WYROK TRYBUNAŁU (szósta izba)

z dnia 7 maja 2015 r. ( *1 )

„Odwołanie — Wspólnotowy znak towarowy — Rozporządzenie (WE) nr 207/2009 — Artykuł 7 ust. 1 lit. b) — Bezwzględna podstawa odmowy rejestracji — Brak charakteru odróżniającego — Trójwymiarowe oznaczenie tworzone przez butelkę w kształcie walca”

W sprawie C‑445/13 P

mającej za przedmiot odwołanie w trybie art. 56 statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, wniesione w dniu 2 sierpnia 2013 r.,

Voss of Norway ASA, z siedzibą w Oslo (Norwegia), reprezentowana przez F. Jacobacciego oraz B. La Tellę, avvocati,

strona skarżąca,

popierana przez:

International Trademark Association, z siedzibą w Nowym Jorku (Stany Zjednoczone), reprezentowane przez adwokata T. De Haana oraz F. Folmer i S. Klos, advocaten, a także przez S. Helmera, solicitor,

w której pozostałymi uczestnikami postępowania są:

Urząd Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego (znaki towarowe i wzory) (OHIM), reprezentowany przez V. Melgar, działającą w charakterze pełnomocnika,

strona pozwana w pierwszej instancji,

Nordic Spirit AB (publ),

druga strona postępowania przed Izbą Odwoławczą OHIM,

TRYBUNAŁ (szósta izba),

w składzie: S. Rodin, prezes izby, A. Borg Barthet (sprawozdawca) i E. Levits, sędziowie,

rzecznik generalny: M. Szpunar,

sekretarz: A. Calot Escobar,

uwzględniając pisemny etap postępowania,

podjąwszy, po wysłuchaniu rzecznika generalnego, decyzję o rozstrzygnięciu sprawy bez opinii,

wydaje następujący

Wyrok

1

Voss of Norway ASA (zwana dalej „Voss”) żąda w odwołaniu uchylenia wyroku Sądu Unii Europejskiej Voss of Norway/OHIM – Nordic Spirit (Butelka w kształcie walca) (T‑178/11, EU:T:2013:272, zwanego dalej „zaskarżonym wyrokiem”), którym oddalono jej skargę o stwierdzenie nieważności decyzji Pierwszej Izby Odwoławczej Urzędu Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego (znaki towarowe i wzory) (OHIM) z dnia 12 stycznia 2011 r. (sprawa R 785/2010‑1), dotyczącej postępowania w sprawie unieważnienia znaku towarowego między spółkami Nordic Spirit AB (publ) (zwaną dalej „Nordic Spirit”) a Voss (zwaną dalej „sporną decyzją”).

Ramy prawne

Rozporządzenie (WE) nr 207/2009

2

Rozporządzenie Rady (WE) nr 207/2009 z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie wspólnotowego znaku towarowego (Dz.U. L 78, s. 1), które weszło w życie w dniu 13 kwietnia 2009 r., uchyliło i zastąpiło rozporządzenie Rady (WE) nr 40/94 z dnia 20 grudnia 1993 r. w sprawie wspólnotowego znaku towarowego (Dz.U. 1994, L 11, s. 1).

3

Zgodnie z art. 7 rozporządzenia nr 207/2009, zatytułowanym „Bezwzględne podstawy odmowy rejestracji”:

„1.   Nie są rejestrowane:

[…]

b)

znaki towarowe, które pozbawione są jakiegokolwiek odróżniającego charakteru;

[…]”.

4

Artykuł 52 tego rozporządzenia, zatytułowany „Bezwzględne podstawy unieważnienia”, przewiduje w ust. 1:

„Nieważność wspólnotowego znaku towarowego stwierdza się na podstawie wniosku do Urzędu lub roszczenia wzajemnego w postępowaniu w sprawie naruszenia:

a)

w przypadku gdy wspólnotowy znak towarowy został zarejestrowany z naruszeniem przepisów art. 7;

[…]”.

5

Artykuł 55 ust. 2 tego rozporządzenia stanowi:

„Uważa się, że wspólnotowy znak towarowy od początku nie powoduje skutków określonych w niniejszym rozporządzeniu w zakresie, w jakim stwierdzono jego nieważność”.

6

Artykuł 99 tego rozporządzenia przewiduje:

„1.   Sądy w sprawach wspólnotowych znaków towarowych uznają wspólnotowy znak towarowy za ważny, jeżeli jego ważność nie jest kwestionowana przez pozwanego w roszczeniu wzajemnym o stwierdzenie wygaśnięcia lub unieważnienie.

2.   Ważność wspólnotowego znaku towarowego nie może być przedmiotem sporu w powództwie o stwierdzenie braku naruszenia.

3.   W powództwach określonych w art. 96 lit. a) i c) zarzut odnoszący się do stwierdzenia wygaśnięcia lub unieważnienia wspólnotowego znaku towarowego, podniesiony drogą inną niż roszczenie wzajemne, jest dopuszczalny, jeżeli pozwany stwierdzi, że można stwierdzić wygaśnięcie prawa właściciela wspólnotowego znaku towarowego z powodu nieużywania lub stwierdzenia ważności wspólnotowego znaku towarowego w związku z wcześniejszym prawem pozwanego”.

Rozporządzenie (WE) nr 2868/95

7

Zgodnie z zasadą 37 rozporządzenia Komisji (WE) nr 2868/95 z dnia 13 grudnia 1995 r. wykonującego rozporządzenie Rady (WE) nr 40/94 (Dz.U. L 303, s. 1), zmienionego rozporządzeniem Komisji (WE) nr 355/2009 z dnia 31 marca 2009 r. (Dz.U. L 109, s. 3):

Wniosek do Urzędu o stwierdzenie wygaśnięcia lub unieważnienie na podstawie art. [56 rozporządzenia nr 207/2009] zawiera:

[…]

b)

w przypadku podstaw, na których oparty jest wniosek:

[…]

iv)

wskazanie stanu faktycznego, dowodów i argumentów przedstawionych na poparcie tych podstaw;

[…]”.

Okoliczności powstania sporu i sporna decyzja

8

W dniu 3 grudnia 2004 r. Voss – działając na podstawie przepisów rozporządzenia nr 40/94 – zarejestrowała w OHIM, pod numerem 3156163, przedstawiony poniżej trójwymiarowy wspólnotowy znak towarowy (zwany dalej „spornym znakiem towarowym”):

Image

9

Towary, dla których zarejestrowano sporny znak towarowy, należą do klas 32 i 33 Porozumienia nicejskiego dotyczącego międzynarodowej klasyfikacji towarów i usług dla celów rejestracji znaków z dnia 15 czerwca 1957 r., ze zmianami, i odpowiadają, w odniesieniu do każdej z tych klas, następującemu opisowi:

Klasa 32: Piwo; wody oraz inne napoje bezalkoholowe;

Klasa 33: Napoje alkoholowe (z wyjątkiem piwa).

10

W dniu 17 lipca 2008 r. spółka Nordic Spirit – działając na podstawie z jednej strony art. 51 ust. 1 lit. a) rozporządzenia nr 40/94 w związku z art. 7 ust. 1 lit. a)–d) i art. 7 ust. 1 lit. e) ppkt (i)–(iii) tego rozporządzenia oraz z drugiej strony art. 51 ust. 1 lit. b) tego rozporządzenia – złożyła wniosek o unieważnienie spornego znaku towarowego.

