Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób

STRESZCZENIE DOKUMENTÓW:

Rozporządzenie (WE) nr 851/2004 ustanawiające Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób

JAKIE SĄ CELE ROZPORZĄDZENIA?

• Ustanawia ono Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób.
• Określa misję, strukturę, organy i ustalenia robocze ECDC.
• W 2022 r. rozszerzono uprawnienia ECDC, aby umożliwić mu zapewnienie wymaganej wiedzy naukowej oraz wspierać środki w zakresie gotowości i zwalczania poważnych transgranicznych zagrożeń dla zdrowia w Unii Europejskiej (UE).

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Misja i zadania

Misją ECDC jest identyfikacja, ocena i składanie sprawozdań na temat obecnych i pojawiających się zagrożeń dla zdrowia ludzkiego związanych z chorobami zakaźnymi oraz przedstawianie zaleceń dotyczących reagowania na szczeblu unijnym i krajowym, a także, w razie potrzeby, na szczeblu regionalnym.

Aby zrealizować swoje cele, ECDC:

• poszukuje, gromadzi, zestawia, ocenia i rozpowszechnia odpowiednie dane naukowo-techniczne,
• dostarcza analiz, opinii naukowych, opinii i wsparcia dla działań UE i państw członkowskich UE w zakresie transgranicznych zagrożeń dla zdrowia, w tym:
  • oceny ryzyka,
  • analizę informacji epidemiologicznych,
  • modelowanie epidemiologiczne,
  • przewidywanie i prognozowanie,
  • zalecenia dotyczące środków zapobiegania i kontroli zagrożeń chorobami zakaźnymi oraz innych szczególnych kwestii zdrowotnych,
  • wkład w określanie priorytetów badawczych, oraz
  • pomoc naukowo-techniczną, w tym szkolenia i inne działania w ramach jego uprawnień;
• koordynuje europejską sieć organów działających w dziedzinach objętych jego misją;
• udostępnia informacje, wiedzę fachową i najlepsze praktyki;
• monitoruje zdolność systemów opieki zdrowotnej istotnych dla zarządzania zagrożeniami związanymi z chorobami zakaźnymi i innymi specjalnymi kwestiami zdrowotnymi;
• ułatwia opracowywanie i wdrażanie inicjatyw finansowanych przez odpowiednie unijne programy i instrumenty finansowania, w tym realizację wspólnych inicjatyw;
• zawiera wytyczne dotyczące leczenia i zarządzania przypadkami chorób zakaźnych oraz innych szczególnych kwestii zdrowotnych istotnych dla zdrowia publicznego;
• wspiera działania w zakresie zwalczania epidemii i ognisk chorób w państwach członkowskich oraz w państwach trzecich w celu uzupełnienia innych unijnych instrumentów reagowania kryzysowego, w szczególności Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności;
• przyczynia się do zwiększenia zdolności w zakresie gotowości na mocy międzynarodowych przepisów zdrowotnych w państwach trzecich, w szczególności w krajach partnerskich UE;
• zapewnia, na wniosek Komisji Europejskiej lub Komitetu ds. Bezpieczeństwa Zdrowia (HSC), oparte na dowodach przesłania dla opinii publicznej na temat chorób zakaźnych, zagrożeń dla zdrowia, które one powodują, a także odpowiednich środków zapobiegawczych i kontrolnych.

Obowiązki państw członkowskich

Państwa członkowskie muszą niezwłocznie:

• udostępnić ECDC, zgodnie z ustalonymi zasadami, dane dotyczące nadzoru nad chorobami zakaźnymi i innymi specjalnymi kwestiami zdrowotnymi oraz dostępne dane naukowe i techniczne, a także informacje istotne dla misji ECDC;
• powiadomić ECDC o wszelkich poważnych transgranicznych zagrożeniach dla zdrowia, niezwłocznie po ich wykryciu, za pośrednictwem systemu wczesnego ostrzegania i reagowania, oraz poinformować je o podjętych środkach reagowania;
• określić uznane organy właściwe oraz ekspertów w dziedzinie zdrowia publicznego, którzy mogliby zapewnić pomoc UE w reagowaniu na zagrożenia dla zdrowia.

Specjalne sieci i działania w zakresie tworzenia sieci

ECDC:

