Ściślejsza współpraca UE w dziedzinie kształcenia i szkolenia zawodowego

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Deklaracja europejskich ministrów ds. kształcenia i szkolenia zawodowego oraz Komisji Europejskiej w sprawie wspierania ściślejszej współpracy europejskiej w zakresie kształcenia i szkolenia zawodowego

JAKIE SĄ CELE NINIEJSZEJ DEKLARACJI?

• Niniejsza deklaracja ustanawia priorytety procesu kopenhaskiego w sprawie ściślejszej współpracy europejskiej w dziedzinie kształcenia i szkolenia zawodowego (VET).
• Proces ten ma na celu poprawę wyników, jakości i atrakcyjności VET w Europie. Ma on zachęcać do wykorzystywania różnych możliwości kształcenia zawodowego w kontekście uczenia się przez całe życie* (LLL) i przy pomocy narzędzi wspomagających taką formę kształcenia.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Proces kopenhaski stanowi integralną część strategicznych ram „Kształcenie i szkolenie” (ET2020) i przyczyni się do realizacji celów strategii „Europa 2020” w odniesieniu do obszaru edukacji.

Proces składa się z:

• wymiaru politycznego ukierunkowanego na ustanowienie wspólnych europejskich celów i zreformowanie krajowych systemów VET;
• stworzenie wspólnych europejskich ram i narzędzi zwiększających przejrzystość i jakość kompetencji oraz kwalifikacji oraz ułatwiających mobilność;
• współpracę ukierunkowaną na uczenie się od siebie nawzajem na poziomie europejskim oraz zaangażowanie wszystkich zainteresowanych stron na poziomie krajowym.

Priorytety

Priorytety wyznaczone w deklaracji kopenhaskiej zapewniają podstawę dla dobrowolnej współpracy w obszarze VET. Aby osiągnąć cel wyznaczony na 2010 r., zostały one ukierunkowane na:

• wzmocnienie wymiaru europejskiego w dziedzinie VET;
• zwiększenie zakresu udostępnianych informacji, wskazówek i porad dotyczących VET oraz przejrzystości w tym zakresie;
• opracowanie narzędzi do wzajemnego uznawania i zatwierdzania kompetencji oraz kwalifikacji;
• poprawę zapewniania jakości w zakresie VET.

Dokonania

W serii komunikatów określono znaczenie powodzenia UE w osiąganiu tych celów i kroków na rzecz dalszej poprawy współpracy w dziedzinie VET.

W komunikacie z Maastricht z 2004 r. potwierdzono powodzenie procesu kopenhaskiego w podnoszeniu widoczności i zwiększaniu roli kwestii VET na szczeblu europejskim. Jednocześnie rozwinięto priorytety określone w deklaracji kopenhaskiej i wyznaczono szczegółowe priorytety prac w dziedzinie VET na szczeblu krajowym, w tym:

• zwiększenie publicznych/prywatnych inwestycji w VET;
• rozwijanie systemów kształcenia i szkolenia zawodowego, aby zaspokajać potrzeby osób i grup najmniej uprzywilejowanych;
• tworzenie otoczenia pracy sprzyjającego uczeniu się zarówno w instytucjach edukacyjnych, jak i w miejscu pracy;
• propagowanie ustawicznego rozwoju kompetencji nauczycieli i trenerów zajmujących się kształceniem i szkoleniem zawodowym.

W komunikacie helsińskim z 2006 r. dokonano oceny procesu kopenhaskiego oraz przeglądu jego priorytetów i strategii. W komunikacie zwrócono uwagę na szereg osiągnięć, w tym:

• postęp w zakresie wspólnych europejskich ram i narzędzi dla VET;
• przyjęcie Europass jako jednolitych ram przejrzystości kwalifikacji i kompetencji;
• rozpoczęcie prac nad europejskimi ramami kwalifikacji, europejskim systemem transferu punktów w dziedzinie kształcenia i szkolenia zawodowego oraz europejskimi ramami odniesienia na rzecz zapewniania jakości w kształceniu i szkoleniu zawodowym.

