Termin „podmiot prowadzący handel towarami” obejmuje szerokie spektrum uczestników rynku energii i rynku towarowego: niektórzy operują wyłącznie w obszarze kontraktów na towarowe instrumenty pochodne i jeżeli chodzi o funkcje i ryzyko przypominają firmy inwestycyjne, w przypadku innych natomiast obrót towarowymi instrumentami pochodnymi stanowi jedynie działalność pomocniczą towarzyszącą produkcji towarów. Wymogi ustanowione w rozporządzeniu (UE) nr 575/2013 („rozporządzenie w sprawie wymogów kapitałowych” lub „CRR”) oraz dyrektywa 2013/36/UE („dyrektywa w sprawie wymogów kapitałowych” lub „CRD”) mają zastosowanie zarówno do instytucji kredytowych, jak i firm inwestycyjnych. System nadzoru ostrożnościowego mający zastosowanie do firm inwestycyjnych został wyprowadzony z systemu nałożonego na instytucje kredytowe, który dostosowano w zależności od świadczonych przez te firmy usług inwestycyjnych.

W art. 493 ust. 1 i art. 498 ust. 1 CRR przyznano podmiotom prowadzącym handel towarami (firmy inwestycyjne „których głównym przedmiotem działalności jest wyłącznie świadczenie usług inwestycyjnych lub prowadzenie innej działalności inwestycyjnej, związanych z instrumentami finansowymi określonymi w sekcji C pkt 5, 6, 7, 9 i 10 załącznika I do dyrektywy 2004/39/WE i które na dzień 31 grudnia 2006 r. nie podlegały dyrektywie Rady 93/22/EWG z dnia 10 maja 1993 r. w sprawie usług inwestycyjnych w zakresie papierów wartościowych”) odstępstwo odpowiednio od wymogów w zakresie dużych ekspozycji i od wymogów w zakresie funduszy własnych.

Oba odstępstwa wygasają dnia 31 grudnia 2017 r. Tę klauzulę wygaśnięcia ujęto początkowo w tym rozporządzeniu po to, aby organom regulacyjnym dać czas na ustalenie regulacji ostrożnościowych dostosowanych do profilu ryzyka podmiotów prowadzących handel towarami 1 . W tym celu w art. 493 ust. 2 i art. 498 ust. 2 CRR zobowiązano Komisję do przygotowania do końca 2015 r. sprawozdań. Na podstawie tych sprawozdań Komisja może przedstawić propozycje zmiany rozporządzenia w sprawie wymogów kapitałowych. Komisja jest również zobowiązana do przedstawienia w tym samym terminie sprawozdania na temat odpowiedniego systemu nadzoru ostrożnościowego nad firmami inwestycyjnymi w ogóle. W stosownym przypadku po sprawozdaniu Komisja przedstawi wniosek ustawodawczy.

Ponieważ powyższe sprawozdania są powiązane, Komisja postanowiła dokonać jednego przeglądu (zwanego dalej „przeglądem firm inwestycyjnych”) oraz przygotować jedno sprawozdanie na temat powyższych zagadnień. Uznano to za niezbędne do opracowania spójnych ram nadzoru ostrożnościowego dla wszystkich rodzajów firm inwestycyjnych. Prace nad przeglądem firm inwestycyjnych już trwają: Komisja zwróciła się do Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego (EUNB) i Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA) o wydanie opinii technicznej w tej sprawie. Opinia jest spodziewana pod koniec września 2015 roku. Komisja wykorzysta tę opinię do przygotowania swojego sprawozdania. Jeżeli Komisja postanowi dokonać zmiany obecnych ram ostrożnościowych dla firm inwestycyjnych, w sprawozdaniu zostaną szczegółowo omówione kolejne etapy przeglądu firm inwestycyjnych oraz ogólne kierunki zmian rozważanych przez Komisję.