11

Decyzją z dnia 10 marca 2010 r. Wydział Unieważnień OHIM w całości oddalił ten wniosek.

12

Stwierdził w szczególności, że kształt spornego znaku towarowego nie jest „powszechny” na rynku napojów, a ze względu na kontrast między przezroczystym korpusem butelki i nakrętką butelka ta znacząco odróżnia się od innych butelek, dzięki czemu może funkcjonować jako znak towarowy.

13

W dniu 6 maja 2010 r. Nordic Spirit – działając na podstawie art. 58–64 rozporządzenia nr 207/2009 – wniosła do OHIM odwołanie od decyzji Wydziału Unieważnień.

14

W spornej decyzji Pierwsza Izba Odwoławcza OHIM (zwana dalej „Izbą Odwoławczą”) uchyliła tę decyzję i uwzględniła wniosek o unieważnienie znaku towarowego.

15

Uznała w istocie, że w świetle orzecznictwa, zgodnie z którym butelki zawierające dane towary pełnią w oczach konsumentów przede wszystkim funkcję opakowania [wyrok Develey/OHIM (Kształt butelki plastikowej), T‑129/04, EU:T:2006:84], aby określić pochodzenie towaru i odróżnić go od innych towarów, konsumenci zapoznają się z treścią etykiety na butelce.

16

Izba Odwoławcza uznała ponadto, że twierdzenie skarżącej, iż dla przeciętnego konsumenta kształt opakowania danych towarów może stanowić wskazówkę na temat źródła ich pochodzenia, pod warunkiem że kształt ten jest na tyle charakterystyczny, aby przyciągnąć jego uwagę, nie zostało poparte żadnymi dowodami.

17

Izba stwierdziła poza tym, że Voss nie przedstawiła żadnych materiałów pozwalających wykazać nietrafność twierdzenia Nordic Spirit, która utrzymuje, iż butelki z wodą mineralną – lub jakimkolwiek innym napojem – zawsze zawierają elementy słowne i graficzne i z tego powodu konsumenci zazwyczaj identyfikują pochodzenie handlowe towaru nie w oparciu o wzór butelki, ale na podstawie owych elementów.

18

Izba Odwoławcza uznała wreszcie, że sporny kształt butelki nie odróżnia się znacząco od kształtu innych pojemników, w których sprzedaje się napoje alkoholowe i bezalkoholowe w Unii Europejskiej, a tylko stanowi jeden z możliwych wariantów tych kształtów.

Postępowanie przed Sądem i zaskarżony wyrok

19

Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 18 marca 2011 r. Voss wniosła skargę o stwierdzenie nieważności spornej decyzji.

20

W uzasadnieniu tej skargi skarżąca podnosi cztery zarzuty.

21

Pierwszy z zarzutów dotyczy naruszenia art. 75 rozporządzenia nr 207/2009, które miało w istocie polegać na tym, że Izba Odwoławcza oparła swoje stanowisko na materiałach, które nie zostały ujawnione skarżącej, wobec czego skarżąca nie mogła się do nich ustosunkować.

22

Zarzut drugi dotyczy naruszenia art. 99 rozporządzenia nr 207/2009 oraz zasady 37 lit. b) ppkt (iv) rozporządzenia nr 2868/95, które miało polegać na tym, że Izba Odwoławcza niesłusznie obarczyła skarżącą ciężarem udowodnienia, iż sporny znak towarów ma charakter odróżniający, podczas gdy znak ten, jako zarejestrowany znak towarowy, korzysta z domniemania ważności.

23

Zarzut trzeci dotyczy naruszenia art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 207/2009 oraz błędnej interpretacji orzecznictwa dotyczącego charakteru odróżniającego trójwymiarowych znaków towarowych, jako że Izba Odwoławcza zastąpiła sformułowany w orzecznictwie test pozwalający na dokonanie oceny odróżniającego charakteru trójwymiarowego znaku towarowego – w przypadku opakowań towarów płynnych i gdy oznaczenie to odpowiada wyglądowi zewnętrznemu towaru – który polega na ustaleniu, czy dany znak towarowy znacząco odbiega od norm i zwyczajów przyjętych w danej branży – innym testem, opartym na znaczeniu, jakie należy przypisać etykiecie lub innym praktykom branżowym w zakresie znakowania towarów.

24

Wreszcie zarzut czwarty dotyczy naruszenia art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 207/2009 oraz przeinaczenia dowodów, świadczących o tym, że sporne oznaczenie znacząco odbiega od norm i zwyczajów przyjętych w branży napojów, skutkiem czego Izba Odwoławcza doszła do błędnego wniosku, iż sporny znak towarowy nie ma charakteru odróżniającego.

25

Na rozprawie przed Sądem skarżąca oznajmiła, że cofa zarzut pierwszy.

26

Sąd zauważył na wstępie, że w uzasadnienie spornej decyzji opiera się na dwóch niezależnych od siebie liniach argumentacji.

27

W pkt 27 zaskarżonego wyroku Sąd stwierdził, że w pkt 18–35 spornej decyzji (pierwsza linia argumentacji) Izba Odwoławcza uznała w istocie, iż powszechnie wiadomo, że napoje prawie zawsze sprzedawane są w butelkach, puszkach lub innego rodzaju opakowaniach opatrzonych etykietą lub oznaczeniem słownym lub graficznym, dzięki którym konsument może odróżnić od siebie poszczególne towary oferowane na rynku, przy czym Voss nie przedstawiła żadnego dowodu na poparcie swojej tezy, że jest inaczej.

28

W pkt 28 zaskarżonego wyroku Sąd wskazał, że w pkt 36–41 spornej decyzji (druga linia argumentacji) Izba Odwoławcza przeprowadziła niezależną ocenę charakteru odróżniającego spornego znaku towarowego, która w istocie doprowadziła ją do konkluzji, że sporna butelka znacząco nie odbiega kształtem od innych butelek stosowanych na rynku napojów alkoholowych i bezalkoholowych, a jedynie stanowi jeden z możliwych wariantów tych kształtów, w związku z czym znacząco nie odbiega od norm i zwyczajów przyjętych w rozpatrywanej branży.

29

W pkt 29 zaskarżonego wyroku Sąd zauważył, że zapytane na rozprawie strony zgodziły się, iż sporna decyzja składa się z dwóch niezależnych od siebie linii argumentacji. W pkt 30 zaskarżonego wyroku odnotował, że Voss wskazała na rozprawie, iż jej zarzut drugi dotyczy wyłącznie pierwszej linii argumentacji.

30

Sąd rozpoczął od rozpatrzenia zarzutu trzeciego w zakresie, w jakim dotyczył on drugiej linii argumentacji, na jakiej opiera się uzasadnienie spornej decyzji, i zarzutu czwartego.

31

W pierwszej kolejności Sąd oddalił zarzut trzeci w zakresie, w jakim dotyczył drugiej linii argumentacji.

32

W szczególności w pkt 55 zaskarżonego wyroku Sąd stwierdził, że sporny znak towarowy tworzony jest przez kombinację elementów, przy czym żaden z nich, ze względu na możliwość powszechnego stosowania w obrocie handlowym jako opakowanie towarów, których dotyczy wniosek o rejestrację, nie ma charakteru odróżniającego względem tych towarów.

