JAKIE SĄ CELE DYREKTYWY?

Określa ona listę poważnych przestępstw powodujących szkodę w środowisku.

Zgodnie z nią państwa członkowskie UE muszą wprowadzić skuteczne i proporcjonalne sankcje odstraszające przed popełnianiem takich przestępstw niezależnie od tego, czy popełniono je umyślnie, czy w wyniku rażącego niedbalstwa.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Wśród przejawów bezprawnego* postępowania mającego szkodliwy wpływ na zdrowie ludzi i środowisko oraz podlegającego karze można wymienić:

zrzucanie, emisję lub wprowadzanie w inny sposób niebezpiecznych substancji do powietrza, gleby lub wody;

zbieranie, transport, odzysk lub unieszkodliwianie odpadów niebezpiecznych;

przemieszczanie znacznych ilości odpadów;

eksploatację zakładu przemysłowego, który prowadzi działalność niebezpieczną lub w którym są składowane niebezpieczne substancje (np. fabryki produkujące farby lub chemikalia);

produkcję, przetwarzanie, przechowywanie, wykorzystywanie, transport, przywóz, wywóz lub usuwanie materiałów jądrowych i niebezpiecznych materiałów promieniotwórczych;

zabijanie i posiadanie znacznych ilości okazów chronionych gatunków zwierząt i roślin lub handel nimi;

niszczenie siedlisk chronionych;

produkcję i wykorzystywanie substancji, które zubażają warstwę ozonową (np. substancji chemicznych w gaśnicach lub rozpuszczalnikach), lub handel nimi.

Kary

Państwa członkowskie zapewniają, że przestępstwa lub przejawy bezprawnego zachowania wskazane w art. 3 dyrektywy podlegają skutecznym, proporcjonalnym i odstraszającym sankcjom karnym mającym zastosowanie do osób fizycznych.

Państwa członkowskie zapewniają, aby osoby prawne* mogły podlegać odpowiedzialności za przestępstwa popełnione na ich korzyść przez osoby zajmujące pozycję kierowniczą w oparciu o prawo do reprezentowania, uprawnienia do podejmowania decyzji w imieniu osoby prawnej lub do sprawowania kontroli w strukturach osoby prawnej. Osoby prawne podlegają odpowiedzialności także w przypadku, gdy brak nadzoru lub kontroli ze strony takiej osoby zajmującej pozycję kierowniczą umożliwił popełnienie przestępstwa.

Odpowiedzialność osób prawnych nie wyklucza postępowania karnego przeciwko osobom fizycznym, które są sprawcami, podżegaczami lub pomocnikami w popełnianiu przestępstw, o których mowa w dyrektywie.

Zależnie od systemu prawnego obowiązującego w danym państwie członkowskim odpowiedzialność osób prawnych może mieć charakter karny lub nie.

Ta dyrektywa opiera się na dyrektywie 2004/35/WE (zob. streszczenie), która określa zasady odpowiedzialności za środowisko w odniesieniu do zapobiegania i zaradzania szkodom wyrządzonym środowisku.

Ściganie przestępstw przeciw środowisku jest obowiązkiem państw członkowskich. Z uwagi na różne systemy prawne w państwach członkowskich przestępcy mogą wykorzystywać braki we współpracy i koordynacji działań pomiędzy władzami krajowymi. Sieci specjalistów ds. ochrony środowiska, takie jak Europejska Sieć Wdrażania i Egzekwowania Prawa Ochrony Środowiska, Europejskie Forum Sędziów na rzecz Środowiska oraz Europejska Sieć Prokuratorów ds. Przestępczości przeciwko Środowisku, odgrywają ważną rolę w wymianie najlepszych praktyk i opracowywaniu metod dotyczących skutecznych działań w zakresie egzekwowania prawa.

Przegląd

Dyrektywa ta jest obecnie poddawana przeglądowi.

OD KIEDY DYREKTYWA MA ZASTOSOWANIE?

Dyrektywa ma zastosowanie od 26 grudnia 2008 r., przy czym do porządku prawnego państw członkowskich miała zostać włączona do 26 grudnia 2010 r.

KONTEKST

KLUCZOWE POJĘCIA

Bezprawne. W tym kontekście termin ten odnosi się do naruszenia prawa UE lub prawa krajowego nadającego skutek prawodawstwu UE, o którym mowa w załącznikach do dyrektywy 2008/99/WE.

Osoba prawna. Podmiot niebędący człowiekiem, na przykład spółka, który dla pewnych celów prawnych jest traktowany jak osoba. Osoba prawna może pozywać, być pozywana, posiadać swój majątek i zawierać umowy.

GŁÓWNY DOKUMENT

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/99/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie ochrony środowiska poprzez prawo karne (Dz.U. L 328 z 6.12.2008, s. 28–37).

DOKUMENTY POWIĄZANE

Dyrektywa 2004/35/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie odpowiedzialności za środowisko w odniesieniu do zapobiegania i zaradzania szkodom wyrządzonym środowisku naturalnemu (Dz.U. L 143 z 30.4.2004, s. 56–75).

Kolejne zmiany dyrektywy 2004/35/WE zostały włączone do tekstu pierwotnego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

Prawo Unii Europejskiej na rzecz zwalczania przestępstw przeciwko środowisku