Roczny przegląd sytuacji w strefie euro w 2009 r.

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Komunikat KOM(2009) 527 wersja ostateczna — Roczny przegląd sytuacji w strefie euro w 2009 r.

JAKIE SĄ CELE NINIEJSZEGO KOMUNIKATU?

• Niniejszy komunikat opisuje reakcję strefy euro na kryzys gospodarczy w 2008 r. oraz sposoby poprawy funkcjonowania unii gospodarczej i walutowej.
• Wskazuje potrzebę rozszerzenia nadzoru makroekonomicznego systemów finansowych w strefie euro w celu uzyskania szybszej i skuteczniejszej skoordynowanej odpowiedzi politycznej na wyzwania w przyszłości.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

• Po kryzysie gospodarczym, który rozpoczął się latem 2007 r. i osiągnął szczyt w 2008 r., pojawiają się pierwsze oznaki stabilności systemu finansowego. W okresie kryzysu waluta euro skutecznie chroniła strefę euro przed zakłóceniami wynikającymi ze zmian kursu wymiany walut i stóp procentowych, które w przeszłości miały bardzo negatywne skutki dla krajów Unii Europejskiej (UE) podczas okresów napięcia na rynkach finansowych. Zdolność strefy euro do sprawnego działania w koordynacji z bankami centralnymi przyczyniła się do stabilności całego międzynarodowego systemu walutowego.
• Kryzys finansowy podkreślił korzyści płynące z członkostwa w strefie euro i zwiększył atrakcyjność waluty euro dla krajów UE spoza strefy euro. Jedną z tych korzyści jest umożliwienie krajowym instytucjom dostępu do płynności zapewnianej przez Europejski Bank Centralny.
• Euro nie rozwiązuje jednak wszystkich problemów gospodarczych — w szczególności w przypadku wyzwań związanych z nierównowagą makroekonomiczną. Kryzys podkreślił pewne słabe punkty w strefie euro. Brak równowagi w strefie euro oznaczał, że niektóre gospodarki były bardziej narażone na skutki kryzysu niż inne. Przed kryzysem wiele krajów należących do strefy euro ignorowało ryzyko związane z brakiem równowagi, ale kryzys finansowy pokazał, że konieczne jest wprowadzenie zmian.

Reakcja strefy euro na kryzys

• Brakowało odpowiednich ustaleń w zakresie nadzoru, co uniemożliwiło szybką i skoordynowaną reakcję w momencie rozpoczęcia kryzysu. Początkowe reakcje poszczególnych krajów były w znacznej mierze uwarunkowane względami krajowymi. W październiku 2008 r. odbył się pierwszy szczyt Eurogrupy, który pomógł w udzieleniu odpowiedzi na szczeblu UE, natomiast Komisja Europejska zapewniła wspólną strategię wdrażania krajowych planów ratunkowych dla sektora bankowego.
• Komisja przedstawiła formalne wnioski legislacyjne, na podstawie których powstał nowy europejski system nadzoru finansowego. Celem tych wniosków było wzmocnienie nadzoru ostrożnościowego zarówno poszczególnych instytucji finansowych, jak i całego systemu finansowego.
• Oprócz wdrażania polityk wewnętrznych UE pełni wiodącą rolę w zakresie reformy regulacyjnej rynków finansowych, nadając kształt inicjatywom i zobowiązaniom grupy G-20.
• Dzięki konsolidacji fiskalnej w strefie euro, zgodnie z zaleceniami paktu stabilności i wzrostu, większość krajów była w znacznie lepszej sytuacji niż wcześniej, aby stawić czoło kryzysowi. Konsolidacja fiskalna nie została jednak przeprowadzona do końca w niektórych krajach należących do strefy euro, w których poziomy długu publicznego pozostawały wysokie, a finanse publiczne stały się zależne od wpływów z podatków. W konsekwencji kilka krajów należących do strefy euro nie było w stanie wnieść wystarczającego wkładu do wspólnych bodźców fiskalnych w ramach Europejskiego planu naprawy gospodarczej.
• Z uwagi na ich bliskie stosunki gospodarcze i finansowe oraz wspólną walutę i jednolitą politykę pieniężną koordynacja ma kluczowe znaczenie dla krajów należących do strefy euro. Reakcja strefy euro na kryzys mogłaby być szybsza i bardziej skuteczna, gdyby koordynacja pomiędzy krajami należącymi do strefy euro przebiegała sprawniej.

Kolejny etap — rozszerzony nadzór makroekonomiczny

• Kryzys wykazał konieczność poczynienia szybkich postępów przez kraje należące do strefy euro w zakresie agendy reform unii gospodarczej i walutowej po 10 latach jej funkcjonowania. W komunikacie z dnia 7 maja 2008 r. Komisja zaproponowała agendę reform w celu polepszenia funkcjonowania unii gospodarczej i walutowej (UGW) w obliczu szybko zmieniającego się globalnego otoczenia, starzejącego się społeczeństwa i wzrastających obaw dotyczących kwestii energii i zmian klimatu. Zgodnie z agendą zewnętrzną zaproponowaną w komunikacie strefa euro powinna odgrywać bardziej istotną rolę w formułowaniu polityki gospodarczej na szczeblu światowym.
• Przed kryzysem finansowym nie zajmowano się problemem nierównowagi w strefie euro. Potrzebny jest zatem rozszerzony nadzór w celu uzyskania skoordynowanej odpowiedzi politycznej. W ramach rozszerzenia nadzoru należy odpowiednio uwzględniać sytuację na rynkach finansowych. Nadmierne zadłużenie w sektorze prywatnym doprowadziło do niezrównoważonych trendów ekonomicznych. Tego rodzaju sytuacje nierównowagi finansowej należy wykrywać i rozwiązywać na wczesnym etapie.
• Należy pogłębić nadzór w celu zapewnienia stabilności finansów publicznych. Niskie stopy wzrostu w połączeniu ze zwiększającym się zadłużeniem grożą pojawieniem się niepewnej sytuacji w zakresie finansów publicznych, dokładnie wtedy, gdy wpływ starzenia się społeczeństwa zaczyna być dostrzegalny. Konieczne jest silne zaangażowanie na rzecz strategii fiskalnej, która może odpowiednio zrównoważyć aspekty stabilizacji i trwałości zgodnie z paktem stabilności i wzrostu..
• Koordynacja pomiędzy politykami i krajami należącymi do strefy euro powinna zostać wzmocniona, aby umożliwić rozsądne strategie wyjścia z kryzysu. Taka koordynacja powinna zasadniczo przybrać formę wspólnych stanowisk w sprawie odpowiedniego harmonogramu, tempa i sekwencji normalizacji wymogów politycznych.

GŁÓWNY DOKUMENT

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego, Komitetu Regionów oraz Europejskiego Banku Centralnego — Roczny przegląd sytuacji w strefie euro w 2009 r. (KOM(2009) 527 wersja ostateczna, 7.10.2009)

DOKUMENTY POWIĄZANE

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego, Komitetu Regionów oraz Europejskiego Banku Centralnego — 10 lat istnienia unii gospodarczej i walutowej — sukcesy i wyzwania {SEK(2008) 553} (KOM/2008/0238 wersja ostateczna z 7.5.2008)

Ostatnia aktualizacja: 28.03.2017