33

Odnosząc się do trójwymiarowego kształtu spornego znaku towarowego, Sąd uznał – w pkt 51 zaskarżonego wyroku – że powszechnie wiadomo, iż znaczna część obecnych na rynku butelek składa się z odcinka o walcowatym kształcie. W rezultacie przeciętny konsument będzie oczekiwał, że butelka napoju – alkoholowego czy niealkoholowego – będzie miała taki właśnie kształt. A więc „idealnie walcowaty” kształt rozpatrywanej butelki, choć nie można mu odmówić pewnej oryginalności, znacząco nie odbiega od norm i zwyczajów przyjętych w rozpatrywanej branży.

34

Odnosząc się do nieprzezroczystej zakrętki, Sąd orzekł – w pkt 52 zaskarżonego wyroku – że trudno uznać, aby element ten znacząco odbiegał od norm i zwyczajów branżowych, gdyż powszechnie wiadomo, że wiele butelek zamykanych jest nakrętką, która kolorem i materiałem, z jakiego jest wykonana, różni się od korpusu butelki.

35

Co się tyczy średnicy zakrętki, która jest taka sama, jak średnica butelki, Sąd stwierdził – w pkt 53 zaskarżonego wyroku – że jest ona tylko jednym z możliwych wariantów potencjalnych kształtów, w związku z czym, chociaż zakrętce tej nie można odmówić pewnej oryginalności, nie można uznać, że znacząco odbiega ona od norm i zwyczajów przyjętych w tej branży.

36

W pkt 57 zaskarżonego wyroku Sąd uznał, że fakt, iż złożony znak towarowy tworzony jest wyłącznie przez elementy, które nie mają charakteru odróżniającego względem rozpatrywanych towarów, zasadniczo pozwala przyjąć, że ów znak, postrzegany całościowo, pozbawiony jest takiego charakteru. Dodał, że możliwość przyjęcia odmiennego wniosku uzależniona jest od przedstawienia konkretnych dowodów – przykładowo odnoszących się do sposobu, w jaki owe poszczególne elementy zostały połączone – świadczących o tym, że ów złożony znak towarowy, postrzegany całościowo, jest czymś więcej aniżeli sumą elementów, z których się składa.

37

W pkt 58 zaskarżonego wyroku Sąd orzekł, że w rozpatrywanej sprawie brak takich dowodów, gdyż sposób połączenia elementów, z których składa się trójwymiarowe oznaczenie, dla którego zarejestrowano sporny znak towarowy, stanowi jedynie sumę elementów, z których składa się ten znak, czyli butelki i nieprzezroczystej zakrętki, podobnie jak w przypadku większości butelek służących do przechowywania napojów alkoholowych lub bezalkoholowych obecnych na rozpatrywanym rynku.

38

Sąd wywnioskował z tego – w pkt 59 zaskarżonego wyroku – że Izba Odwoławcza nie popełniła błędu, uznając, iż dla przeciętnego unijnego konsumenta sporny znak towarowy, postrzegany jako całość, będzie jedynie jednym z możliwych wariantów poszczególnych kształtów towarów, dla których wystąpiono o jego rejestrację.

39

W rezultacie w pkt 60 zaskarżonego wyroku Sąd stwierdził, że Izba Odwoławcza – w pkt 36 i nast. spornej decyzji – prawidłowo zastosowała sformułowany w orzecznictwie test służący ocenie charakteru odróżniającego oznaczeń trójwymiarowych – mający zastosowanie w przypadku opakowań towarów płynnych – który polega na ustaleniu, czy dane oznaczenie znacząco odbiega od norm i zwyczajów przyjętych w danej branży, oraz trafnie uznała, że owo rozpatrywane oznaczenie odpowiada wyglądowi zewnętrznemu towaru.

40

W drugiej kolejności Sąd – w pkt 62–91 zaskarżonego wyroku – oddalił czwarty zarzut podniesiony przez Voss na poparcie skargi. W jego ocenie bowiem Izba Odwoławcza trafnie stwierdziła, że sporny znak towarowy nie ma charakteru odróżniającego i w rzeczywistości nie odbiega od kształtów innych pojemników, które są zazwyczaj wykorzystywane w branży napojów, a jedynie stanowi jeden z możliwych wariantów tych kształtów.

41

Sąd dodał, że argumenty skarżącej nie pozwalają na podważenie tego wniosku.

42

W szczególności odnosząc się do argumentu Voss, zgodnie z którym Izba Odwoławcza, porównując walcowaty kształt z odcinkiem walca, przeinaczyła dowody zawarte w aktach sprawy, gdyż z matematycznego punktu widzenia sformułowanie „odcinek walca” stanowi aberrację, Sąd uznał, że nic nie wskazuje na to, by w pkt 37 spornej decyzji Izba Odwoławcza zamierzała użyć sformułowania „odcinek walca” w znaczeniu matematycznym, oznaczającym „przedstawienie odcinka figury geometrycznej”. W ocenie Sądu słowo „odcinek” miało raczej oznaczać „jedną z bardziej lub mniej wyodrębnionych części, na które coś jest albo może zostać podzielone bądź też z których się składa” („any of the more or less distinct parts into which something is or may be divided or from which it is made up”, Oxford Dictionary).

43

W pkt 92–96 zaskarżonego wyroku Sąd oddalił zarzut drugi i zarzut trzeci w zakresie, w jakim dotyczył pierwszej linii argumentacji, na której opiera się uzasadnienie spornej decyzji, jako bezskuteczne.

44

Sąd orzekł w istocie, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem jeżeli rozstrzygnięcie decyzji OHIM opiera się na kilku liniach argumentacji, z których każda byłaby wystarczająca dla uzasadnienia tego rozstrzygnięcia, stwierdzić nieważność tego aktu można co do zasady tylko wtedy, gdy każda z tych linii argumentacji jest sprzeczna z prawem. Sądu stanął tymczasem na stanowisku, że nawet przy założeniu, że zarzuty skierowane przeciwko pierwszej linii argumentacji, na jakiej opiera się uzasadnienie spornej decyzji, są zasadne, nie ma to wpływu na treść rozstrzygnięcia zawartego w tej decyzji, gdyż druga z tych podstaw nie jest sprzeczna z prawem.

45

W pkt 95 zaskarżonego wyroku Sąd wyjaśnił w tym względzie, że „nawet gdyby założyć, że Izba Odwoławcza nie miała racji, twierdząc, iż powszechnie znanym faktem jest, że napoje prawie zawsze sprzedawane są w butelkach opatrzonych etykietą lub oznaczeniem słownym lub graficznym, dzięki którym konsument może odróżnić od siebie poszczególne towary oferowane na rynku, przy czym skarżąca nie przedstawiła żadnego dowodu na poparcie swojej tezy, że jest inaczej, to w żaden sposób nie wpływa to na wniosek – opierający się na ocenie prawnej przedstawionej w pkt 46–91 [zaskarżonego wyroku] – że sporny znak towarowy nie ma charakteru odróżniającego”.

46

W świetle wszystkich tych rozważań Sąd oddalił skargę Voss.

Żądania stron przed Trybunałem

47

Voss wnosi do Trybunału o:

uchylenie zaskarżonego wyroku; oraz

obciążenie OHIM kosztami postępowania.

48

OHIM wnosi do Trybunału o:

oddalenie odwołania; oraz

obciążenie Voss kosztami postępowania.

49

International Trademark Association (zwane dalej „INT‑ą”), które postanowieniem Prezesa Trybunału Voss of Norway/OHIM (C‑445/13 P, EU:C:2014:202) zostało dopuszczone do sprawy w charakterze interwenienta popierającego żądania Voss, wnosi do Trybunału o:

uchylenie zaskarżonego wyroku; oraz

obciążenie go jego własnymi kosztami.

