23.12.2014   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 463/1


Konkluzje Rady na temat zarządzania partycypacyjnego dziedzictwem kulturowym

(2014/C 463/01)

RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

PRZYWOŁUJĄC:

1.

konkluzje Rady z dnia 26 listopada 2012 r. na temat zarządzania kulturą (1), w których podkreśla się znaczenie tego, by zarządzanie kulturą było bardziej otwarte, partycypacyjne, skuteczne i spójne i w których wzywa się państwa członkowskie do promowania partycypacyjnego podejścia do polityki kulturalnej;

2.

konkluzje Rady z dnia 21 maja 2014 r. w sprawie dziedzictwa kulturowego jako strategicznego zasobu zrównoważonej Europy (2), w których uznaje się, że dziedzictwo kulturowe ma znaczenie dla polityki międzysektorowej i odgrywa szczególną rolę w osiąganiu celów strategii „Europa 2020” na rzecz inteligentnego i trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu; w konkluzjach tych wzywa się państwa członkowskie do promowania modeli długofalowej polityki w zakresie dziedzictwa kulturowego opartych na faktach oraz na dynamice społecznej i obywatelskiej;

PRZYJMUJĄC Z ZADOWOLENIEM:

3.

komunikat Komisji pt. „Ku zintegrowanemu podejściu do dziedzictwa kulturowego w Europie”, w którym uznano, że dziedzictwo kulturowe to zasób dzielony i wspólne dobro i że w związku z tym dbanie o to dziedzictwo jest wspólnym obowiązkiem (3);

UWZGLĘDNIAJĄC:

4.

rosnące uznanie na szczeblu międzynarodowym służącego dbaniu o zrównoważony rozwój podejścia skupionego na ludziach i opartego na kulturze oraz uznanie znaczenia przejrzystych, partycypacyjnych i opartych na wiedzy systemów zarządzania kulturą po to, by zaspokajać potrzeby wszystkich członków społeczeństwa (4);

5.

rosnące uznanie na szczeblu europejskim, krajowym, regionalnym i lokalnym społecznego wymiaru dziedzictwa kulturowego oraz znaczenie pobudzania synergii między różnymi podmiotami, by zachowywać, rozwijać i przekazywać dziedzictwo kulturowe przyszłym pokoleniom (5);

6.

przyjęcie lokalnie zakorzenionego i skupionego na ludziach podejścia do dziedzictwa kulturowego w kilku programach UE, w tym w programie badawczym „Horyzont 2020”, oraz przyjęcie podejścia dotyczącego lokalnego rozwoju realizowanego przez lokalną społeczność wspieranego przez europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne. To podejście jest również uznane w inicjatywie w zakresie wspólnego planowania „Dziedzictwo kulturowe a zmiany globalne: nowe wyzwanie dla Europy”;

7.

przyjęcie partycypacyjnych sposobów podejścia w działaniach UE na rzecz Europejskich Stolic Kultury i znaku dziedzictwa europejskiego (6);

UZNAJĄC, ŻE zarządzanie partycypacyjne dziedzictwem kulturowym (7):

8.

stwarza możliwości sprzyjania uczestnictwu w demokracji, zrównoważoności i spójności społecznej oraz zmierzenia się ze społecznymi, politycznymi i demograficznymi wyzwaniami dnia dzisiejszego;

9.

sprzyja aktywnemu zaangażowaniu w ramach działań publicznych odpowiednich podmiotów – tj. publicznych władz i organów, podmiotów prywatnych, organizacji społeczeństwa obywatelskiego, organizacji pozarządowych, sektora wolontariatu i zainteresowanych osób – w proces decyzyjny, planowanie, wdrażanie, monitorowanie i ocenę polityk i programów dotyczących dziedzictwa kulturowego, by zwiększyć odpowiedzialność za inwestycje zasobów publicznych i przejrzystość takich inwestycji oraz budować publiczne zaufanie do decyzji politycznych;

10.