Przegląd firm inwestycyjnych jest złożonym przedsięwzięciem, które nie zostanie ukończone do końca bieżącego roku. Jest zatem bardzo mało prawdopodobne, aby jakiekolwiek przepisy prawne, które mogą zostać przyjęte w wyniku niniejszego przeglądu, zostały przygotowane i przyjęte oraz mogły być stosowane przed wygaśnięciem obecnych wyłączeń (tj. przed końcem 2017 r.). Ma to konsekwencje dla podmiotów prowadzących handel towarami: jeżeli żadne specjalne ramy ostrożnościowe, które mogą wynikać z przeglądu firm inwestycyjnych, nie zostaną do tego czasu wprowadzone, firmy te będą w pełni podlegać wymogom CRR/CRD, począwszy od dnia 1 stycznia 2018 r.

Ze scenariuszem tym związane są dwa problemy. Po pierwsze, podmioty prowadzące handel towarami zostałyby w pełni objęte wymogami CRR/CRD bez świadomej (i zakomunikowanej) decyzji prawodawcy stanowiącej, że takie traktowanie jest rzeczywiście najbardziej wobec nich odpowiednie. Po drugie, zakładając, że przegląd firm inwestycyjnych mógłby skutkować ustanowieniem dostosowanych ram ostrożnościowych dla podmiotów prowadzących handel towarami, podmioty te zostałyby pozbawione stabilnych ram regulacyjnych. Oznaczałoby to odejście od obecnie stosowanego traktowania, uwzględniającego zwolnienie z wymogów dotyczących dużych ekspozycji i wymogów w zakresie funduszy własnych, na rzecz stosowanego tymczasowo traktowania obejmującego pełny zakres wymogów CRR/CRD, a ostatecznie doprowadziłoby do obowiązywania wspomnianych wyżej dostosowanych ram przez bardzo krótki okres (rok–dwa lata). Nie jest to pożądany rezultat.

Aby zapobiec tej sytuacji, stosowne jest zatem przedłużenie istniejących wyłączeń ustanowionych w rozporządzeniu w sprawie wymogów kapitałowych. Przedłużenie to powinno uwzględniać czas, jaki będzie niezbędny do zakończenia przeglądu firm inwestycyjnych oraz do przygotowania, przyjęcia i stosowania wszelkich przepisów, które mogą być wynikiem tego przeglądu.

Niniejszy wniosek jest w pełni zgodny z istniejącymi przepisami CRR (wprowadzi rozszerzenie zawartych w nim istniejących odstępstw). Wniosek jest również całkowicie zgodny z ogólnym zamysłem przeglądu firm inwestycyjnych (znalezienie odpowiednich ram ostrożnościowych dla firm inwestycyjnych), do którego upoważnienie jest zawarte we wspomnianym rozporządzeniu (przegląd umożliwi utrzymanie obecnego traktowania podmiotów prowadzących handel towarami aż do zakończenia przeglądu i wdrożenia ewentualnych wynikających z niego wniosków ustawodawczych).

Niniejszy wniosek odnosi się do przepisów wykonawczych na mocy dyrektywy 2014/65/UE („MiFID 2”), które umożliwią identyfikację tych podmiotów prowadzących handel towarami, które zostaną zaklasyfikowane jako firmy inwestycyjne 2 . Jest on także powiązany z polityką w dziedzinie rynków, zważywszy, że podmioty prowadzące handel towarami działają na tych rynkach (mogą nawet wchodzić w skład dużych grup energetycznych) 3 .

Ponieważ proponowana dyrektywa zmienia CRR, wybrano tę samą podstawę prawną.

Obecne odstępstwa są zawarte w prawie Unii, a w szczególności w CRR. Ponieważ CRR nie przyznaje państwom członkowskim możliwości rozszerzenia tych wyłączeń, mogą one zostać przedłużone jedynie na szczeblu Unii.