W przedmiocie odwołania

50

Na poparcie odwołania Voss podnosi sześć zarzutów.

W przedmiocie zarzutu pierwszego

Argumentacja stron

51

W swoim zarzucie pierwszym skarżąca podnosi, że Sąd pozostawił bez rozpatrzenia drugi zarzut, jaki podniosła na poparcie skargi w pierwszej instancji, który dotyczył niesłusznego obarczenia jej przez Izbę Odwoławczą ciężarem udowodnienia, że sporny znak towarowy ma charakter odróżniający, podczas gdy znak ten, jako zarejestrowany znak towarowy, korzysta z domniemania ważności.

52

Skarżąca twierdzi w tym względzie, że Sąd oddalił ten zarzut wyłącznie dlatego, że w jego ocenie był on skierowany przeciwko pierwszej linii argumentacji, na jakiej opiera się uzasadnienie spornej decyzji, podczas gdy jest oczywiste, iż był on skierowany przeciwko drugiej linii argumentacji, zgodnie z typologią przyjętą przez Sąd w pkt 28 zaskarżonego wyroku.

53

OHIM nie zgadza się z twierdzeniami skarżącej i wnosi o oddalenie zarzutu pierwszego.

Ocena Trybunału

54

Voss twierdzi w istocie, że Sąd zmienił treść rozróżnienia na dwie linie argumentacji, na której opiera się uzasadnienie spornej decyzji, w stosunku do tego, co zostało uzgodnione na rozprawie przed Sądem.

55

W ocenie skarżącej w pkt 27 i 28 zaskarżonego wyroku pierwsza i druga linia argumentacji zostały zdefiniowane odwrotnie niż na rozprawie przed Sądem.

56

W rezultacie Sąd popełnił błąd w ocenie, pozostawiając bez rozpatrzenia drugi z zarzutów, jakie Voss podniosła na poparcie skargi w pierwszej instancji, zgodnie z którym Izba Odwoławcza niesłusznie obarczyła ją ciężarem udowodnienia, że sporny znak towarowy ma charakter odróżniający.

57

W tym względzie należy zauważyć, że z protokołu rozprawy przed Sądem, który został doręczony skarżącej faksem z dnia 13 marca 2013 r., wynika, że skarżąca z jednej strony przyznała, iż uzasadnienie spornej decyzji opiera się dwóch odrębnych liniach argumentacji, z których pierwsza została przedstawiona w pkt 18–35 spornej decyzji, zaś druga w jej pkt 36–41, oraz z drugiej strony, że jej zarzut drugi nie dotyczy uzasadnienia przedstawionego w pkt 36–41.

58

Dodatkowo nawet gdyby założyć, że drugi zarzut skarżącej przed Sądem był skierowany, jak twierdzi, przeciwko pierwszej linii argumentacji, faktem pozostaje, iż z pkt 28 i 50 zaskarżonego wyroku wynika, że w pkt 36–41 spornej decyzji Izba Odwoławcza dokonała niezależnej oceny odróżniającego charakteru spornego znaku towarowego, nie obarczając Voss ciężarem udowodnienia, że ów znak taki charakter posiada.

59

Wynika stąd, że pierwszy zarzut odwołania Voss jest bezpodstawny i jako taki musi został oddalony.

W przedmiocie zarzutu drugiego

Argumentacja stron

60

W drugim z zarzutów skarżąca twierdzi, że Sąd naruszył art. 99 rozporządzenia nr 207/2009 oraz zasadę 37 lit. b) ppkt (iv) rozporządzenia nr 2868/95, gdyż w pkt 57 i 58 zaskarżonego wyroku odwrócił ciężar dowodu, który spoczywał wyłącznie na Nordic Spirit, będącej stroną, która wszczęła postępowanie w sprawie unieważnienia spornego znaku towarowego, poprzez obciążenie skarżącej ciężarem udowodnienia, że jej znak ma odróżniający charakter, mimo nieprzedstawienia przez Nordic Spirit żadnych dowodów na to, że jest inaczej.

61

Voss podnosi w tym względzie, że orzecznictwo, na które powołał się Sąd w pkt 57 zaskarżonego wyroku, zgodnie z którym fakt, że złożony znak towarowy tworzony jest wyłącznie przez elementy, które nie mają charakteru odróżniającego względem rozpatrywanych towarów, zasadniczo pozwala przyjąć, że ów znak, postrzegany całościowo, pozbawiony jest takiego charakteru, chyba że przedstawione zostaną „konkretne dowody – przykładowo odnoszące się do sposobu, w jaki owe poszczególne elementy zostały połączone – świadczące o tym, że ów złożony znak towarowy, postrzegany całościowo, jest czymś więcej aniżeli sumą elementów, z których się składa”, odnosi się do wniosków o rejestrację wspólnotowych znaków towarowych i nie ma przełożenia na znaki już zarejestrowane, które, jak sporny znak towarowy, korzystają z domniemania ważności.

62

Opierając się na art. 52, 55 i 99 rozporządzenia nr 207/2009, z których wynika, że zarejestrowane znaki towarowe korzystają z domniemania ważności, oraz na zasadzie 37 lit. b) ppkt (iv) rozporządzenia nr 2868/95, INTA zarzuca Sądowi odwrócenie ciężaru udowodnienia, że sporne oznaczenie ma charakter odróżniający.

63

W ocenie tego stowarzyszenia w braku dowodu przeciwnego z chwilą rejestracji znak towarowy uznaje się za ważny, skutkiem czego od wnioskodawcy nie można wymagać, aby ponownie udowadniał ważność swojego znaku, chyba że strona, która chce wykazać nieważność tego znaku, powoła się na okoliczności lub przedstawi dowody na to, że jest inaczej.

64

Tymczasem w rozpatrywanym przypadku podmiot, który domaga się unieważnienia znaku towarowego, nie powołał się przed OHIM na żadną okoliczność, której prawdziwość można by zweryfikować, ani też nie przedstawił żadnych dowodów. Zdaniem INT‑y świadczy to o tym, że Sąd naruszył przepisy rozporządzeń nr 207/2009 i nr 2868/95, jako że powinien był stwierdzić nieważność decyzji Izby Odwoławczej, która uznała, iż twierdzenie Voss, zgodnie z którym konsumenci są w stanie ustalić pochodzenie handlowe towarów na podstawie kształtu ich opakowania, nie zostało poparte żadnymi dowodami, skutkiem czego nie spełnia „standardów określonych w orzecznictwie”.

65

OHIM nie zgadza się twierdzeniem skarżącej, zgodnie z którym ocena Sądu prowadzi do nieprawidłowego rozkładu ciężaru udowodnienia, że sporne oznaczenie ma charakter odróżniający, i podnosi, że zarówno w przypadku znaków towarowych objętych wnioskiem o rejestrację, jak i tych, które zostały już zarejestrowane, test służący ustaleniu, czy zachodzą bezwzględne podstawy odmowy, jest taki sam, chyba że przepisy rozporządzenia nr 207/2009 stanowią inaczej.

Ocena Trybunału

66

Zarzut drugi, w którym Sądowi zarzucono, że w pkt 57 i 58 zaskarżonego wyroku odwrócił ciężar dowodu, obciążając skarżącą ciężarem udowodnienia, iż sporny znak towarowy ma charakter odróżniający, mimo nieprzedstawienia przez Nordic Spirit żadnych dowodów na to, że jest inaczej, należy oddalić jako bezzasadny.

