52007DC0678

Sprawozdanie Komisji - Sprawozdanie roczne dotyczące Funduszu Spójności (2006) /* COM/2007/0678 końcowy */


[pic] | KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH |

Bruksela, dnia 6.11.2007

KOM(2007) 678 wersja ostateczna

SPRAWOZDANIE KOMISJI

SPRAWOZDANIE ROCZNE DOTYCZĄCE FUNDUSZU SPÓJNOŚCI (2006)

SPIS TREŚCI

SPRAWOZDANIE KOMISJI SPRAWOZDANIE ROCZNE DOTYCZĄCE FUNDUSZU SPÓJNOŚCI (2006) 3

1. Wykonanie budżetu 2

2. Otoczenie i warunki gospodarcze 9

3. Koordynacja z polityką transportu i ochrony środowiska 10

3.1. Transport 10

3.2. Ochrona środowiska 11

4. Kontrole 12

5. Nieprawidłowości i zawieszenie pomocy 13

6. Ocena 14

7. Nowe ramy prawne dla okresu 2007-2013 15

8. Informacja i reklama 15

SPRAWOZDANIE ROCZNE DOTYCZĄCE FUNDUSZU SPÓJNOŚCI (2006)

Niniejsze sprawozdanie przedstawia się zgodnie z art. 14 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 1164/1994 ustanawiającego Fundusz Spójności. Obejmuje ono działania w ramach Funduszu Spójności w roku 2006.

1. Wykonanie budżetu

Środki Funduszu Spójności przeznaczone na zobowiązania w 2006 r. wynosiły6 032 082 110 EUR (w cenach bieżących) dla 13 państw członkowskich będących beneficjentami. Kwota ta obejmuje kredyty na pomoc techniczną (8 100 000 EUR). Należy zauważyć, że Irlandia w wyniku wzrostu gospodarczego, od dnia 1 stycznia 2004 r. nie kwalifikuje się już do pomocy z Funduszu Spójności. W dniu 1 stycznia 2007 r. Rumunia i Bułgaria przystąpiły do Unii Europejskiej i od tej pory kwalifikują się do pomocy z Funduszu Spójności (nie są jednak objęte niniejszym sprawozdaniem za rok 2006).

Środki na zobowiązania zostały całkowicie wykorzystane i żadne środki nie zostały przeniesione na 2007 r.

Tabela 1: Realizacja zobowiązań w 2006 r. (w EUR)

Środki przeniesione z 2005 r. | - | - | - | - | - | - |

Środki ponownie udostępnione | - | - | - | - | - | - |

Zwroty | - | - | - | - | - | - |

Środki przeniesione z 2005 r. | - | - | - | - | - | - |

Środki ponownie udostępnione | 60 776 | - | - | - | - | 60 776 |

Zwroty | - | - | - | - | - | - |

Grecja | 191 616 437 | 38,8 % | 298 556 462 | 60,4 % | 4 026 467 | 494 199 366 | 8,4 % |

Portugalia | 273 923 751 | 55,4 % | 218 291 973 | 44,2 % | 1 983 642 | 494 199 366 | 8,2 % |

Cypr | 15 599 762 | 75,5 % | 5 058 456 | 24,5 % | - | 20 658 218 | 0,3 % |

Republika Czeska | 169 425 877 | 46,6 % | 192 728 948 | 53,0 % | 1 343 504 | 363 498 329 | 6,0 % |

Estonia | 51 641 255 | 45,3 % | 59 936 657 | 52,5 % | 2 505 460 | 114 083 372 | 1,9 % |

Węgry | 210 331 313 | 49,3 % | 209 390 382 | 49,1 % | 6 910 457 | 426 632 152 | 7,1 % |

Łotwa | 84 648 355 | 50,3 % | 75 472 277 | 44,9 % | 8 112 593 | 168 233 225 | 1.8% |

Litwa | 121 403 548 | 53,7 % | 99 888 363 | 44,2 % | 4 807 152 | 226 099 063 | 3,7 % |

Malta | 4 305 250 | 51,0 % | 4 075 480 | 48,3 % | 65 171 | 8 445 901 | 0,1 % |

Polska | 751 359 517 | 46,9 % | 828 944 996 | 51,7 % | 21 905 810 | 1 602 210 323 | 26,5 % |

Słowacja | 79 712 721 | 36,4 % | 138 255 724 | 63,2 % | 826 055 | 218 794 500 | 3,6 % |

Słowenia | 27 925 173 | 38,6 % | 44 270 658 | 61,2 % | 165 000 | 72 360 831 | 1,2 % |

Tabela 4: Środki na płatności w 2006 r. (w EUR) – włącznie z pomocą techniczną

Dane dla nowych państw członkowskich dotyczą wyłącznie płatności w projektach przyjętych w ramach Funduszu Spójności od 1 maja 2004 r. (nie bierze się pod uwagę pomocy przedakcesyjnej w ramach projektów ISPA). Tabela nr 5 dotyczy płatności wykonanych w 2006 r. w odniesieniu do projektów ISPA przyjętych przed przystąpieniem.