Niniejszy wniosek jest proporcjonalny, ponieważ wprowadza bardzo ograniczone zmiany do obowiązujących przepisów w celu rozwiązania problemu opisanego w sekcji 1.

Wybrane zostało rozporządzenie, ponieważ przedłużenie wymaga zmiany rozporządzenia w sprawie wymogów kapitałowych.

Jak wspomniano powyżej, ramy ostrożnościowe mające zastosowanie do firm inwestycyjnych (w tym do podmiotów prowadzących handel towarami) ustalone w CRR i CRD są obecnie poddawane przeglądowi. Na podstawie wyników tego przeglądu zostanie ustalone odpowiednie podejście ostrożnościowe do podmiotów prowadzących handel towarami. Celem niniejszego wniosku jest przedłużenie okresu obowiązującego traktowania podmiotów prowadzących handel towarami do czasu zakończenia przeglądu firm inwestycyjnych i wprowadzenia ewentualnych wynikających z niego zmian obowiązujących ram ostrożnościowych.

Nie przeprowadzono szczegółowych konsultacji z zainteresowanymi stronami.

Nie zwracano się o ekspertyzy zewnętrzne i nie korzystano z nich.

Nie przewiduje się przeprowadzania oceny skutków w odniesieniu do niniejszego wniosku, ponieważ nie będzie on miał znaczącego wpływu gospodarczego, środowiskowego ani społecznego. Przeciwnie, znaczące skutki mogłyby wystąpić, gdyby wyłączenie nie zostało przedłużone i podmioty prowadzące handel towarami w konsekwencji mogłyby zostać w pełni objęte wymogami określonymi w CRR i CRD (bez żadnej analizy, czy takie traktowanie byłoby w stosunku do nich odpowiednie).

Wniosek nie zawiera żadnych zmian w odniesieniu do obciążenia regulacyjnego dla podmiotów prowadzących handel towarami w porównaniu z obecną sytuacją. Zakładając, że przegląd firm inwestycyjnych spowoduje stworzenie nowych ram ostrożnościowych dla podmiotów prowadzących handel towarami, celem niniejszego wniosku jest raczej zapobieżenie, aby podmioty prowadzące handel towarami zostały w pełni objęte wymogami CRR i CRD (oraz związanymi z tym obciążeniami regulacyjnymi) jedynie po to, aby już wkrótce stać się podmiotem wspomnianych nowych ram.

Innymi słowy, niniejszy wniosek ma na celu zapobieżenie tymczasowemu wzrostowi obciążeń regulacyjnych dla podmiotów prowadzących handel towarami.

Wniosek nie ma skutków dla ochrony praw podstawowych.

Wniosek nie ma wpływu finansowego na budżet UE.

Celem niniejszego wniosku jest przedłużenie okresu, w którym podmioty prowadzące handel towarami są zwolnione z niektórych wymogów ustanowionych w rozporządzeniu w sprawie wymogów kapitałowych. Szczegółowe plany wdrożenia nie są potrzebne, ponieważ takie przedłużenie jest bezpośrednio stosowane i umożliwia kontynuowanie obecnych praktyk. Z tych samych powodów nie ma potrzeby szczegółowego monitorowania, oceny i sprawozdawczości w tym zakresie. Będą one musiały zostać wprowadzone raczej w związku z ewentualną zmianą ram ostrożnościowych mających zastosowanie do podmiotów prowadzących handel towarami, które mogą wyniknąć z przeglądu firm inwestycyjnych.

Nie dotyczy.

Postanowienia zawarte we wniosku dotyczą jedynie rozszerzenia wyłączenia podmiotów prowadzących handel towarami z obowiązku przestrzegania wymogów w zakresie dużych ekspozycji i funduszy własnych ustanowionych w rozporządzeniu w sprawie wymogów kapitałowych. W poprzednich sekcjach niniejszego uzasadnienia zawarto już szczegółowe wyjaśnienie przyczyn i logiki leżącej u podstaw tego wniosku i jego postanowień.