Biała księga w sprawie komunikacji

Komisja uznała, że aby zlikwidować lukę komunikacyjną pomiędzy Unią Europejską a jej obywatelami, komunikacja powinna stać się samodzielną polityką. W związku z tym niniejsza biała księga ma na celu stworzenie europejskiej przestrzeni publicznej. Dla osiągnięcia tego celu proponuje się pięć obszarów działania mających pomóc obywatelom w uzyskiwaniu informacji i wyrażaniu opinii.

AKT

Komunikat Komisji z dnia 1 lutego 2006 r. „Biała księga w sprawie europejskiej polityki komunikacyjnej” [COM(2006) 35 wersja ostateczna – nieopublikowany w Dzienniku Urzędowym].

STRESZCZENIE

Biała księga umożliwiła rozpoczęcie procesu szeroko zakrojonych konsultacji mających na celu poprawę komunikacji i intensyfikację debaty publicznej w Europie. Przez sześć miesięcy instytucje, obywatele UE i zainteresowane strony mieli możliwość przekazywania uwag odnośnie do europejskiej polityki komunikacyjnej.

Komisja określiła pięć obszarów prac. Dla każdego obszaru zaproponowane zostały wnioski dotyczące konkretnych działań sformułowane w drodze konsultacji. Komisja zorganizowała również szereg „forów zainteresowanych stron”, które umożliwiły określonym grupom interesu wyrażenie opinii w tej sprawie. Ponadto od wiosny 2006 r. publikowane są badania Eurobarometru.

Określenie wspólnych zasad

Polityka komunikacyjna Unii Europejskiej opiera się na określonych zasadach, takich jak prawo do informacji i wolność słowa, włączanie wszystkich obywateli do debaty publicznej, różnorodność i uczestnictwo.

Aby wcielić te zasady w życie, Komisja proponuje następujące środki do celów konsultacji:

• stworzenie europejskiej karty lub kodeksu postępowania w zakresie komunikacji: dokument ten będzie zawierał wspólne zasady w zakresie komunikacji i wezwanie do wszystkich zainteresowanych stron o ich przestrzeganie,
• uruchomienie forum internetowego obywateli: forum umożliwi obywatelom przekazywanie opinii na temat zakresu tematycznego europejskiej karty lub kodeksu postępowania w zakresie komunikacji.

Wzmocnienie roli obywateli

Poprawa edukacji obywatelskiej oraz umożliwianie kontaktu między obywatelami i z instytucjami publicznymi: większe zaangażowanie obywateli wymaga zrealizowania tych właśnie celów. Unia Europejska może zapewnić wsparcie państwom członkowskim w zakresie edukacji obywatelskiej dzięki programom takim jak Leonardo da Vinci, Socrates, Erasmus, Młodzież w działaniu lub programom w zakresie technologii informacyjnych.

Aby stworzyć więzi z obywatelami, należy wspierać zarówno bezpośrednie kontakty między obywatelami a UE, jak również pośrednie – na przykład w formie internetowych forów dyskusyjnych. W związku z tym Komisja opracowała program Europa dla Obywateli, który umożliwia obywatelom UE spotykanie się i organizowanie publicznych debat na tematy europejskie. Komisja zamierza podsumować osiągnięcia obecnych programów w celu wykorzystania ich pełnego potencjału.

Aby umożliwić kontakt obywateli i instytucji publicznych, instytucje europejskie powinny przede wszystkim stać się bardziej przystępne i przejrzyste. Parlament Europejski i Rada podejmują znaczące wysiłki w tym kierunku. Natomiast Komisja ustanowiła minimalne normy w zakresie konsultacji, uruchomiła własną europejską inicjatywę w zakresie przejrzystości i zamierza podejmować zdecydowane wysiłki w celu propagowania wielojęzyczności.

Aby utrzymać kontakt z obywatelami, Komisja podejmuje działania w następujących obszarach:

• wspieranie wymiany najlepszych praktyk w zakresie edukacji obywatelskiej, opracowywanie wspólnych narzędzi edukacyjnych oraz włączanie do sieci europejskich nauczycieli zajmujących się edukacją obywatelską,
• łączenie cyfrowo wszystkich europejskich bibliotek,
• tworzenie nowych miejsc spotkań dla Europejczyków,
• rozbudowywanie programów umożliwiających obywatelom odwiedzanie instytucji,
• dodawanie forów internetowych do unijnych portali,
• dokonanie przeglądu minimalnych norm w zakresie konsultacji w celu zapewnienia bardziej wyważonej reprezentacji grup interesu,
• organizowanie wspólnych, otwartych debat, podczas których trzy główne instytucje przyjmowałyby pytania od obywateli.

Praca z mediami i posługiwanie się nowymi technologiami

Medialne relacje dotyczące kwestii europejskich nie są wystarczające. Aby poprawić sytuację w tym zakresie, Komisja chciałaby przede wszystkim „nadać Europie ludzką twarz”. Często Europa postrzegana jest jako „anonimowa” – potrzebna jest jej wyraźna publiczna tożsamość. Ponadto należy w większym stopniu uwzględnić wymiar krajowy, regionalny i lokalny. Kwestie europejskie powinny być obecne nie tylko w mediach specjalistycznych – powinny być omawiane również na szczeblu krajowym i lokalnym. Ponadto instytucje europejskie powinny wprowadzać polityki europejskie do lokalnego kontekstu. Należy również intensywniej wykorzystywać potencjał nowych technologii. Nie wystarczy promowanie nowych technologii. Stanowią one jedno z narzędzi demokracji ponadgranicznej i powinny zostać bardziej rozpowszechnione i stać się dostępne dla wszystkich.

