Czas prowadzenia pojazdu i okresy odpoczynku w sektorze transportu drogowego
STRESZCZENIE DOKUMENTÓW:
Rozporządzenie (WE) nr 561/2006 w sprawie czasu prowadzenia pojazdu, przerw i okresów odpoczynku
Rozporządzenie (UE) nr 165/2014 w sprawie tachografów stosowanych w transporcie drogowym
JAKIE SĄ CELE ROZPORZĄDZEŃ?
- Rozporządzenie (WE) nr 561/2006, w brzmieniu nadanym rozporządzeniem (UE) 2020/1054, ustanawia przepisy dotyczące czasu prowadzenia pojazdu, przerw i okresów odpoczynku obowiązujące kierowców samochodów ciężarowych, autokarów i autobusów z myślą o poprawie warunków pracy i bezpieczeństwa drogowego.
- Rozporządzenie (UE) nr 165/2014, w brzmieniu nadanym rozporządzeniem (UE) 2020/1054, określa wymogi dotyczące budowy, instalacji, użytkowania, sprawdzania i kontrolowania tachografów, w które muszą być wyposażone wszystkie pojazdy wchodzące w zakres stosowania rozporządzenia (WE) nr 561/2006.
KLUCZOWE ZAGADNIENIA
Rozporządzenie (WE) nr 561/2006:
- ma zastosowanie do przewozu drogowego rzeczy pojazdami o masie całkowitej przekraczającej 3,5 tony i do przewozu drogowego osób pojazdami przystosowanymi do przewozu więcej niż dziewięciu osób (łącznie z kierowcą);
- ma zastosowanie, począwszy od 1 lipca 2026 r., do przewozu rzeczy w międzynarodowym transporcie drogowym lub kabotażowym pojazdami o masie całkowitej przekraczającej 2,5 tony (łącznie z przyczepą lub naczepą);
- ma zastosowanie, niezależnie od kraju rejestracji pojazdu, do przewozu drogowego w Unii Europejskiej (UE) i między państwami członkowskimi UE, Szwajcarią i państwami należącymi do Europejskiego Obszaru Gospodarczego.
Minimalny wiek
Pomocnicy kierowców i konduktorzy muszą mieć ukończone 18 lat, przy czym w wyjątkowych okolicznościach minimalny wiek pomocników kierowców może wynosić 16 lat (bardziej szczegółowe informacje zawiera art. 5).
Przepisy dotyczące czasu prowadzenia pojazdu, przerw i okresów odpoczynku
Szczegółowe zasady uregulowano w art. 6, 7, 8, 8a i 9.
- Zasady te są następujące:
- maksymalny dzienny czas prowadzenia pojazdu nie może przekroczyć 9 godzin, przy czym może on zostać przedłużony do 10 godzin nie częściej niż dwa razy w tygodniu;
- tygodniowy czas prowadzenia pojazdu nie może przekroczyć 56 godzin;
- łączny czas prowadzenia pojazdu w ciągu dwóch kolejnych tygodni nie może przekroczyć 90 godzin;
- po okresie prowadzenia pojazdu trwającym 4,5 godziny kierowcy przysługuje ciągła przerwa trwająca co najmniej 45 minut, chyba że kierowca rozpoczyna okres odpoczynku;
- minimalny dzienny okres odpoczynku wynosi 11 godzin, przy czym okres ten można skrócić do 9 godzin, ale nie częściej niż trzy razy pomiędzy dwoma tygodniowymi okresami odpoczynku;
- regularny tygodniowy okres odpoczynku wynosi co najmniej 45 godzin, a skrócony tygodniowy okres odpoczynku wynosi co najmniej 24 godziny.
- Przedsiębiorstwa transportowe muszą organizować pracę kierowców w taki sposób, aby umożliwić im powrót do centrum operacyjnego pracodawcy, które jest zwyczajową bazą dla danego kierowcy w państwie członkowskim, lub powrót do miejsca zamieszkania kierowców, tak by wykorzystali oni przynajmniej jeden regularny tygodniowy okres odpoczynku (lub tygodniowy okres odpoczynku trwający ponad 45 godzin wykorzystywany jako rekompensata za skrócony tygodniowy okres odpoczynku) w każdym okresie czterech kolejnych tygodni.
- Kierowcy muszą być w stanie wykorzystać swój tygodniowy okres odpoczynku trwający ponad 45 godzin w odpowiednim dla każdej płci miejscu zakwaterowania wyposażonym w odpowiednią infrastrukturę noclegową i sanitarną (tj. poza kabiną). Koszty takiego zakwaterowania ponosi przedsiębiorstwo transportowe jako pracodawca.
- W przypadku gdy kierowcy towarzyszą pojazdowi transportowanemu promem lub pociągiem, ich regularny dzienny okres odpoczynku lub skrócony tygodniowy okres odpoczynku można przerwać nie więcej niż dwukrotnie innymi czynnościami trwającymi łącznie nie dłużej niż godzinę. To odstępstwo dotyczy jedynie kierowców, którzy mają do dyspozycji kabinę sypialną, koję lub kuszetkę na promie lub w pociągu oraz (w odniesieniu do regularnych tygodniowych okresów odpoczynku) wyłącznie wówczas, gdy podróż jest zaplanowana na przynajmniej 8 godzin.
