Umowa między UE a Międzynarodowym Trybunałem Karnym (MTK)

STRESZCZENIE DOKUMENTÓW:

JAKIE SĄ CELE DECYZJI I UMOWY?

Decyzją 2006/313/WPZiB zatwierdzono w imieniu UE Umowę o współpracy i pomocy między MTK a UE.
W umowie określa się warunki współpracy między UE i MTK oraz udzielanej sobie wzajemnie pomocy. Umowa wiąże UE. Nie wiąże ona natomiast państw UE.
Celem decyzji 2011/168/WPZiB jest umożliwienie poczynienia postępów w działaniach na rzecz uzyskania powszechnego poparcia dla statutu rzymskiego, który jest traktatem założycielskim MTK, przyczynianie się do zachowania integralności statutu rzymskiego, wspieranie niezależności MTK oraz jego skutecznego i wydajnego funkcjonowania, wspieranie współpracy z MTK oraz wdrażanie zasady komplementarności*.
Decyzja 2011/168/WPZiB uchyla wspólne stanowisko 2003/444/WPZiB.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Rada UE i Wysoki Przedstawiciel Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa odpowiadają za koordynację środków podejmowanych przez UE i państwa UE w celu wdrożenia art. 2–5 decyzji 2011/168/WPZiB, zwłaszcza w odniesieniu do trzech wskazanych poniżej kwestii.

Postępy w działaniach na rzecz uzyskania powszechnego poparcia

UE i państwa UE dokładają starań, aby przyczynić się do osiągnięcia celu, jakim jest jak najszersze uczestnictwo w stosowaniu statutu rzymskiego, dlatego podejmują tę kwestię w trakcie negocjacji i dialogów politycznych z państwami spoza UE (państwami trzecimi) lub organizacjami regionalnymi, a także w drodze inicjatyw wspierających upowszechnianie wartości, zasad i postanowień statutu rzymskiego.
UE i państwa UE współpracują z zainteresowanymi państwami, instytucjami międzynarodowymi i organizacjami pozarządowymi w celu poczynienia postępów w działaniach na rzecz uzyskania powszechnego poparcia.
Państwa UE dzielą się z zainteresowanymi państwami swoimi doświadczeniami w sprawach związanych z wprowadzaniem statutu w życie. Ponadto UE i państwa UE przyczyniają się do prowadzenia prac legislacyjnych koniecznych, aby państwa trzecie mogły uczestniczyć w stosowaniu statutu rzymskiego i wprowadzać go w życie.

Gwarantowanie niezależności MTK

Aby zagwarantować niezależność MTK, UE i państwa UE:

zachęcają państwa strony do przekazywania składek do budżetu MTK;
zachęcają do przystępowania do umowy w sprawie przywilejów i immunitetów MTK i do jej jak najszybszej ratyfikacji;
wspierają rozwój szkoleń i pomocy dla sędziów, prokuratorów, urzędników oraz prawników w pracach odnoszących się do MTK.

Wspieranie skutecznego funkcjonowania

UE i państwa UE uważnie śledzą rozwój sytuacji w zakresie współpracy z MTK. Mogą one zawierać doraźne układy lub umowy mające umożliwić skuteczne funkcjonowanie MTK. Taką umową jest umowa o współpracy i pomocy między UE a MTK.
UE i państwa UE podejmują działania w celu zapewnienia pełnej współpracy państw trzecich z MTK, co obejmuje szybkie wykonywanie nakazów aresztowania.
Opracowany w 2013 r. dokument dotyczący odpowiedzi UE na brak współpracy państw trzecich z MTK skupia się na sposobach reagowania UE i państw UE na brak współpracy.

Plan działań

W planie działań następczych po przyjęciu decyzji 2011/168/WPZiB skupiono się na:

koordynacji działań UE służących osiągnięciu celów wskazanych w decyzji;
powszechnym charakterze i integralności statutu rzymskiego;
niezależności MTK;
współpracy z MTK;
wdrażaniu zasady komplementarności.

DATA WEJŚCIA W ŻYCIE

Umowa weszła w życie 1 maja 2006 r.

KONTEKST

MTK jest pierwszym na świecie i jedynym stałym międzynarodowym sądem karnym. Jego siedziba znajduje się w Hadze (Holandia). MTK prowadzi dochodzenia przeciwko osobom oskarżonym o najpoważniejsze przestępstwa wzbudzające niepokój całej społeczności międzynarodowej, a w stosownych przypadkach osądza te osoby. Tymi przestępstwami są: ludobójstwo*, zbrodnie wojenne*, zbrodnie przeciwko ludzkości* i zbrodnia agresji*. MTK został ustanowiony na podstawie statutu rzymskiego, który reguluje również jego funkcjonowanie. Statut rzymski wszedł w życie w dniu 1 lipca 2002 r. i został ratyfikowany przez wszystkie państwa UE.

Oświadczenie wysokiej przedstawiciel Federiki Mogherini wydane w imieniu UE z okazji Dnia Międzynarodowego Wymiaru Sprawiedliwości w Sprawach Karnych (17 lipca 2019) – komunikat prasowy (Rada Unii Europejskiej).

KLUCZOWE POJĘCIA

Komplementarność: w tym kontekście oznacza zasadę, wedle której MTK przewidziany jest jako sąd ostatniej instancji, co oznacza, że powinien on prowadzić dochodzenia i zajmować się ściganiem wyłącznie w przypadku, gdy sądy krajowe nie były w stanie tego dokonać.

Ludobójstwo: czyny dokonywane w zamiarze zniszczenia, w całości lub w części, grup narodowych, etnicznych, rasowych bądź religijnych.

Zbrodnie wojenne: czyny naruszające prawo i zwyczaje wojenne (np. konwencje genewskie). Przykłady zbrodni wojennych obejmują złe traktowanie jeńców, zabijanie zakładników lub umyślne niszczenie miast, miasteczek bądź wsi.

Zbrodnie przeciwko ludzkości: czyny popełniane w ramach rozległego lub systematycznego, świadomego ataku skierowanego przeciwko ludności cywilnej.

Zbrodnia agresji: planowanie, przygotowanie, rozpoczęcie lub przeprowadzenie – przez osobę będącą rzeczywiście w stanie kontrolować polityczne lub zbrojne działanie państwa lub kierować takim działaniem – aktu agresji, który ze względu na swój charakter, wagę i skalę stanowi wyraźne naruszenie Karty Narodów Zjednoczonych.

GŁÓWNE DOKUMENTY

Decyzja Rady 2006/313/WPZiB z dnia 10 kwietnia 2006 r. dotycząca zawarcia Umowy o współpracy i pomocy między Międzynarodowym Trybunałem Karnym a Unią Europejską (Dz.U. L 115 z 28.4.2006, s. 49)

Umowa o współpracy i pomocy między Międzynarodowym Trybunałem Karnym a Unią Europejską (Dz.U. L 115 z 28.4.2006, s. 50–56)

Decyzja Rady 2011/168/WPZiB z dnia 21 marca 2011 r. w sprawie Międzynarodowego Trybunału Karnego, uchylająca wspólne stanowisko 2003/444/WPZiB (Dz.U. L 76 z 22.3.2011, s. 56–58)

Ostatnia aktualizacja: 15.05.2020