Aby skuteczniej zaangażować media w dostarczanie informacji na tematy europejskie, Komisja proponuje:

• opracować europejską politykę komunikacyjną zachęcającą organy publiczne do bliższej współpracy z mediami,
• wyposażyć instytucje UE w najlepsze narzędzia i zasoby komunikacyjne. Aby to osiągnąć, należy najpierw unowocześnić Europe By Satellite, jednak konieczne jest również stworzenie europejskiego programu w zakresie szkolenia w komunikacji publicznej, w ramach którego urzędnicy instytucji europejskich i krajowych przechodziliby szkolenie w dziedzinie komunikacji,
• dostosować informacje przekazywane mediom do potrzeb lokalnych grup ludności,
• opracować sprawozdania w sprawie technologii informacyjnych i demokracji w Europie, aby lepiej ocenić dostęp obywateli do nowych narzędzi komunikacji.

Zrozumieć europejską opinię publiczną

W tym obszarze Komisja wprowadziła już z powodzeniem narzędzia analizy opinii publicznej, takie jak badania Eurobarometru i niezależne badania społeczne w kwestiach europejskich. Ponadto metodologia badań Eurobarometru poddawana jest przeglądowi.

Można zastosować dodatkowe środki do oceny oczekiwań europejskiej opinii publicznej:

• wzmocnienie współpracy między instytucjami europejskimi w zakresie opracowywania i planowania badań Eurobarometru i rozpowszechniania ich wyników,
• każdemu nowemu sondażowi Eurobarometru mogłyby towarzyszyć publiczne dyskusje,
• organizowanie ankiet i analiz dotyczących komunikacji w UE od wiosny 2006 r.,
• utworzenie sieci krajowych ekspertów ds. badań opinii publicznej,
• utworzenie niezależnego obserwatorium europejskiej opinii publicznej.

Pracując wspólnie

Stworzenie europejskiej sfery publicznej wymaga zaangażowania od wszystkich uczestników: państw członkowskich, instytucji UE, organów regionalnych i lokalnych, partii politycznych oraz organizacji społeczeństwa obywatelskiego. Aby pomóc im wszystkim zaangażować się w większym stopniu w komunikację o Europie, Komisja proponuje szereg działań:

• intensyfikacja współpracy między szczeblem krajowym i europejskim: narzędzia współpracy mogą mieć charakter finansowy lub operacyjny – obejmując współpracę europejskich sieci i punktów informacyjnych. Rozwijane będą spotkania ministrów krajowych z komisarzami europejskimi. Ponadto państwa członkowskie mogłyby organizować dyskusje publiczne i parlamentarne na temat rocznych priorytetów strategicznych Komisji,
• intensyfikacja współpracy między organami krajowymi zajmującymi się komunikacją publiczną w celu tworzenia wspólnych inicjatyw i wymiany najlepszych praktyk,
• przekazywanie więcej informacji na temat roli UE w świecie: jest to skuteczny sposób zaangażowania samych obywateli Europy. Aby zrealizować ten cel, konieczne jest przeznaczenie większej ilości środków na dyplomację,
• intensyfikacja współpracy między instytucjami UE w zakresie informowania obywateli, na przykład przez doskonalenie organizacji międzyinstytucjonalnej grupy ds. informacji,
• większe zaangażowanie Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów w regionalną i lokalną dyskusję na tematy europejskie,
• zachęcanie partii politycznych, aby bardziej angażowały się w zagadnienia polityki europejskiej,
• zachęcanie organizacji społeczeństwa obywatelskiego do opracowywania ukierunkowanych projektów współpracy w dziedzinie komunikacji publicznej.

Organizacja konsultacji

Proces konsultacji w sprawie białej księgi ma objąć okres sześciu miesięcy, od lutego do czerwca 2006 r.

Po zakończeniu procesu konsultacji, do każdego wyznaczonego obszaru prac powołano grupy robocze złożone z przedstawicieli Komisji i jej partnerów. Ich zadaniem jest opracowanie konkretnych wniosków dotyczących działań. Komisja przedstawiła w tym komunikacie różne środki mające udoskonalić sposób, w jaki UE przekazuje informacje obywatelom i wysłuchuje ich. Są one wynikiem szeroko zakrojonych konsultacji w sprawie białej księgi zapoczątkowanych w lutym 2006 r., które od tego czasu wywołały setki komentarzy.

AKTY POWIĄZANE

Komunikat Komisji z dnia 3 października 2007 r. do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów – Partnerski proces komunikowania na temat Europy [COM(2007) 569 wersja ostateczna – nieopublikowany w Dzienniku Urzędowym].

Komunikat Komisji z dnia 13 października 2005 r. do Rady, Parlamentu Europejskiego, Komitetu Ekonomiczno-Społecznego oraz Komitetu Regionów – Wkład Komisji w okres refleksji i plany na przyszłość: Plan D dla demokracji, dialogu i debaty [COM(2005)494 wersja ostateczna – nieopublikowany w Dzienniku Urzędowym].

Komunikat do Komisji z dnia 20 lipca 2005 r. „Plan działania w celu poprawy przekazywania przez Komisję informacji o Europie” [SEC(2005) 985 wersja ostateczna – nieopublikowany w Dzienniku Urzędowym].

Ostatnia aktualizacja: 22.03.2008