Zarządzanie ryzykiem i w sytuacjach kryzysowych w rolnictwie

Wprowadzenie systemu płatności jednolitych * pozwala rolnikom na ukierunkowanie ich decyzji dotyczących produkcji w zależności od kryteriów gospodarczych i agronomicznych. Jednocześnie zobowiązuje ich do przejęcia odpowiedzialności za ryzyko i sytuacje kryzysowe, których skutki były kiedyś niwelowane przez politykę wspierania rynku i cen. W ramach reformy wspólnej polityki rolnej (PAC) rolnicy potrzebują nowych instrumentów w celu zarządzania ryzykiem i w sytuacjach kryzysowych. Komisja bada ten problem i planuje wprowadzenie środków mających pomóc rolnikom w radzeniu sobie w podobnych sytuacjach.

AKT

Komunikat Komisji dla Rady z dnia 9 marca 2005 r. w sprawie zarządzania ryzykiem i w sytuacjach kryzysowych w rolnictwie [COM (2005) 74 wersja ostateczna – nieopublikowany w Dzienniku Urzędowym].

STRESZCZENIE

W niniejszym komunikacie Komisja przedstawia zamiar wprowadzenia środków mających pomóc rolnikom w zarządzaniu ryzykiem i w lepszym reagowaniu na sytuacje kryzysowe. Proponuje trzy rodzaje nowych środków.

Nowe opcje dla narzędzi zarządzania ryzykiem i w sytuacjach kryzysowych

Ryzyko * (mające negatywny skutek) oraz sytuacje kryzysowe * mogą mieć poważne konsekwencje gospodarcze, wpływając na dochody przedsiębiorstw. Większość narzędzi opracowanych jako pomoc w sytuacjach nieprzewidywalnych opera się na działaniach doraźnych.

Komisja przeanalizowała pewną liczbę instrumentów mogących towarzyszyć lub częściowo zastąpić doraźne środki nadzwyczajne. Komisja zaproponowała trzy następujące opcje:

• ubezpieczenia od klęsk żywiołowych: chodzi o dotacje finansowe do składek płaconych przez rolników na ubezpieczenie od utraty dochodu spowodowanej klęską żywiołową, złą pogodą lub chorobą. Środek ten wsparłby ograniczone w tym sektorze ubezpieczenia, głównie z powodu systemowego charakteru ryzyka. Pod uwagę brana jest także reasekuracja,

• wpieranie funduszy wzajemnego inwestowania: fundusze wzajemnego inwestowania są systemem pozwalającym na zrekompensowanie strat poniesionych przez rolnika dzięki podziałowi ryzyka przez grupę producentów. Dotychczas fundusze były tworzone głównie z inicjatywy grup producentów z tej samej branży. Komisja proponuje wsparcie tworzenia funduszy wzajemnego inwestowania w sektorze rolnym przez udzielanie czasowego i stopniowo zmniejszanego wsparcia na ich zarządzanie,

• zagwarantowanie podstawowego ubezpieczenia dochodu na wypadek sytuacji kryzysowych: można stworzyć nowe instrumenty zapewniające podstawowe ubezpieczenie w przypadku problemów z płynnością i poważnych start dochodu. Programy rozwoju obszarów wiejskich mogą okazać się niewystarczające, jeśli będą dostępne w celu wspierania realizacji ważnych inwestycji restrukturyzacji oraz dostosowań strukturalnych.

W ramach programów rozwoju obszarów wiejskich wprowadzone mogą zostać środki szkoleniowe w celu podniesieniu świadomości na temat obecnego ryzyka i poprawy strategii zarządzania ryzykiem.

Bezpieczeństwo w przypadku kryzysu rynkowego

Instrumenty mające wpłynąć na sytuację rynkową i cenową oraz reagować na ewentualne kryzysy różnią się w zależności od specyfiki rynku. W wyniku reformy wspólnej polityki rolnej (WPR) sieci zabezpieczeń na wypadek sytuacji kryzysowej są nadal dostępne w kilku sektorach objętych reformą. W przypadku innych sektorów wprowadzenie dodatkowego ogólnego mechanizmu zabezpieczeń nie jest obecnie uzasadnione. Komisja wyklucza zatem możliwość wprowadzenia ogólnej klauzuli mechanizmu sieci zabezpieczeń dla każdej wspólnej organizacji rynku.

Finansowanie środków zarządzania ryzykiem i w sytuacjach kryzysowych

Komisja che finansować dodatkowe środki zarządzania ryzykiem i w sytuacjach kryzysowych w ramach programów rozwoju terenów wiejskich (oś poprawy konkurencyjności) przez punkt procentowy z modulacji *. Korzystanie z modulacji nie wymagałoby żadnych dodatkowych wydatków ze strony Wspólnoty i pozwoliłoby państwom członkowskim na wykorzystywanie w tym celu ograniczonej wysokości funduszy na rozwój obszarów wiejskich. W przypadku nowych państw członkowskich, w których nie stosuje się modulacji, należy zastanowić się nad metodą pozwalającą zainteresowanym przeznaczyć fundusze na te środki.

Korzystanie z pomocy państwa lub z innych dodatkowych środków wsparcia podlegałoby w tym przypadku odpowiednim wspólnotowym regułom konkurencji.

Kontekst

Pierwsza analiza narzędzi zarządzania ryzykiem została przedstawiona przez Komisję w styczniu 2001 r. Konkluzje na temat reformy WPR, przyjęte podczas szczytu Rady w Luksemburgu (czerwiec 2003 r.), zawierają deklarację Komisji w tym zakresie. Komisja zapowiada, że przed końcem 2004 r. zbada szczegółowe środki mające na celu reagowanie na ryzyko i sytuacje kryzysowe.

Ostatnia aktualizacja: 24.01.2006