• wspiera działania w zakresie tworzenia sieci poprzez zapewnianie koordynacji oraz wiedzy technicznej i naukowej Komisji i państwom członkowskim oraz poprzez obsługę specjalnych sieci;
• zapewnia zintegrowane funkcjonowanie sieci nadzoru epidemiologicznego chorób zakaźnych i związanych z nimi szczególnych kwestii zdrowotnych;
• wspiera prace HSC, Rady Unii Europejskiej i innych struktur UE w zakresie koordynacji reakcji na poważne transgraniczne zagrożenia dla zdrowia;
• za pośrednictwem sieci nadzoru epidemiologicznego:
  • monitoruje i składa sprawozdania na temat tendencji dotyczących chorób zakaźnych w czasie i w państwach członkowskich oraz w państwach trzecich,
  • wykrywa, monitoruje i przedstawia sprawozdania dotyczące poważnych transgranicznych zagrożeń zdrowia,
  • przyczynia się do oceny i monitorowania programów zapobiegania i kontroli chorób zakaźnych,
  • monitoruje i ocenia zdolność systemów opieki zdrowotnej do diagnozowania, zapobiegania i leczenia określonych chorób zakaźnych oraz bezpieczeństwa pacjentów,
  • określa grupy ludności, które są zagrożone i potrzebują ukierunkowanych środków zapobiegania i reagowania oraz zapewnia dostępność tych środków dla osób niepełnosprawnych,
  • przyczynia się do oceny ciężaru chorób zakaźnych dla ludności wykorzystującej dane i zapewnia, że dane te są zdezagregowane pod względem wieku, płci i niepełnosprawności,
  • prowadzi modelowanie epidemiologiczne, przewidywanie i opracowywanie scenariuszy reagowania oraz koordynuje te wysiłki w celu wymiany najlepszych praktyk i poprawy zdolności modelowania w całej UE,
  • określa czynniki ryzyka związane z przenoszeniem chorób, grupy najbardziej zagrożone oraz priorytety i potrzeby badawcze;
• zapewnia działanie:
  • sieci laboratoriów referencyjnych UE zajmującej się diagnostyką, wykrywaniem, identyfikacją i charakterystyką czynników zakaźnych, które mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia publicznego,
  • sieci służb państw członkowskich wspierających transfuzję, transplantację i reprodukcję wspomaganą medycznie, aby umożliwić stały i szybki dostęp do danych* seroepidemiologicznych uzyskanych w badaniach seroepidemiologicznych w populacji.

Państwa członkowskie wyznaczają właściwy organ koordynujący i określają krajowy punkt kontaktowy oraz operacyjne punkty kontaktowe właściwe dla funkcji zdrowia publicznego, w tym nadzoru epidemiologicznego, oraz dla różnych grup chorób i poszczególnych chorób. Te punkty kontaktowe tworzą sieci, które strategicznie doradzają Centrum.

Wzmocnione działania

Zmiana rozporządzenia (UE) 2022/2370 wprowadza między innymi artykuły dotyczące sposobu, w jaki ECDC:

• będzie wspierać państwa członkowskie we wzmacnianiu ich systemów zapobiegania chorobom zakaźnym i ich kontroli;
• zapewni wiedzę naukową i techniczną w dziedzinie planowania gotowości i reagowania;
• zagwarantuje ocenę luk w gotowości oraz przeprowadzi ocenę planowania zapobiegania, gotowości i reagowania zgodnie z art. 8 rozporządzenia (UE) 2022/2371 w sprawie poważnych transgranicznych zagrożeń zdrowia (zob. podsumowanie);
• opracuje odpowiednie wspólne wskaźniki dla znormalizowanych procedur gromadzenia danych i ocen ryzyka oraz dostarczy te oceny w odpowiednim czasie;
• ustanowi unijną grupę zadaniową ds. zdrowia i zapewni stałą zdolność i zwiększoną zdolność w zakresie reagowania kryzysowego w celu mobilizacji i wykorzystania tej zdolności; oraz
• będzie wspierać koordynację reakcji w ramach HSC, o której mowa w rozporządzeniu (UE) 2022/2371 w sprawie poważnych transgranicznych zagrożeń zdrowia.

Struktura

Centrum składa się z następujących elementów:

• Rada zarządzająca, która zapewnia, że ECDC wykonuje swoją misję i zadania poprzez przyjęcie swojego programu pracy i zasad finansowych. Rada złożona jest z:
  • jednego członka z każdego państwa członkowskiego, a także z Islandii, Liechtensteinu i Norwegii;
  • dwóch członków wyznaczanych przez Parlament Europejski oraz
  • trzech członków reprezentujących i mianowanych przez Komisję;
• dyrektora wraz z jego personelem. Dyrektor odpowiada za codzienne administrowanie ECDC oraz opracowanie i realizację projektów programów prac.
• forum doradczego składającego się z przedstawicieli właściwych organów krajowych. Forum stanowi mechanizm wymiany informacji dotyczących potencjalnego ryzyka oraz gromadzenia wiedzy.

OD KIEDY ROZPORZĄDZENIE MA ZASTOSOWANIE?

Ma ono zastosowanie od 20 maja 2004 r.

KONTEKST

ECDC działa od maja 2005 r., a jego siedziba znajduje się w Sztokholmie (Szwecja).

Więcej informacji:

• Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC).

KLUCZOWE POJĘCIA

GŁÓWNE DOKUMENTY

Rozporządzenie (WE) nr 851/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. ustanawiające Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (Dz.U. L 142 z 30.4.2004, s. 1–11).

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2370 z dnia 23 listopada 2022 r. w sprawie zmiany rozporządzenia (WE) nr 851/2004 ustanawiającego Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (Dz.U. L 314 z 6.12.2022, s. 1–25).

DOKUMENTY POWIĄZANE

Rozporządzenie 2022/2371 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 listopada 2022 r. w sprawie poważnych transgranicznych zagrożeń zdrowia oraz uchylające decyzję nr 1082/2013/UE (Dz.U. L 314 z 6.12.2022, s. 26–63).

Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1313/2013/EU z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności (Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 924–947)

Kolejne zmiany do decyzji nr 1313/2013/UE zostały włączone do tekstu pierwotnego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

Ostatnia aktualizacja: 29.11.2022