67

W pkt 51–58 zaskarżonego wyroku Sąd dokonał niezależnej oceny charakteru odróżniającego spornego znaku towarowego.

68

Uznawszy, po przeprowadzaniu analizy wszystkich elementów, które tworzą sporny znak towarowy, że jest on tworzony przez kombinację elementów, z których żaden nie ma charakteru odróżniającego względem towarów, dla których został zarejestrowany, Sąd, w pkt 57 zaskarżonego wyroku, zauważył, że fakt ten „zasadniczo pozwala przyjąć, że ów znak, postrzegany całościowo, pozbawiony jest takiego charakteru”, chyba że „przedstawione zostaną „konkretne dowody – przykładowo odnoszące się do sposobu, w jaki owe poszczególne elementy zostały połączone – świadczące o tym, że ów złożony znak towarowy, postrzegany całościowo, jest czymś więcej aniżeli sumą elementów, z których się składa”.

69

W pkt 58 zaskarżonego wyroku Sąd orzekł, że „w rozpatrywanej sprawie brak takich dowodów”. Stwierdził w tym względzie, że „sporny znak towarowy charakteryzuje się połączeniem trójwymiarowej butelki w kształcie walca oraz nieprzezroczystej zakrętki mającej taką samą średnicę jak butelka [oraz że] sposób połączenia tych elementów w rozpatrywanym przypadku stanowi jedynie sumę elementów, z których składa się sporny znak towarowy, czyli butelki i nieprzezroczystej zakrętki, podobnie jak w przypadku większości butelek służących do przechowywania napojów alkoholowych lub bezalkoholowych obecnych na rozpatrywanym rynku, przy czym kształt ten może być powszechnie stosowany w obrocie handlowym jako opakowanie towarów objętych wnioskiem o rejestrację.

70

W świetle powyższego należy stwierdzić, że Sąd dokonał samodzielnej oceny kwestii, czy konkretne dowody przemawiają za tym, że złożony znak towarowy, postrzegany jako całość, jest czymś więcej aniżeli sumą elementów, które go tworzą, i wbrew stanowisku INT‑y i skarżącej nie obciążył skarżącej ciężarem przedstawienia takich dowodów.

71

W tych okolicznościach należy stwierdzić, że argumentacja Voss i INT‑y opiera się na błędnym rozumieniu zaskarżonego wyroku i jako taka musi zostać oddalona.

72

Co się tyczy argumentu INT‑y, zgodnie z którym nie stwierdzając nieważności spornej decyzji, w której uznano, iż skarżąca nie przedstawiła żadnych dowodów na poparcie twierdzenia, zgodnie z którym przeciętny konsument jest w stanie ustalić pochodzenie handlowe towarów na podstawie kształtu ich opakowania, Sąd naruszył rozporządzenia nr 207/2009 i nr 2868/95, należy zauważyć, że jak wynika z pkt 12 zaskarżonego wyroku, powyższa ocena Izby Odwoławczej znajduje się w pkt 31 tej decyzji.

73

Jak wynika z pkt 27 zaskarżonego wyroku, ocena ta stanowi część pierwszej linii argumentacji, na której zgodnie z przyjętą przez Sąd typologią opiera się uzasadnienie spornej decyzji. Tymczasem w pkt 96 zaskarżonego wyroku Sąd ten oddalił zarzuty skierowane przeciwko tej linii argumentacji jako bezskuteczne.

74

Z tego względu INTA nie ma racji, twierdząc, że Sąd powinien był stwierdzić nieważność spornej decyzji w zakresie, w jakim Izba Odwoławcza doszła w niej do wniosku, że twierdzenia Voss, zgodnie z którymi przeciętny konsument jest w stanie ustalić pochodzenie handlowe towarów na podstawie kształtu ich opakowania, nie zostały poparte jakimikolwiek dowodami.

75

W świetle powyższych rozważań zarzut drugi należy oddalić jako bezzasadny.

W przedmiocie zarzutu trzeciego

Argumentacja stron

76

W zarzucie trzecim Voss utrzymuje, iż Sąd naruszył art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 207/2009, uznając, że sporny kształt butelki nie ma charakteru odróżniającego, a jednocześnie nie wskazując do jakich norm i zwyczajów branżowych się odnosi.

77

Dodatkowo INTA podnosi, że Sąd nie miał prawa stwierdzić, że butelka skarżącej nie odbiega znacząco od norm lub zwyczajów przyjętych w rozpatrywanej branży, skoro w pkt 72 zaskarżonego wyroku orzekł, że nie udowodniono, aby „podobne butelki były obecne na rynku”, co pozwalałoby przyjąć, że butelka ta jest „jedyna w swoim rodzaju”, zaś w pkt 51 tego wyroku – że „nie można jej odmówić pewnej oryginalności”.

78

INTA utrzymuje poza tym, że Sąd naruszył prawo, twierdząc, że sporne oznaczenie stanowi „jeden z możliwych wariantów” norm i zwyczajów przyjętych w rozpatrywanej branży, a jednocześnie „znacznie [od nich] odbiega”. W tym zakresie INTA podnosi, że Sąd wykroczył poza granice określone w orzecznictwie Trybunału, zgodnie z którymi jedynym istotnym czynnikiem, jaki należy brać pod uwagę, jest to, czy trójwymiarowy kształt, który został zarejestrowany jako znak towarowy, na tyle znacząco odbiega od kształtów, które są zazwyczaj lub normalnie stosowane w przypadku towarów należących do danej branży, że ma to istotne znaczenie dla konsumenta.

79

INTA twierdzi wreszcie, że Sąd naruszył prawo, zestawiając z elementami, które zazwyczaj lub normalnie są stosowane w tej branży, jedynie elementy kształtu, nie zaś zarejestrowany kształt jako całość.

80

OHIM nie zgadza się z tą argumentacją i wnosi o oddalenie zarzutu trzeciego, który jego zdaniem jest bezpodstawny.

Ocena Trybunału

81

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem tylko znak, który w sposób znaczący obiega od norm lub zwyczajów branżowych i z tego względu może pełnić swą podstawową funkcję, którą jest wskazywanie pochodzenia, nie jest pozbawiony charakteru odróżniającego w rozumieniu art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 207/2009 (wyroki: Mag Instrument/OHIM, C‑136/02 P, EU:C:2004:592, pkt 31; a także Chocoladefabriken Lindt & Sprüngli/OHIM, C‑98/11 P, EU:C:2012:307, pkt 42).

82

W rozpatrywanym przypadku Sąd – w pkt 51–53 zaskarżonego wyroku – dokonał oceny charakteru odróżniającego spornego znaku towarowego, odnosząc się do norm i zwyczajów przyjętych w branży napojów alkoholowych i bezalkoholowych.

83

W pkt 51 tego wyroku stwierdził najpierw, odnosząc się do trójwymiarowego kształtu spornego znaku towarowego, że „znaczna część obecnych na rynku butelek składa się z odcinka o walcowatym kształcie”.

84

W pkt 52 tego wyroku Sąd orzekł następnie, odnosząc się do nieprzezroczystej nakrętki, że „powszechnie wiadomo, że wiele butelek zamykanych jest nakrętką, która kolorem i materiałem, z jakiego jest wykonana, różni się od korpusu butelki”.