- Komisja Europejska przyjęła akt delegowany – rozporządzenie delegowane (UE) 2022/1012 – określający wymogi dotyczące poziomu usług i bezpieczeństwa w odniesieniu do bezpiecznych i chronionych parkingów oraz procedury ich certyfikacji.
Minimalne warunki wykonania rozporządzenia
- W dyrektywie 2006/22/WE, w brzmieniu nadanym dyrektywą (UE) 2020/1057, ustanowiono minimalne warunki wykonania rozporządzenia (WE) nr 561/2006 i rozporządzenia (UE) nr 165/2014 (zob. poniższa sekcja dotycząca tachografów).
- Ma ona na celu zapewnienie właściwego stosowania i jednolitej wykładni przepisów socjalnych w transporcie drogowym poprzez ustanowienie minimalnych wymogów w zakresie dokonywanych przez państwa członkowskie jednolitych i skutecznych kontroli przestrzegania odpowiednich zasad. Takie kontrole powinny prowadzić do zapobiegania naruszeniom przepisów i zmniejszania ich liczby.
- Dyrektywa zobowiązuje państwa członkowskie do wprowadzenia systemu oceny ryzyka w przedsiębiorstwach transportowych, opartego na względnej liczbie i wadze naruszeń popełnionych przez dane przedsiębiorstwo. Przedsiębiorstwa o wysokim stopniu ryzyka są kontrolowane dokładniej i częściej.
Tachografy
- Zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 165/2014 (zob. streszczenie) tachografy muszą być instalowane, z pewnymi wyjątkami, we wszystkich pojazdach o masie powyżej 3,5 tony, używanych do przewozu drogowego rzeczy oraz w pojazdach umożliwiających przewóz więcej niż dziewięciu osób (wraz z kierowcą). Począwszy od 1 lipca 2026 r., tachografy muszą być instalowane w pojazdach o masie przekraczającej 2,5 tony i używanych do przewozu rzeczy w międzynarodowym transporcie drogowym lub kabotażowym.
- Początkowo wykorzystywane tachografy analogowe zostały wyparte przez urządzenia cyfrowe. Obecnie standardem są jeszcze bardziej zaawansowane tachografy cyfrowe, czyli tachografy inteligentne.
- Rozporządzenie (UE) nr 165/2014 ustanawia zasady dotyczące inteligentnych tachografów, czyli urządzeń pokładowych nowej generacji, które umożliwiają egzekwowanie przepisów UE w dziedzinie czasu prowadzenia pojazdu i okresów odpoczynku obowiązujących kierowców zawodowych. We wszystkich nowych pojazdach rejestrowanych od 15 czerwca 2019 r. należy obowiązkowo instalować inteligentne tachografy. Dzięki podłączeniu do systemu nawigacji satelitarnej te urządzenia umożliwiają automatyczne rejestrowanie czasu prowadzenia pojazdu, przerw i okresów odpoczynku, a także okresów dostępności i czasu innych prac podejmowanych przez kierowcę. Powinny one umożliwić ściślejsze przestrzeganie przepisów oraz wczesne wykrywanie ewentualnych oszustw i nadużyć.
OD KIEDY ROZPORZĄDZENIA MAJĄ ZASTOSOWANIE?
- Rozporządzenie (WE) nr 561/2006 ma zastosowanie od 11 kwietnia 2007 r.
- Rozporządzenie (UE) nr 165/2014 ma zastosowanie od 2 marca 2015 r., przy czym wyjątki w tym zakresie wskazano w jego art. 48.
- Rozporządzenie (UE) 2020/1054, które zmieniło zarówno rozporządzenie (WE) nr 561/2006, jak i rozporządzenie (UE) nr 165/2014, ma zastosowanie od 1 sierpnia 2020 r., przy czym art. 1 ust. 15 i art. 2 ust. 12 będą miały zastosowanie od 31 grudnia 2024 r.
KONTEKST
Więcej informacji:
GŁÓWNE DOKUMENTY
Rozporządzenie (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego oraz zmieniające rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 i (WE) 2135/98, jak również uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 3820/85 (Dz.U. L 102 z 11.4.2006, s. 1–14)
Kolejne zmiany rozporządzenia (WE) nr 561/2006 zostały włączone do tekstu podstawowego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 165/2014 z dnia 4 lutego 2014 r. w sprawie tachografów stosowanych w transporcie drogowym i uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 3821/85 w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym oraz zmieniające rozporządzenie (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego (Dz.U. L 60 z 28.2.2014, s. 1–33)
Zobacz tekst skonsolidowany.
DOKUMENTY POWIĄZANE
Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2018/1012 z dnia 7 kwietnia 2022 r. uzupełniające rozporządzenie (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do ustanowienia norm zawierających szczegółowe wymogi dotyczące poziomu usług i bezpieczeństwa w odniesieniu do bezpiecznych i chronionych parkingów oraz procedur ich certyfikacji (Dz.U. L 170 z 28.6.2022, s. 27–37)
Dyrektywa 2006/22/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie minimalnych warunków wykonania rozporządzeń Rady (EWG) nr 3820/85 i (EWG) nr 3821/85 dotyczących przepisów socjalnych odnoszących się do działalności w transporcie drogowym oraz uchylająca dyrektywę Rady 88/599/EWG (Dz.U. L 102 z 11.4.2006, s. 35–44)
Zobacz tekst skonsolidowany.
Ostatnia aktualizacja: 12.09.2022