przyczynia się do zwiększania świadomości na temat wartości dziedzictwa kulturowego jako dzielonego zasobu, tym samym zmniejszając ryzyko nadużycia i zwiększając korzyści społeczne i gospodarcze;

11.

wspiera współczesne prace z dziedziny kultury, artystyczne i kreatywne, które są ściśle związane z tożsamością i wartościami i często opierają się na tradycyjnym know-how i niematerialnym dziedzictwie ludzi, a zatem mogą stanowić kulturowe dziedzictwo następnych pokoleń;

12.

pomaga uruchamiać nowe możliwości będące skutkiem globalizacji, cyfryzacji i nowych technologii, które zmieniają sposób, w jaki dziedzictwo kulturowe tworzy się, udostępnia i wykorzystuje;

ZWRACA SIĘ DO PAŃSTW CZŁONKOWSKICH, BY:

13.

rozwijały wielopoziomowe ramy zarządzania, w których uczestniczy wiele zainteresowanych podmiotów (w których to ramach dziedzictwo kulturowe uznaje się za zasób dzielony) poprzez wzmocnienie powiązań pomiędzy lokalnym, regionalnym, krajowym i europejskim poziomem zarządzania tym dziedzictwem, z należytym poszanowaniem zasady pomocniczości, dzięki czemu na wszystkich szczeblach przewiduje się korzyści dla ludzi;

14.

promowały zaangażowanie zainteresowanych stron poprzez zapewnienie im możliwości uczestnictwa we wszystkich etapach procesu decyzyjnego;

15.

promowały ramy zarządzania, w których uznaje się znaczenie współdziałania między materialnym, niematerialnym i cyfrowym dziedzictwem kulturowym i w których dostrzega się, szanuje i wzmacnia jego wartości społeczne, kulturowe, symboliczne, gospodarcze i środowiskowe;

16.

promowały ramy zarządzania, które ułatwiają wdrażanie polityk międzysektorowych, dzięki czemu dziedzictwo kulturowe może przyczyniać się do osiągania celów w różnych obszarach polityki, również w odniesieniu do inteligentnego, trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu;

17.

pogłębiały synergie pomiędzy strategiami zrównoważonej turystyki a lokalnym sektorem kultury i lokalnym sektorem kreatywnym, również poprzez promowanie ram zarządzania, które aktywnie angażują lokalną społeczność, po to by sprzyjać wysokiej jakości ofercie zrównoważonej turystyki kulturalnej i przyczyniać się do rewitalizacji obszarów miejskich i wiejskich, jednocześnie zapewniając integralność i utrzymując wartość kulturową dziedzictwa oraz znajdując równowagę pomiędzy możliwościami gospodarczymi a dobrobytem obywateli;

18.

w należyty sposób korzystały podczas realizacji tych celów z finansowania UE i finansowania krajowego;

ZWRACA SIĘ DO PAŃSTW CZŁONKOWSKICH I DO KOMISJI, ABY W RAMACH SWOICH KOMPETENCJI I Z NALEŻYTYM POSZANOWANIEM ZASADY POMOCNICZOŚCI:

19.

współpracowały w odniesieniu do kwestii związanych z partycypacyjnym zarządzaniem dziedzictwem kulturowym, również w ramach planu prac w dziedzinie kultury na lata 2015–2018 (8), po to, by zidentyfikować i upowszechniać najlepsze praktyki i zwiększyć zdolność sektora dziedzictwa kulturowego do skutecznego zmierzenia się z tymi kwestiami;

20.

promowały przekazywanie tradycyjnych umiejętności i wiedzy z pokolenia na pokolenie oraz ich innowacyjne stosowanie i twórczą wymianę w dokonaniach naukowych i technologicznych;

21.

wykorzystywały środki cyfrowe, tak by zwiększyć dostęp wszystkich grup społecznych do dziedzictwa kulturowego i uczestniczenia w zarządzaniu nim;

22.

