Zawody związane z żeglugą morską: ponowna ocena prawodawstwa socjalnego

Komisja Europejska stara się zwiększyć atrakcyjność europejskiego sektora morskiego dla pracowników, nie zagrażając jednocześnie jego konkurencyjności. Dokonuje przeglądu wspólnotowych aktów prawnych, aby wykryć wyłączenia lub odstępstwa dotyczące pracowników sektora morskiego oraz określić, jakie działania należy podjąć. Komisja rozpoczęła pierwszą fazę konsultacji partnerów społecznych w kwestiach wytycznych, które ta akcja wspólnotowa mogłaby przyjąć.

AKT

Komunikat Komisji Europejskiej do Rady, Parlamentu Europejskiego, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów z dnia 10 października 2007 r. – Ponowna ocena prawodawstwa socjalnego przeprowadzana w celu stworzenia lepszych i liczniejszych miejsc pracy w żegludze morskiej w Unii Europejskiej (pierwszy etap konsultacji z partnerami społecznymi przeprowadzanej na poziomie wspólnotowym na podstawie art. 138 ust. 2 Traktatu) [COM(2007) 591 wersja ostateczna – nieopublikowany w Dzienniku Urzędowym].

STRESZCZENIE

Sektor morski zmienia się obecnie pod wpływem silnej globalizacji. Dlatego opracowano znaczący pakiet konwencji i norm międzynarodowych dla sektora morskiego.

Unia Europejska (UE) mocno popiera wysiłki i inicjatywy zmierzające do wzmocnienia norm międzynarodowych, takich jak konwencje Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP) (EN) (ES) (FR) o pracy na morzu (EN) (ES) (FR) z 2006 r. i o pracy w rybołówstwie (EN) (ES) (FR) z 2007 r.

Komisja popiera ratyfikację (zatwierdzoną decyzją 2007/431/WE Rady) oraz wprowadzanie norm międzynarodowych w celu uzupełnienia działań wewnętrznych i zewnętrznych UE.

Europejskie prawodawstwo socjalne

Przepisy regulujące sprawy socjalne w UE przewidują pewne wyjątki lub odstępstwa dotyczące pracy w sektorze morskim. Wyróżnić można cztery takie sytuacje:

• brak wyłączeń (brak przepisów szczególnych w aktach prawnych o charakterze ogólnym),
• akty prawne o charakterze szczególnym lub akty prawne o charakterze ogólnym zawierające przepisy szczególne,
• możliwość wprowadzania przez państwa członkowskie wyłączeń w ustawodawstwie krajowym podczas transpozycji dyrektyw o charakterze ogólnym. Dotyczy to dyrektyw 2002/74/WE, 94/45/WE i 2002/14/WE,
• wyłączenie z zakresu stosowania. Dotyczy to dyrektyw 98/59/WE, 2001/23/WE i 96/71/WE.

Dla dwóch ostatnich kategorii Komisja proponuje bardziej szczegółową analizę. Stwierdza, że niektóre wyłączenia mogą nie być w pełni uzasadniane, o ile nie przyczyniają się do stosowania rozwiązań szczególnych i bardziej przystosowanych do konkretnej sytuacji pracowników. Tam gdzie istnieją wystarczająco ważne powody utrzymania istniejących wyłączeń lub odstępstw, należałoby zastanowić się, czy szczególna regulacja prawna tego sektora na poziomie unijnym nie byłaby lepszym rozwiązaniem. Powinno ono zagwarantować zawodom związanym z żeglugą morską poziom ochrony identyczny z tym, z którego korzystają inni pracownicy na podstawie dyrektyw ogólnych. W takim przypadku należałoby zbadać szczególne warunki prawne występujące w państwach członkowskich w celu zapewnienia zawodom związanym z żeglugą morską korzystania z odpowiednich poziomów ochrony. Taka analiza jest przydatna zwłaszcza w odniesieniu do wyłączeń warunkowych, które zobowiązują państwa członkowskie do ustanowienia bardziej szczegółowych przepisów lub alternatywnych gwarancji, zapewniających taki sam poziom ochrony.

Bezpieczeństwo i zdrowie

Co do zasady w ustawodawstwie UE pracownicy sektora morskiego korzystają z takiego samego poziomu ochrony zdrowotnej i w zakresie bezpieczeństwa, co pracownicy innych sektorów. Ponadto dyrektywy o charakterze ogólnym uzupełnione są dyrektywami właściwymi dla sektora morskiego np. dyrektywą określającą minimalne wymagania w dziedzinie bezpieczeństwa i zdrowia w pracy na statkach rybackich. Dyrektywa ta odnosi się wyłącznie do statków rybackich o długości przynajmniej 15 metrów. Tak więc Komisja kładzie nacisk na rozwój narzędzi dobrowolnych (dobre praktyki), mając na celu poprawę wdrażania istniejącego ustawodawstwa wspólnotowego w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa rybaków na małych statkach.

Swobodny przepływ pracowników i zabezpieczenie społeczne

Zgodnie z orzecznictwem postanowienia traktatu WE dotyczące swobodnego przepływu pracowników mają zastosowanie także do transportu morskiego. Z drugiej strony, w kwestiach koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, ustawodawstwo wspólnotowe zakłada, że pracownicy i członkowie ich rodzin nie tracą ubezpieczenia społecznego w czasie przemieszczania się we Wspólnocie. Ma także zastosowanie do pracowników z państw trzecich, jeśli przebywają legalnie w UE i znajdują się w sytuacji, która dotyczy więcej niż jednego państwa członkowskiego.

Rola dialogu społecznego

Partnerzy społeczni regularnie podejmują tematy związane z poprawą warunków bezpieczeństwa i bytowych na statkach i przyczyniają się do przyjęcia silnej pozycji europejskiej. Obecnie negocjują europejskie porozumienie dotyczące transpozycji właściwych postanowień konwencji MOP o pracy na morzu. Podobna metoda mogłaby być przyjęta w zakresie propagowania stosowania niedawnej konwencji MOP dotyczącej pracy w rybołówstwie.

W ramach niniejszej konsultacji Komisja zaprasza partnerów społecznych sektora morskiego do zabrania głosu w sprawach poruszonych w komunikacie.

Kontekst

Komisja wezwała do prowadzenia wszechstronnej polityki morskiej o celach strategicznych na lata 2005–2009. Niniejsza konsultacja nawiązuje do zielonej księgi poświęconej przyszłości polityki morskiej z 2006 r. To właśnie w niej zwrócono uwagę na fakt wyłączenia sektora morskiego z zakresu stosowania części europejskiego prawodawstwa dotyczącego prawa pracy i prawodawstwa socjalnego.

Ostatnia aktualizacja: 21.12.2007