zmianę decyzji ramowej w sprawie zwalczania handlu ludźmi. W związku z tym mechanizmy wspierania ofiar również staną się skuteczniejsze. Ponadto zaobserwowano postępy w zakresie egzekwowania prawa oraz współpracy sądowej na poziomie międzynarodowym, jednak konieczne jest podejmowanie dalszych wysiłków w tym obszarze. Ustanowione zostały już rządowe mechanizmy koordynacji, jednak należy kontynuować prace nad systemami monitoringu.
Właściwe organy UE podjęły również działania mające na celu wdrożenie określonych środków przeciwdziałających handlowi ludźmi. Jednak w praktyce nadal uwidaczniają się słabe punkty, a niektóre środki w dalszym ciągu oczekują na wdrożenie.
W kontekście kontynuowania polityki UE w zakresie zwalczania handlu ludźmi Komisja proponuje w perspektywie krótkoterminowej skoncentrowanie wysiłków na następujących działaniach:
Rezultaty tego planu zostaną wykorzystane jako podstawa dla nowej strategii na okres po 2009 r.
Ostatnia aktualizacja: 30.05.2011