Roczne sprawozdanie UE na temat praw człowieka za rok 2009

W sprawozdaniu przedstawiono działania i politykę prowadzoną przez Unię Europejską (UE) na rzecz praw człowieka i demokracji na świecie obejmujące okres od lipca 2008 r. do grudnia 2009 r.

AKT

Prawa człowieka i demokracja na świecie: sprawozdanie z działań UE od lipca 2008 r. do grudnia 2009 r., Rada Unii Europejskiej - Bruksela, 10 maja 2010 r. (nieopublikowane w Dzienniku Urzędowym).

STRESZCZENIE

Prawa człowieka i demokracja to wartości, na których opiera się Unia Europejska (UE) i które zdecydowała się propagować w ramach swojej polityki zagranicznej. Celem jedenastego sprawozdania na temat praw człowieka i demokracji jest przedstawienie działań podjętych przez UE w tej dziedzinie w okresie między 1 lipca 2008 r. a 31 grudnia2009 r.

Działania w państwach trzecich

W celu realizacji polityki w zakresie praw człowieka i demokracji UE ma do swojej dyspozycji kilka instrumentów.

W ciągu osiemnastu miesięcy, których dotyczy sprawozdanie, UE dopasowała niektóre z wytycznych, na których opiera się jej polityka. Należą do nich m.in. wytyczne w sprawie promowania przestrzegania międzynarodowego prawa humanitarnego i dialogi dotyczące praw człowieka.

Obecnie UE prowadzi dialog skoncentrowany wokół praw człowieka z czterdziestoma państwami. Poszanowanie praw człowieka ustanawia kluczowym elementem porozumień zawieranych z państwami trzecimi. W ramach umowy z Kotonu rozpoczęła konsultacje z Fidżi, Gwineą, Madagaskarem, Mauretanią, Nigrem i Zimbabwe w związku z naruszeniem praw człowieka i demokracji w tych krajach.

UE podjęła wiele wspólnych działań i przyjęła wiele wspólnych stanowisk. Obejmują one instrumenty prawne ustalające stanowisko, jakie ma zostać przyjęte przez Unię Europejską, lub sposób przeprowadzenia działań operacyjnych, jakie mają zostać podjęte w obliczu naruszenia praw człowieka i sytuacji kryzysowych. Tym samym odnowiła i przedłużyła sankcje nałożone na osoby zagrażające procesowi pokojowemu na Wybrzeżu Kości Słoniowej. Od grudnia 2008 r. UE prowadzi operację morską, której celem jest walka z piractwem wzdłuż wybrzeży Somalii (operacja EU NAVFOR-ATLANTA).

W latach 2008–2009 UE przeznaczyła 235 mln EUR na ochronę praw człowieka i demokracji, zwłaszcza w ramach europejskiego instrumentu na rzecz wspierania demokracji i praw człowieka na świecie.

Grupy tematyczne

Polityka UE dotycząca praw człowieka i demokracji koncentruje się na kilku grupach tematycznych, a mianowicie:

• karze śmierci, która została zniesiona w Burundi i stanie USA Nowy Meksyk. UE odegrała decydującą rolę w przyjęciu rezolucji 63/168 Zgromadzenia Ogólnego ONZ wzywającej do wprowadzenia moratorium na stosowanie kary śmierci,
• torturach i innym okrutnym, nieludzkim lub poniżającym traktowaniu albo karaniu. UE wyraziła swoje obawy w tej kwestii w odniesieniu do państw trzecich. Interweniowała w pojedynczych przypadkach w Iranie, Zimbabwe, Chinach, Bangladeszu i Sudanie,
• dzieciach w konfliktach zbrojnych. W państwach priorytetowych zainicjowano proces oceny wdrażania wytycznych UE w sprawie dzieci w konfliktach zbrojnych,
• obrońcach praw człowieka. UE zmieniła swoje wytyczne w tym zakresie i opracowała strategie ich wdrażania w ponad sześćdziesięciu krajach,
• prawach kobiet. Przyjęto szereg wytycznych w sprawie przemocy wobec kobiet i zwalczania wszelkich form dyskryminacji kobiet,
• Międzynarodowym Trybunale Karnym i walce z bezkarnością. UE nadal propaguje w wielu krajach uniwersalność zastosowania i nienaruszalność statutu rzymskiego,
• prawach człowieka i terroryzmie. UE potwierdziła konieczność gwarancji poszanowania praw człowieka w zwalczaniu terroryzmu. Z zadowoleniem przyjęła decyzję Stanów Zjednoczonych o zamknięciu więzienia Guantanamo,
• wolności słowa. Szczególną uwagę zwrócono na związek między wolnością słowa a najnowszymi technologiami,
• wsparciu wyborów. W okresie, którego dotyczy sprawozdanie, UE wysłała szesnaście misji obserwacji wyborów,
• azylu, migracji, uchodźcach i przesiedleńcach. Przyjęcie programu sztokholmskiego potwierdziło, że opracowanie europejskiej polityki migracyjnej oraz pełna realizacja wspólnego europejskiego systemu azylowego to kluczowe cele UE,
• handlu ludźmi. Chodzi o priorytet nowego programu finansowania „Zapobieganie i zwalczanie przestępczości”,
• prawach osób należących do mniejszości. Stworzona została europejska platforma na rzecz integracji Romów,
• prawach osób niepełnosprawnych. UE kontynuowała proces, który ma jej pozwolić na przystąpienie do Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych.

Rola UE na scenie międzynarodowej

Z inicjatywy UE na 63. sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ przyjęto nową rezolucję międzyregionalną w sprawie kary śmierci. Dodatkowo przyjęte zostały dwie przedstawione przez UE rezolucje ujawniające naruszenie praw człowieka w Koreańskiej Republice Ludowo-Demokratycznej i Birmie.

Współpracę między UE i Radą Europy uznaje się za zadowalającą. Jednym z najistotniejszych zagadnień było przystąpienie UE do europejskiej konwencji praw człowieka.

W ramach Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE) Unia Europejska wzięła udział w debacie nad przyszłością europejskiego bezpieczeństwa, kwestią dominującą w programie pracy OBWE na rok 2009.

Ostatnia aktualizacja: 30.06.2011