85

Wreszcie – w pkt 53 tego wyroku – Sąd uznał, że średnica nakrętki, która jest taka sama jak średnica butelki, „jest tylko jednym z możliwych wariantów potencjalnych kształtów, w związku czym chociaż zakrętce tej nie można odmówić pewnej oryginalności, nie można uznać, że znacząco odbiega ona od norm i zwyczajów przyjętych w rozpatrywanej branży.

86

A więc Sąd dokonał oceny odróżniającego charakteru elementów, które tworzą rozpatrywany trójwymiarowy znak towarowy, w świetle norm przyjętych w rozpatrywanej branży, opierając się na powszechnie znanych faktach.

87

Z tego właśnie względu Voss i INTA nie mają racji, twierdząc, że Sąd nie wskazał, do jakich norm i zwyczajów stosowanych w przypadku towarów, dla których sporny znak towarowy został zarejestrowany, się odnosi.

88

Odnosząc się do argumentu INT‑y, zgodnie z którym Sąd naruszył prawo, twierdząc, że sporne oznaczenie stanowi „jeden z możliwych wariantów” norm i zwyczajów przyjętych w rozpatrywanej branży, a jednocześnie „znacznie [od nich] odbiega”, zamiast ustalić, czy sporny znak towarowy na tyle znacząco odbiega od kształtów, które są zazwyczaj lub normalnie stosowane przypadku towarów należących do danej branży, że ma to istotne znaczenie dla konsumenta, należy przypomnieć, że odróżniający charakter znaku towarowego w rozumieniu art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 207/2009 oznacza, że znak towarowy pozwala na określenie towaru, dla którego wnosi się o rejestrację, jako pochodzącego z określonego przedsiębiorstwa i tym samym na odróżnienie tego towaru od towarów pochodzących z innych przedsiębiorstw (wyrok Freixenet/OHIM, C‑344/10 P i C‑345/10 P, EU:C:2011:680, pkt 43 i przytoczone tam orzecznictwo).

89

Ów charakter odróżniający należy oceniać, po pierwsze, w stosunku do towarów lub usług, dla których znak towarowy został zgłoszony, i po drugie, w stosunku do sposobu postrzegania go przez właściwy krąg odbiorców (wyrok Freixenet/OHIM, C‑344/10 P i C‑345/10 P, EU:C:2011:680, pkt 43 i przytoczone tam orzecznictwo).

90

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem kryteria oceny charakteru odróżniającego trójwymiarowego znaku towarowego tworzonego przez kształt towaru nie różnią się od kryteriów stosowanych w przypadku innych kategorii znaków (wyroki: Mag Instrument/OHIM, C‑136/02 P, EU:C:2004:592, pkt 30; a także Freixenet/OHIM, C‑344/10 P i C‑345/10 P, EU:C:2011:680, pkt 45). Jednakże w ramach stosowania tych kryteriów sposób postrzegania znaku towarowego przez przeciętnego konsumenta niekoniecznie będzie taki sam w przypadku trójwymiarowego znaku towarowego, który odpowiada wyglądowi zewnętrznemu towaru, jak w przypadku znaku słownego lub graficznego, którym jest oznaczenie niemające związku z wyglądem opatrzonych nim towarów. W braku elementów graficznych lub słownych przeciętny konsument zwykle nie wnioskuje na temat pochodzenia towarów na podstawie ich kształtu czy kształtu ich opakowania i dlatego ustalenie, czy znak trójwymiarowy ma charakter odróżniający, może w tym przypadku okazać się trudniejsze niż w przypadku znaku słownego czy graficznego (wyroki: Mag Instrument/OHIM, C‑136/02 P, EU:C:2004:592, pkt 30; a także Freixenet/OHIM, C‑344/10 P i C‑345/10 P, EU:C:2011:680, pkt 46).

91

Wobec tego im bardziej kształt, o którego rejestrację w charakterze znaku towarowego wystąpiono, przypomina najbardziej prawdopodobny kształt, który przybierze dany towar, tym bardziej prawdopodobne jest, że ów kształt pozbawiony będzie charakteru odróżniającego w rozumieniu art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 207/2009. Tylko znak, który znacząco odbiega od norm lub zwyczajów branżowych, dzięki czemu może pełnić swą podstawową funkcję, jaką jest wskazywanie pochodzenia, nie jest pozbawiony charakteru odróżniającego w rozumieniu art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 207/2009 (wyroki: Mag Instrument/OHIM, C‑136/02 P, EU:C:2004:592, pkt 31; a także Chocoladefabriken Lindt & Sprüngli/OHIM, C‑98/11 P, EU:C:2012:307, pkt 42).

92

Stąd też w sytuacji gdy trójwymiarowy znak towarowy, dla którego wystąpiono o rejestrację, tworzony jest przez kształt towaru, sam fakt, iż kształt ten jest „wariantem” kształtów typowych dla tego rodzaju towarów, nie wystarczy, aby wykazać, iż powołany znak towarowy nie jest pozbawiony charakteru odróżniającego w rozumieniu art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 207/2009. W każdym przypadku należy ustalić, czy taki znak towarowy pozwala przeciętnemu konsumentowi tego produktu – świadomemu, dostatecznie uważnemu i rozsądnemu – na odróżnienie, bez zastanawiania się i bez poświęcania temu szczególnej uwagi, danych towarów od towarów pochodzących z innych przedsiębiorstw (wyrok Mag Instrument/OHIM, C‑136/02 P, EU:C:2004:592, pkt 32).

93

W rozpatrywanym przypadku Sąd, po przypomnieniu w pkt 37–44 zaskarżonego wyroku stosownego orzecznictwa, w pkt 51–58 dokonał oceny tego, czy sporny znak towarowy znacząco odbiega od norm i zwyczajów przyjętych w rozpatrywanej branży.

94

Doszedł on do wniosku – w pkt 59 zaskarżonego wyroku – że Izba Odwoławcza nie popełniła błędu, uznając, iż dla przeciętnego unijnego konsumenta sporny znak towarowy, postrzegany jako całość, będzie jedynie jednym z możliwych wariantów poszczególnych kształtów towarów, dla których wystąpiono o rejestrację. Uznał następnie – w pkt 62 zaskarżonego wyroku – że sporny znak towarowy, tak jak jest on postrzegany przez właściwy krąg odbiorców, nie pozwala na indywidualizację towarów opatrzonych tym znakiem i odróżnienie ich od towarów pochodzących od innych przedsiębiorstw.

95

Z powyższych rozważań wynika, że Sąd prawidłowo określił i zastosował kryteria, jakie sformułowane zostały w tym względzie w orzecznictwie.

96

Ponadto, ponieważ INTA czyni Sądowi zarzut z tego, że orzekł on, iż butelka skarżącej znacząco nie odbiega od norm i zwyczajów przyjętych w rozpatrywanej branży, należy stwierdzić, że ocena ta wchodzi w zakres oceny stanu faktycznego.

97

Należy jednak przypomnieć, że zgodnie z art. 256 ust. 1 TFUE i z art. 58 akapit pierwszy statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej odwołanie ogranicza się do kwestii prawnych. Jedynie Sąd jest bowiem władny do dokonywania ustaleń faktycznych i oceny dowodów. Ocena tych okoliczności faktycznych i dowodów nie jest więc, z wyjątkiem przypadków ich przeinaczenia, kwestią prawną, jako taką poddaną kontroli Trybunału w ramach odwołania (wyrok Louis Vuitton Malletier/OHIM, C‑97/12 P, EU:C:2014:324, pkt 61).

