Znak Dziedzictwa Europejskiego

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Decyzja nr 1194/2011/UE ustanawiająca działanie Unii Europejskiej na rzecz Znaku Dziedzictwa Europejskiego

JAKIE SĄ CELE NINIEJSZEJ DECYZJI?

• Ustanawia Znak Dziedzictwa Europejskiego przyznawany znajdującym się na terytorium UE obiektom odgrywającym istotną rolę w historii, kulturze oraz w integracji Europy.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Celem Znaku Dziedzictwa Europejskiego jest:

• zwrócenie uwagi na wspólne dziedzictwo kulturowe w celu wzmocnienia poczucia przynależności do UE wśród obywateli,
• wzmocnienia dialogu między kulturami.

Ponadto, w szczególności przez turystykę kulturalną, dziedzictwo odgrywa ważną rolę w rozwoju gospodarczym regionów europejskich, które skorzystałyby z nadania mu odpowiedniej rangi.

Nacisk położony na europejską wartość symboliczną obiektów i ich wymiar pedagogiczny odróżnia znak dziedzictwa europejskiego od inicjatyw w zakresie dziedzictwa realizowanych przez UNESCO (np. Lista Światowego Dziedzictwa lub reprezentatywna lista niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości) i Radę Europy.

Kryteria przyznawania

Do przyznania znaku kwalifikują się:

• zabytki,
• miejsca naturalne, obiekty podwodne, archeologiczne, przemysłowe lub miejskie,
• krajobrazy kulturowe,
• miejsca pamięci,
• dobra i obiekty kultury (tj. przedmioty posiadające wartość artystyczną, historyczną lub archeologiczną dla danego kraju),
• dziedzictwo niematerialne związane z danym miejscem (np. tradycje ustne, rytuały, sztuki widowiskowe), w tym dziedzictwo współczesne.

Wspólne wnioski mogą być składane dla:

• obiektów międzynarodowych usytuowanych w kilku krajach UE, które łączy jeden konkretny temat,
• krajowych obiektów tematycznych obejmujących kilka obiektów usytuowanych w tym samym państwie członkowskim, które łączy taki sam temat.

Obiekty kandydujące do znaku muszą wykazać, że spełniają co najmniej jedno z następujących kryteriów:

• charakter ponadnarodowy lub paneuropejski, przy czym muszą też pokazać, w jaki sposób ich wpływ i atrakcyjność wykraczają poza granice kraju,
• ważne miejsce i rola w historii integracji europejskiej oraz związek z wydarzeniami, osobami i ruchami kluczowymi dla Europy,
• ważne miejsce i rola w rozwijaniu i promowaniu wspólnych wartości, na których opiera się UE (np. Pałac Pokoju w Hadze, w Królestwie Niderlandów).

Ponadto kandydaci muszą przedstawić projekt, w którym zobowiązują się do:

• podnoszenia świadomości obywateli w zakresie europejskiego wymiaru obiektu,
• organizowania działalności edukacyjnej,
• promowania wielojęzyczności,
• uczestniczenia w działalności sieci obiektów, którym przyznano znak,
• promowania obiektu w skali europejskiej.

Należy również przedstawić plan prac i wykazać, w jaki sposób kandydaci będą spełniać pewne określone warunki, takich jak zarządzanie obiektem w racjonalny sposób, zapewnienie jego ochrony oraz udostępnienie go jak największej liczbie osób.

Procedura selekcji

Wstępny wybór obiektów jest dokonywany przez kraje UE, które mogą wybrać co dwa lata jeden do dwóch obiektów. Lista ta jest następnie przekazywana europejskiemu panelowi niezależnych ekspertów, który wybiera maksymalnie jeden obiekt na kraj. Na podstawie zaleceń panelu ekspertów Komisja Europejska wyznacza obiekty, którym zostaje przyznany znak.

Obiekty będą regularnie monitorowane w celu sprawdzenia, czy nadal spełniają powyższe kryteria i czy przestrzegają swoich projektów i planów prac. W przeciwnym przypadku panel ekspertów proponuje dostosowania we współpracy z danym krajem. W przypadku niezastosowania odpowiednich środków Komisja może odebrać znak.

Pierwsze znaki zostaną przyznane w 2013 r.

OD KIEDY NINIEJSZA DECYZJA MA ZASTOSOWANIE?

Ma zastosowanie od 23 listopada 2011 r.

KONTEKST

Będący obecnie formalną inicjatywą UE i częścią programu „Kreatywna Europa” (2014–2020) Znak Dziedzictwa Europejskiego został wprowadzony początkowo w 2006 r. jako inicjatywa międzyrządowa, w której wzięło udział osiemnaście krajów UE.

Więcej informacji zawiera:

• Strona internetowa Komisji Europejskiej dotycząca Znaku Dziedzictwa Europejskiego

GŁÓWNY DOKUMENT

Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1194/2011/UE z dnia 16 listopada 2011 r. ustanawiająca działanie Unii Europejskiej na rzecz Znaku Dziedzictwa Europejskiego (Dz.U. L 303, 22.11.2011, s. 1–9)

Ostatnia aktualizacja: 04.07.2016