Kształcenie i szkolenie w zakresie energii jądrowej

W wyniku wydarzeń, jakie miały miejsce w elektrowni jądrowej w Fukushimie w marcu 2011 r., zagadnienia związane z energią jądrową stanowią obecnie przedmiot debaty na poziomie europejskim i międzynarodowym. Kluczowe znaczenie dla odpowiedzialnego korzystania z tego rodzaju energii ma dostępność doświadczonych pracowników w zakresie gospodarowania odpadami promieniotwórczymi i wycofywania elektrowni. W komunikacie przedstawiono kilka rodzajów działań w zakresie szkoleń umożliwiających rozwijanie kompetencji pracowników tego sektora, a także wyeliminowanie wypadków związanych z elektrowniami jądrowymi, takie jak ten w Fukushimie.

AKT

Komunikat Komisji z dnia 16 września 2011 r. dla Parlamentu Europejskiego i Rady zatytułowany „Pierwsze sprawozdanie o sytuacji w zakresie kształcenia i szkolenia w dziedzinie energii jądrowej w Unii Europejskiej” [KOM(2011) 563 wersja ostateczna – nieopublikowany w Dzienniku Urzędowym].

STRESZCZENIE

W komunikacie przedstawiono bieżącą sytuację szkoleń personelu sektora jądrowego. W celu odpowiedzialnego korzystania z energii jądrowej zaproponowano w nim kilka typów działań, aby zapewnić Unii Europejskiej (UE) dostępność wystarczającej liczby dobrze wyszkolonych pracowników.

Obecna sytuacja w sektorze jądrowym pod względem zasobów ludzkich

W 2008 r. Komisja Europejska rozpoczęła i opublikowała badanie zatytułowane „Bezpieczeństwo jądrowe w sytuacji zanikającego doświadczenia w tej dziedzinie” (EN), którego celem było przeanalizowanie dostępności personelu ds. bezpieczeństwa jądrowego. W badaniu wyrażono pewne obawy dotyczące okresu po 2020 r., które można wytłumaczyć następującymi faktami:

liczba studentów oraz absolwentów szkół wyższych z solidnym przygotowaniem w zakresie nauk jądrowych jest niewystarczająca,
sektor jądrowy nie przyciąga absolwentów szkół wyższych,
pracownikom sektora jądrowego nie jest zapewniona możliwość korzystania z kształcenia ustawicznego.

W wyniku badania wskazana została konieczność:

regularnego monitorowania popytu i podaży w UE na zapotrzebowanie na nowy personel w ujęciu ilościowym bądź jakościowym,
stałego monitorowania zidentyfikowanych wyzwań.

Przedstawione inicjatywy

Zdaniem Komisji poziom studiów uniwersyteckich w zakresie nauk jądrowych powinien być wyższy. Rolę do odegrania ma tu, utworzona w 2003 r., Europejska Sieć Kształcenia Jądrowego (ENEN) obejmująca 60 uniwersytetów i zapewniająca swobodny przepływ wiedzy w zakresie energii jądrowej.

Komisja zamierza wprowadzić środki zachęcające absolwentów do podejmowania pracy w przemyśle jądrowym. W styczniu 2010 r. stworzona została „Akademia Przywódców Europejskiej Energetyki Jądrowej (ENELA)” (EN) przez następujące przedsiębiorstwa europejskie:

AREVA (EN) (FR),
Axpo (DE) (EN) (FR),
EnBW (DE) (EN),
E.ON Kernkraft (EN),
URENCO (EN),
Vattenfal (EN).

ENELA ma na celu oferowanie młodym absolwentom z sektora naukowego, a także kadrom zarządzającym mającym już doświadczenie, możliwości zdobycia umiejętności i wiedzy fachowej, które będą im potrzebne, aby stać się w przyszłości liderami w zakresie energii jądrowej.

Kluczowe znaczenie ma proponowanie szkoleń podyplomowych i specjalistycznych oraz promowanie i wspieranie mobilności. W komunikacie przedstawiono trzy inicjatywy, dzięki którym cel ten może zostać zrealizowany:

Inicjatywy UE: Komisja planuje opracować „Europejski paszport umiejętności”, aby zintegrować wymogi mobilności i uczenia się przez całe życie. Stosowne będzie wykorzystanie w ramach sektora jądrowego europejskiego systemu transferu osiągnięć w kształceniu i szkoleniu zawodowym (ECVET), programów szkoleniowych Euratom-u czy ENEN-u. Instrument Współpracy w dziedzinie Bezpieczeństwa Jądrowego (INSC), podobnie jak platforma technologiczna na rzecz zrównoważonej energetyki jądrowej (SNE-TP) (EN), może pomóc podnieść poziom wiedzy technicznej i poprawić zdolności państw trzecich.
Inicjatywy międzynarodowe: ENEN jest partnerem „Światowego Uniwersytetu Jądrowego” (WNU) (EN) stawiającego sobie za cel wspieranie międzynarodowego kształcenia i przywództwa w zakresie nauki i technologii jądrowej. W ramach rozpowszechniania informacji z dziedziny sektora jądrowego prężnie działa Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej (MAEA) (EN). Ze wsparcia MAEA korzysta Międzynarodowa Szkoła Prawa Jądrowego (ISNL), ustanowiona w 2001 r. przez OECD/NEA (EN), która proponuje intensywny kurs z zakresu międzynarodowego prawa jądrowego.
Inicjatywy krajowe: w niektórych państwach członkowskich (Belgii, Danii, Francji i przede wszystkim Rumunii) utworzono krajowe sieci kształcenia jądrowego oraz programy podyplomowe.

Od 2009 r. europejskie obserwatorium zasobów ludzkich w sektorze energii jądrowej (EHRO-N) zapewnia monitorowanie sytuacji i przedstawia dane dotyczące zasobów ludzkich.

See also