98

Należy zauważyć, że INTA nie przytoczyła na poparcie swojego zarzutu żadnych argumentów przemawiających za tym, że Sąd przeinaczył dowody.

99

Co się tyczy argumentu, zgodnie z którym Sąd naruszył prawo, zestawiając z elementami, które zazwyczaj lub normalnie są stosowane w tej branży, jedynie elementy kształtu, nie zaś zarejestrowany kształt jako całość, Trybunał odniesie się do niego w ramach badania zarzutu czwartego.

100

W świetle powyższych rozważań zarzut trzeci należy w części odrzucić jako niedopuszczalny, a w części oddalić jako bezzasadny.

W przedmiocie zarzutu czwartego

Argumentacja stron

101

W ramach zarzutu czwartego Voss utrzymuje, że w ramach ustalania, czy sporny znak towarowy ma charakter odróżniający, Sąd naruszył art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 207/2009 poprzez dokonanie odrębnej oceny każdego z elementów, z których składa się omawiane oznaczenie trójwymiarowe, zamiast ocenić je jako całość.

102

Skarżąca podnosi, że po przeprowadzaniu osobnej analizy elementów tworzących owo oznaczenie trójwymiarowe w pięciu punktach zaskarżonego wyroku Sąd ograniczył się do stwierdzenia, że sposób połączenia tych elementów w rozpatrywanym przypadku „stanowi jedynie sumę elementów, z których składa się sporny znak towarowy”, co według Voss trudno uznać za gruntowną analizę całościowego wrażenia, jaki wywołuje znak towarowy, której przeprowadzenia wymaga orzecznictwo.

103

W ocenie OHIM Sąd prawidłowo zastosował prawo i orzecznictwo, analizując, czy sporne oznaczenie trójwymiarowe ma charakter odróżniający.

Ocena Trybunału

104

W niniejszym zarzucie skarżąca twierdzi, że w ramach ustalania, czy sporny znak towarowy ma charakter odróżniający, Sąd nie zbadał, choć powinien był, całościowego wrażenia, jakie wywołuje ten znak towarowy.

105

W tym zakresie warto przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem przeciętny konsument postrzega zwykle znak towarowy jako całość i nie dokonuje analizy jego poszczególnych detali. Poza tym aby ustalić, czy dany znak towarowy ma charakter odróżniający, należy wziąć pod uwagę całościowe wrażenie, jakie ten znak wywołuje (zob. w szczególności wyrok Eurocermex/OHIM, C‑286/04 P, EU:C:2005:422, pkt 22 i przytoczone tam orzecznictwo).

106

Jednakże nie oznacza to, że właściwy organ zobowiązany do zbadania, czy zgłoszony do rejestracji znak towarowy może być postrzegany przez odbiorców jako wskazówka pochodzenia, nie może w pierwszym rzędzie przystąpić do stopniowej analizy poszczególnych elementów użytych w celu przedstawienia tego znaku towarowego. W istocie rozpatrzenie każdego z elementów stanowiących dany znak towarowy może okazać się pomocne dla dokonania przez wspomniany organ oceny całościowej (zob. w szczególności wyrok Eurocermex/OHIM, C‑286/04 P, EU:C:2005:422, pkt 23 i przytoczone tam orzecznictwo).

107

W pkt 55 zaskarżonego wyroku Sąd, po przeprowadzeniu osobnej analizy każdego z elementów tworzących sporny znak towarowy, uznał, że składa się on z „kombinacji elementów, przy czym żaden z nich, ze względu na możliwość powszechnego stosowania w obrocie handlowym jako opakowanie towarów, których dotyczy wniosek o rejestrację, nie ma charakteru odróżniającego względem tych towarów”. Następnie Sąd zbadał, czy znak ten ma taki charakter, jeśli postrzegać go całościowo.

108

Sąd uznał w rezultacie – w pkt 58 zaskarżonego wyroku – że „sposób połączenia [trójwymiarowej przezroczystej butelki w kształcie walca z nieprzezroczystą zakrętką o średnicy takiej samej jak butelka] w rozpatrywanej sprawie stanowi jedynie sumę elementów, z których składa się ten znak, czyli butelki i nieprzezroczystej zakrętki, podobnie jak w przypadku większości butelek służących do przechowywania napojów alkoholowych lub bezalkoholowych obecnych na rozpatrywanym rynku” oraz że „tego rodzaju kształt może być powszechnie używany w obrocie handlowym jako opakowanie towarów objętych rejestracją”, a w rezultacie „sposób połączenia poszczególnych elementów omawianego złożonego znaku towarowego nie sprawia, że znak ten ma charakter odróżniający”. Ostatecznie Sąd doszedł do wniosku – w pkt 62 tego wyroku – że „sporny znak towarowy, tak jak jest on postrzegany przez właściwy krąg odbiorców, nie pozwala na indywidualizację towarów opatrzonych tym znakiem i odróżnienie ich od towarów pochodzących od innych przedsiębiorstw”.

109

Z powyższego wynika, że Sąd prawidłowo oparł swoją ocenę charakteru odróżniającego spornego znaku towarowego na całościowym wrażeniu, jakie wynika z kształtu oraz układu elementów tego znaku towarowego, jak tego wymaga orzecznictwo przywołane w pkt 105 niniejszego wyroku.

110

Poza tym nie można zarzucać Sądowi, że jego analiza całościowego wrażenia, jakie wywołuje sporny znak towarowy, nie była wystarczająco gruntowna, gdyż rozpatrywany trójwymiarowy kształt składa się z dwóch elementów, czyli formy podstawowej w kształcie walca oraz nieprzezroczystej nakrętki o takiej samej średnicy, jaką ma ten walec, a więc trudno jest wyobrazić sobie inne możliwości zestawienia tych elementów w jedną trójwymiarową całość (zob. podobnie wyrok Eurocermex/OHIM, C‑286/04 P, EU:C:2005:422, pkt 29).

111

Wobec powyższego zarzut czwarty należy oddalić jako bezzasadny.

W przedmiocie zarzutu piątego

Argumentacja stron

112

W zarzucie piątym Voss podnosi, że Sąd, podobnie jak Izba Odwoławcza, przeinaczył materiał dowodowy załączony do akt sprawy poprzez porównanie idealnego walca tworzącego trójwymiarowe oznaczenie będące przedmiotem niniejszej sprawy z „odcinkiem walca”, który ma charakter dwuwymiarowy. Zdaniem skarżącej z matematycznego punktu widzenia określenie „odcinek walca” jest nieporozumieniem, zaś poprzez to sformułowanie Sąd i Izba Odwoławcza mieli w rzeczywistości na myśli „okrągłą część”. W rezultacie Sąd porównał trójwymiarowe oznaczenie z dwuwymiarową cechą, jaką posiada większość butelek, skutkiem czego jego analiza oparta na normach i zwyczajach przyjętych w rozpatrywanej branży jest całkowicie błędna.

113

OHIM stoi na stanowisku, że zarzut ten jest bezpodstawny, gdyż opiera się na błędnym rozumieniu zaskarżonego wyroku.

114

W jego ocenie Sąd nie uznał, że okrągła część jest jedyną cechą wspólną większości butelek, a jedynie że znaczna część butelek składa się z „odcinka” o walcowatym kształcie, w rozumieniu pkt 66 zaskarżonego wyroku, mimo że inne ich części nie muszą mieć takiego kształtu, jak na przykład butelki, których górna część zwęża się ku górze, tworząc jej szyjkę, bądź też butelki z zakrzywionym środkiem.

