Kontrola wywozu produktów podwójnego zastosowania (do 8 września 2021 r.)
STRESZCZENIE DOKUMENTU:
Rozporządzenie (WE) nr 428/2009 – unijny system kontroli wywozu, transferu, pośrednictwa i tranzytu w odniesieniu do produktów podwójnego zastosowania
Uwaga: rozporządzenie (UE) 2021/821 przekształca i uchyla rozporządzenie (WE) nr 428/2009. Jak jednak zapisano w art. 31 rozporządzenia (UE) 2021/821, w przypadku wniosków o wydanie zezwoleń, które złożono przed 9 września 2021 r., nadal mają zastosowanie stosowne przepisy rozporządzenia (WE) nr 428/2009.
JAKIE SĄ CELE ROZPORZĄDZENIA?
- Rozporządzenie ustanawia jednolity system Unii Europejskiej (UE) służący kontroli wywozu, transferu, tranzytu i pośrednictwa* w odniesieniu do produktów podwójnego zastosowania*. Ten system ma zapewnić wypełnianie przez UE międzynarodowych ustaleń i zobowiązań, w szczególności odnośnie do nieproliferacji (czyli zapobiegania rozprzestrzenianiu broni jądrowej).
- Ustanawia ono wspólny wykaz kontrolny UE i zasady jego wdrożenia. Aby wywieźć produkt podwójnego zastosowania z UE do państwa niebędącego członkiem UE, wymagane jest zezwolenie na wywóz.
KLUCZOWE ZAGADNIENIA
- Produkty podwójnego zastosowania oznaczają produkty oraz technologie, które mogą być użyte zarówno w zastosowaniach cywilnych, jak i wojskowych do wspomagania w jakikolwiek sposób wytwarzania broni jądrowej lub innych urządzeń do wybuchu jądrowego.
- Sektor handlu produktami podwójnego zastosowania stanowi znaczną część handlu zewnętrznego UE. Najnowsze dane potwierdzają, że wielkość kontrolowanego wywozu produktów podwójnego zastosowania z UE wynosiła do 85 mld EUR.
Unijny wykaz produktów podwójnego zastosowania
- Załącznik I do rozporządzenia zawiera wykaz produktów podwójnego zastosowania, które wymagają zezwolenia. Załącznik I jest rokrocznie aktualizowany w drodze przyjmowanych przez Komisję Europejską aktów delegowanych w celu dostosowania go do przepisów międzynarodowych i zobowiązań podjętych w ramach:
- Wywóz niektórych produktów podwójnego zastosowania niewymienionych w załączniku I może wymagać zezwolenia, gdy istnieje podejrzenie, że są one przeznaczone do użytku w związku z programem produkcji broni biologicznej, chemicznej lub jądrowej albo rakiet balistycznych lub do użytku wojskowego w krajach, na które nałożono embargo na broń.
- W wyjątkowych przypadkach ze względów bezpieczeństwa publicznego lub ze względu na prawa człowieka państwa członkowskie UE mogą prowadzić dodatkowe kontrole w odniesieniu do produktów niewyszczególnionych w wykazie.
- Państwa członkowskie mogą również wprowadzać ograniczenia w zakresie świadczenia usług pośrednictwa w odniesieniu do produktów podwójnego zastosowania oraz ich tranzytu przez terytorium UE.
- Z wyjątkiem niektórych wrażliwych produktów wymienionych w załączniku IV do rozporządzenia (takich jak zapłonniki elektryczne) produkty podwójnego zastosowania mogą być przedmiotem swobodnego obrotu na terenie UE.
Zezwolenia na wywóz
Istnieją cztery rodzaje zezwoleń na wywóz.
- Generalne unijne zezwolenia na wywóz umożliwiają wywóz określonych produktów podwójnego zastosowania do niektórych krajów, pod pewnymi warunkami (zob. załącznik II do rozporządzenia). Obejmują one na przykład:
- wywóz pewnych produktów podwójnego zastosowania do krajów takich jak Australia, Kanada, Japonia, Nowa Zelandia, Norwegia, Szwajcaria i Stany Zjednoczone;
- wywóz pewnych produktów podwójnego zastosowania po naprawie/wymianie;
- wywóz czasowy niektórych produktów podwójnego zastosowania na wystawy/targi;
- wywóz pewnych urządzeń telekomunikacyjnych i środków chemicznych do określonych miejsc przeznaczenia.