W komunikacie z Bordeaux z 2008 r. dokonano przeglądu priorytetów i strategii procesu kopenhaskiego w świetle przyszłego programu kształcenia i szkolenia po 2010 r. Ustalono, że proces okazał się skuteczny w promowaniu wizerunku VET przy jednoczesnym utrzymaniu różnorodności krajowych systemów VET. Jednakże w komunikacie wezwano także do nowych zintensyfikowanych działań, zwłaszcza w zakresie:

• wdrożenia narzędzi i systemów VET w celu promowania współpracy na szczeblu europejskim i krajowym;
• tworzenia lepszych powiązań między VET a rynkiem pracy;
• konsolidacji europejskich porozumień o współpracy.

W komunikacie z Brugii z 2010 r. określono długoterminowe strategiczne cele dotyczące europejskiej współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia zawodowego w latach 2011–2020, wspólnie z 22 celami krótkoterminowymi na lata 2011–2014 wskazującymi konkretne działania na poziomie krajowym, które mają pomóc w osiągnięciu tych celów. Cele te, wciąż oparte na zasadach procesu kopenhaskiego, korzystały z wcześniejszych dokonań oraz miały być odpowiedzią na bieżące i przyszłe wyzwania.

W komunikacie z Brugii stwierdzono, że proces kopenhaski:

• w znacznym stopniu przyczynił się do podnoszenia świadomości na temat kształcenia i szkolenia zawodowego na poziomie europejskim i krajowym, w szczególności dzięki wprowadzeniu wspólnych europejskich narzędzi, zasad i wytycznych w dziedzinie kształcenia i szkolenia zawodowego;
• uruchomił głębokie reformy, które doprowadziły do przyjęcia podejścia opartego na efektach uczenia się.

Ustalono, że aby obszar kształcenia i szkolenia zawodowego był przygotowany na obecne i przyszłe wyzwania, europejskie systemy kształcenia i szkolenia muszą, między innymi:

• być elastyczne i dobre jakościowo;
• zapewniać ludziom instrumenty dostosowywania się do nowych okoliczności i zarządzania zmianami, umożliwiając im zdobywanie kluczowych kompetencji;
• ułatwiać i zwiększać mobilność transnarodową osób uczących się oraz nauczycieli w ramach kształcenia i szkolenia zawodowego.

W konkluzjach z Rygi ustanowiono wykaz nowych celów na okres 2015–2020 w oparciu o przegląd wyników realizacji celów za okres 2011–2014.

W przeglądzie stwierdzono, że te cele pomogły Unii Europejskiej i państwom kandydującym w skupieniu się na wdrożeniu reformy. Ustalono pięć obszarów priorytetowych na lata 2015–2020:

• promowanie nauczania w miejscu pracy we wszystkich formach;
• dalsze rozwijanie mechanizmów zapewniania jakości w VET zgodnie z europejskim zaleceniem zapewnienia jakości w VET;
• poprawa dostępu do VET i kwalifikacji dla wszystkich osób poprzez bardziej elastyczne i przenikalne systemy;
• dalsze wzmacnianie kompetencji kluczowych w programach VET i zapewnianie bardziej efektywnych możliwości nabywania lub rozwijania tych umiejętności poprzez wstępne i ustawiczne VET;
• wprowadzenie możliwości i systematycznego podejścia w zakresie wstępnego i ustawicznego rozwoju zawodowego nauczycieli, osób prowadzących szkolenie i opiekunów VET w szkołach i miejscu pracy.

KONTEKST

• „Kształcenie i szkolenie zawodowe” na stronie internetowej Komisji Europejskiej.

* KLUCZOWE POJĘCIA

GŁÓWNY DOKUMENT

Deklaracja europejskich ministrów ds. kształcenia i szkolenia zawodowego oraz Komisji Europejskiej, wydana w Kopenhadze dnia 29 i 30 listopada 2002 r., w sprawie wspierania ściślejszej współpracy europejskiej w zakresie kształcenia i szkolenia zawodowego – „Deklaracja Kopenhaska (EN)” (nieopublikowana w Dzienniku Urzędowym)

Ostatnia aktualizacja: 11.10.2016