zanalizowały rolę wirtualnych społeczności w rozwoju i wdrażaniu polityk dziedzictwa kulturowego, we wspieraniu zarządzania dziedzictwem kulturowym, w rozwoju wiedzy i w finansowaniu (np. dzięki wiedzy społecznościowej (ang. crowd sourcing) i finansowaniu społecznościowemu (ang. crowd funding));

23.

poczyniły konkretne postępy w zarządzaniu Europeaną (9), tak by zagwarantować jej długotrwałe działanie i jej rozwój jako projektu wypływającego z dziedzictwa kulturowego, a także uprościć jej związki z edukacją, turystyką kulturalną i innymi sektorami; promowały, w odpowiednich przypadkach, ponowne wykorzystanie cyfrowego dziedzictwa kulturowego, tak by zwiększyć różnorodność kulturową i stymulować wykorzystywanie wiedzy na temat dziedzictwa we współczesnych formach wyrazu artystycznego oraz wykorzystywanie jej przez sektor kultury i sektor kreatywny;

24.

promowały obywatelskie uczestnictwo w ramach modelu inteligentnego rozwoju miast europejskich, który aktywnie integruje dziedzictwo kulturowe po to, by przyczynić się do innowacyjności i rewitalizacji europejskich miast, łącząc je z pokrewnymi miejscami i terytoriami, promując ich atrakcyjność oraz przyciągając inwestycje, nową działalność gospodarczą i przedsiębiorstwa;

25.

działały zgodnie z komunikatem pt. „Ku zintegrowanemu podejściu do dziedzictwa kulturowego w Europie”, by wspólnie pracować na rzecz rozwoju kompleksowej europejskiej strategii na rzecz dziedzictwa europejskiego;

26.

zacieśniły współpracę z organizacjami międzynarodowymi, takimi jak Rada Europy i Unesco, w odniesieniu do promowania partycypacyjnego podejścia do zarządzania dziedzictwem kulturowym;

ZWRACA SIĘ DO KOMISJI, BY:

27.

promowała oparte na dowodach badania dotyczące skutków partycypacyjnych sposobów podejścia w politykach dotyczących dziedzictwa kulturowego i zarządzaniu nim, tak by przyczynić się do rozwoju strategicznych podejść do dziedzictwa kulturowego;

28.

kontynuowała dialog z organizacjami i platformami społeczeństwa obywatelskiego w obszarach polityki dotyczących dziedzictwa kulturowego i rozważyła przedstawienie wniosku w sprawie Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego.


(1)  Dz.U. C 393 z 19.12.2012, s. 8.

(2)  Dz.U. C 183 z 14.6.2014, s. 36.

(3)  Dok. 12150/14.

(4)  Konferencja ONZ „Przyszłość jakiej chcemy” (Rio de Janeiro, czerwiec 2012 r.); kongres Unesco „Placing Culture at the Heart of Sustainable Development Policies” („Umiejscowienie kultury w sercu polityki na rzecz zrównoważonego rozwoju”) (Hangzhou, maj 2013 r.); forum Unesco „Kultura, kreatywność i zrównoważony rozwój. Badania, innowacje, możliwości” (Florencja, październik 2014 r.).

(5)  Konwencja ramowa Rady Europy w sprawie znaczenia dziedzictwa kulturowego dla społeczeństwa (konwencja z Faro, 2005 r.).

(6)  Dz.U. L 132 z 3.5.2014, s. 1 oraz Dz.U. L 303 z 22.11.2011, s. 1.

(7)  Dziedzictwo kulturowe jest materialne, niematerialne i cyfrowe, jak określono w konkluzjach Rady z 21 maja 2014 r.

(8)  Dz.U. C 463 z 23.12.2014, s. 4.

(9)  Jak określono w konkluzjach Rady z dnia 10 maja 2012 r. w sprawie digitalizacji dorobku kulturowego i udostępniania go w Internecie oraz w sprawie ochrony zasobów cyfrowych (Dz.U. C 169 z 15.6.2012, s. 5).