- Krajowe generalne zezwolenia na wywóz mogą być wydawane przez państwa członkowskie, jeśli są one zgodne z istniejącymi generalnymi unijnymi zezwoleniami na wywóz i nie odnoszą się do produktów wymienionych w załączniku II do rozporządzenia (np. uranu, patogenów ludzkich i zwierzęcych, takich jak niektóre wirusy, w tym wirus Ebola).
- Globalne zezwolenia na wywóz są udzielane przez organy krajowe jednemu eksporterowi i mogą obejmować wiele produktów oraz być ważne na wywóz do wielu państw lub użytkowników końcowych.
- Indywidualne zezwolenia na wywóz są udzielane przez organy krajowe jednemu eksporterowi w odniesieniu do jednego użytkownika końcowego lub odbiorcy w państwie niebędącym członkiem UE i obejmują co najmniej jeden produkt podwójnego zastosowania.
Sieć organów kontroli wywozu
W rozporządzeniu ustanawia się sieć właściwych organów kontroli wywozu, koordynowaną przez Grupę Koordynacyjną ds. Produktów Podwójnego Zastosowania, w ramach której to sieci wymienia się informacje dotyczące systemu kontroli wywozu i opracowuje narzędzia wspierające jego wdrażanie.
Przegląd polityki w zakresie kontroli wywozu
- Rozporządzenie nakłada na Komisję obowiązek przeprowadzenia przeglądu polityki UE w zakresie kontroli wywozu. W październiku 2013 r. Komisja przedstawiła Parlamentowi Europejskiemu i Radzie Europejskiej sprawozdanie w sprawie wdrażania i oceny wpływu. Stwierdzono w nim, że obecny system kontroli wywozu zapewnia mocne podstawy prawne i instytucjonalne, jednak należy go zaktualizować w celu wytworzenia zdolności w zakresie nowoczesnej kontroli, które będą UE niezbędne w przyszłości.
- W kwietniu 2014 r. przyjęto komunikat przedstawiający długofalową wizję unijnego systemu strategicznej kontroli wywozu i identyfikujący konkretne warianty strategiczne w odniesieniu do unowocześnienia systemu kontroli wywozu. W 2015 r. Komisja przeprowadziła ocenę skutków, a we wrześniu 2016 r. przedstawiła wniosek ustawodawczy w celu unowocześnienia kontroli wywozu z UE.
Uchylenie rozporządzenia (WE) nr 428/2009
Rozporządzenie (UE) 2021/821 przekształca i uchyla rozporządzenie (WE) nr 428/2009 ze skutkiem od 9 września 2021 r.
OD KIEDY ROZPORZĄDZENIE MA ZASTOSOWANIE?
Ma ono zastosowanie od 27 sierpnia 2009 r.
KONTEKST
Więcej informacji:
KLUCZOWE POJĘCIA
Pośrednictwo. Działalność pośredników, którzy kupują i sprzedają w imieniu innych osób.
Produkty podwójnego zastosowania. Produkty o zastosowaniu zarówno cywilnym, jak i wojskowym, takie jak uran, który może być stosowany tak do produkcji energii, jak i broni jądrowej.
GŁÓWNY DOKUMENT
Rozporządzenie Rady (WE) nr 428/2009 z dnia 5 maja 2009 r. ustanawiające wspólnotowy system kontroli wywozu, transferu, pośrednictwa i tranzytu w odniesieniu do produktów podwójnego zastosowania (Dz.U. L 134 z 29.5.2009, s. 1–269).
Kolejne zmiany rozporządzenia (WE) nr 428/2009 zostały włączone do tekstu podstawowego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.
DOKUMENTY POWIĄZANE
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/821 z dnia 20 maja 2021 r. ustanawiające unijny system kontroli wywozu, pośrednictwa, pomocy technicznej, tranzytu i transferu produktów podwójnego zastosowania (wersja przekształcona) (Dz.U. L 206 z 11.6.2021, s. 1–461).
Komunikat Komisji do Rady i Parlamentu Europejskiego – Przegląd polityki kontroli wywozu: zapewnienie bezpieczeństwa i konkurencyjności w zmieniającym się świecie (COM(2014) 244 final z 24.4.2014).
Ostatnia aktualizacja: 22.10.2021