115

Poza tym wbrew temu, co twierdzi Voss, Sąd nie ograniczył oceny spornego oznaczenia trójwymiarowego do porównania jego kształtu z cechami dwuwymiarowymi.

Ocena Trybunału

116

Należy stwierdzić, że argumentacja Voss, zgodnie z którą poprzez stwierdzenie w pkt 67 zaskarżonego wyroku, że znaczna część obecnych na rynku butelek składa się z „odcinka o walcowatym kształcie”, Sąd miał na myśli „okrągły odcinek”, który ze swej natury jest dwuwymiarowy, wynika z błędnego rozumienia tego wyroku.

117

Otóż po przypomnieniu, w pkt 65 zaskarżonego wyroku, że „Izba Odwoławcza [w pkt 37 spornej decyzji] stwierdziła, iż „znaczna część obecnych na rynku butelek składa się z odcinka o walcowatym kształcie”, w kolejnym punkcie wyroku Sąd orzekł, że „nic nie wskazuje na to, by w kontekście spornej decyzji Izba Odwoławcza zamierzała użyć tych tego sformułowania w znaczeniu matematycznym, oznaczającym „przedstawienie odcinka figury geometrycznej”, ale miały one raczej oznaczać „jedną z bardziej lub mniej wyodrębnionych części, na które coś jest albo może zostać podzielone bądź też z których się składa” („any of the more or less distinct parts into which something is or may be divided or from which it is made up”, Oxford Dictionary).

118

Sąd uznał zatem, że użyte przez Izbę Odwoławczą w pkt 37 spornej decyzji słowo „odcinek” należy rozumieć jako oznaczające „część”, przy czym jego zdaniem znaczna część butelek składa się z „części mającej kształt walca”.

119

Wynika stąd, że wbrew temu, co twierdzi skarżąca, Sąd nie ograniczył swojej analizy trójwymiarowego oznaczenia będącego przedmiotem niniejszej sprawy do porównania jego kształtu z cechą dwuwymiarową.

120

Wobec powyższego zarzut piąty należy oddalić jako bezzasadny.

W przedmiocie zarzutu szóstego

Argumentacja stron

121

Voss czyni Sądowi zarzut z tego, iż orzekł on, że skoro sporny znak towarowy składa się z elementów, z których żaden oddzielnie nie ma charakteru odróżniającego, jako całość też jest tego charakteru pozbawiony. Zdaniem skarżącej tego rodzaju rozumowanie przekreśla możliwość przyznania odróżniającego charakteru opakowaniu towaru postrzeganemu równocześnie jako całość oraz jako kombinacja tworzących je elementów, co kłóci się z celem rozporządzenia nr 207/2009.

122

Skarżąca podnosi dodatkowo, że Sąd naruszył prawo, stosując do trójwymiarowych znaków towarowych test – sformułowany przez Trybunał w kontekście złożonych słownych znaków towarowych – zgodnie z którym „kombinacja elementów pozbawionych charakteru odróżniającego może tworzyć oznaczenie posiadające taki przymiot, pod warunkiem że razem stanowi coś więcej aniżeli tylko sumę tworzących go elementów”.

123

OHIM domaga się oddalenia tego zarzutu ze względu na jego bezpodstawność.

Ocena Trybunału

124

Należy przypomnieć, że w myśl orzecznictwa Trybunału dotyczącego oznaczeń trójwymiarowych ocena ich charakteru odróżniającego nie może ograniczać się wyłącznie do analizy każdego z ich elementów oddzielnie, lecz w każdym przypadku musi opierać się na całościowym sposobie ich postrzegania przez właściwy krąg odbiorców, a nie na domniemaniu, że elementy samodzielnie pozbawione charakteru odróżniającego nie mogą po ich połączeniu wykazywać takiego charakteru. W istocie sam fakt, iż każdy z tych elementów postrzegany oddzielnie jest pozbawiony charakteru odróżniającego, nie oznacza, że ich połączenie nie może mieć takiego charakteru (postanowienie Timehouse/OHIM, C‑453/11 P, EU:C:2012:291, pkt 40).

125

W rozpatrywanym przypadku Sąd niewątpliwie orzekł – w pkt 57 zaskarżonego wyroku – że „fakt, iż złożony znak towarowy tworzony jest wyłącznie przez elementy, które nie mają charakteru odróżniającego względem rozpatrywanych towarów, zasadniczo pozwala przyjąć, że ów znak, postrzegany całościowo, pozbawiony jest takiego charakteru”.

126

Niemniej jednak zaraz uściślił, że wniosek ten można podważyć, przedstawiając konkretne dowody – przykładowo odnoszące się do sposobu, w jaki owe poszczególne elementy zostały połączone – świadczące o tym, że ów złożony znak towarowy, postrzegany całościowo, jest czymś więcej aniżeli sumą elementów, z których się składa.

127

Wynika stąd, że szósty zarzut Voss, w którym spółka ta zarzuca Sądowi orzeczenie, iż skoro sporny znak towarowy składa się z elementów, z których żaden oddzielnie nie ma charakteru odróżniającego, jako całość też jest tego charakteru pozbawiony, należy oddalić, gdyż jest rezultatem błędnego rozumienia zaskarżonego wyroku.

128

Odnosząc się do argumentacji skarżącej, zgodnie z którą Sąd miał naruszyć prawo poprzez zastosowanie do spornego znaku towarowego orzecznictwa, zgodnie z którym kombinacja elementów pozbawionych charakteru odróżniającego może tworzyć oznaczenie posiadające taki przymiot, pod warunkiem że razem stanowi coś więcej aniżeli tylko sumę tworzących go elementów, należy przypomnieć, że jak wynika z pkt 107–109 niniejszego wyroku, Sąd prawidłowo oparł swoją ocenę charakteru odróżniającego spornego znaku towarowego na całościowym wrażeniu wynikającym z kształtu oraz układu elementów tego znaku towarowego, jak tego wymaga orzecznictwo przywołane w pkt 105 i 124 niniejszego wyroku.

129

W tych okolicznościach zarzut szósty należy oddalić jako bezpodstawny, a w rezultacie oddalić należy całe odwołanie.

W przedmiocie kosztów

130

Zgodnie z art. 138 § 1 regulaminu postępowania przed Trybunałem, mającym zastosowanie do postępowania odwoławczego na podstawie art. 184 § 1 tego regulaminu, kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Ponieważ OHIM wniósł o obciążenie Voss kosztami postępowania, a Voss przegrała sprawę, należy obciążyć ją kosztami postępowania.

131

W myśl art. 140 § 3 regulaminu postępowania przed Trybunałem, który również ma zastosowanie do postępowania odwoławczego na podstawie art. 184 § 1 tego regulaminu, Trybunał może postanowić, że interwenient niewymieniony w art. 140 §§ 1 i 2 regulaminu postępowania pokryje własne koszty. Z tego względu INTA pokrywa własne koszty.

 

Z powyższych względów Trybunał (szósta izba) orzeka, co następuje:

 

1)

Odwołanie zostaje oddalone.

 

2)

Voss of Norway ASA zostaje obciążona kosztami postępowania.

 

3)

International Trademark Association pokrywa własne koszty.

 

Podpisy


( *1 ) Język postępowania: angielski.