Państwo członkowskie | Środowisko | Transport | Pomoc techniczna | RAZEM |

Grecja | 194 069 922 | 40,2 % | 289 132 091 | 59,8 % | - | 483 202 013 | 17,7 % |

Irlandia | 27 991 936 | 70,8 % | 11 521 393 | 29,2 % | - | 39 513 329 | 1,4 % |

Portugalia | 148 750 484 | 73,1 % | 53 874 121 | 26,5 % | 899 853 | 203 524 458 | 7,5 % |

Cypr | - | 0,0 % | 6 001 512 | 100,0 % | - | 6 001 512 | 0,2 % |

Republika Czeska | 32 982 124 | 26,2 % | 92 544 105 | 7,6 % | 278 460 | 125 804 689 | 4,6 % |

Estonia | 6 769 474 | 17,0 % | 32 972 870 | 8,9 % | 23 322 | 39 765 666 | 1,5 % |

Węgry | 82 157 579 | 70,9 % | 33 767 249 | 2,1 % | - | 115 924 828 | 4,2 % |

Łotwa | 14 060 182 | 23,4 % | 42 930 570 | 71,5 % | 3 075 450 | 60 066 202 | 2,2 % |

Litwa | 17 587 842 | 36,0 % | 31 243 260 | 64,0 % | - | 48 831 102 | 1,8 % |

Malta | - | 0,0 % | 2 591 637 | 100,0 % | - | 2 591 637 | 0,1 % |

Polska | 15 601 766 | 6,1 % | 239 697 120 | 9,7 % | 589 292 | 255 888 178 | 9,4 % |

Słowacja | 18 811 566 | 58,7 % | 13 218 768 | 41,3 % | - | 32 030 334 | 1,2 % |

Słowenia | 7 502 018 | 24,1 % | 23 651 860 | 75,9 % | - | 31 153 878 | 1,1 % |

Niezdefiniowane | - | 0,0 % | - | 0,0 % | 965 686 | 965 686 | 0,0 % |

Tabela 5: Nowe państwa członkowskie – Płatności w 2006 r. związane z poprzednimi projektami ISPA

Państwo członkowskie | Środowisko | Transport | Pomoc techniczna | RAZEM |

Estonia | 17 872 983 | 55,6 % | 13 213 810 | 41,1 % | 1 036 078 | 32 122 871 | 4,7 % |

Węgry | 42 045 203 | 54,0 % | 34 943 145 | 44,9 % | 856 649 | 77 844 997 | 11,4 % |

Łotwa | 12 195 774 | 24,8 % | 33 083 549 | 67,3 % | 3 890 083 | 49 169 406 | 7,2 % |

Litwa | 21 227 151 | 55,0 % | 15 421 582 | 39,9 % | 1 955 102 | 38 603 835 | 5,7 % |

Polska | 136 381 574 | 51,4 % | 126 946 209 | 47,9 % | 1 872 421 | 265 200 204 | 38,9 % |

Słowacja | 33 197 820 | 43,6 % | 40 809 790 | 53,6 % | 2 120 189 | 76 127 799 | 11,2 % |

Słowenia | 5 176 729 | 73,4 % | 1 875 000 | 26,6 % | 0 | 7 051 729 | 1,0 % |

Grecja | 3 307 420 974 | 435 532 521 | 467 400 382 | 335 157 938 | 529 459 151 | 535 843 689 | 438 083 755 | 494 199 366 | 3 235 676 802 |

Grecja | 2 815 806 760 | 1 236 273 691 | 1 579 533 069 |

Irlandia | 575 411 134 | 517 830 136 | 57 580 998 |

Portugalia | 3 128 862 926 | 1 467 756 462 | 1 661 106 465 |

Hiszpania | 11 773 161 809 | 7 383 381 713 | 4 389 780 096 |

RAZEM UE-4 | 18.293.242.629 | 10.605.242.001 | 7.688.000.628 |

Cypr | 54 014 695 | 11 059 968 | 42 954 727 |

Republika Czeska | 748 976 735 | 141 131 405 | 607 845 330 |

Estonia | 242 449 651 | 39 765 666 | 202 683 985 |

Węgry | 812 924 360 | 185 512 701 | 627 411 659 |

Łotwa | 376 863 199 | 79 841 253 | 297 021 946 |

Litwa | 517 642 688 | 97 697 349 | 419 945 339 |

Malta | 21 966 289 | 2 591 637 | 19 374 652 |

Polska | 3 191 270 327 | 255 730 261 | 2 935 540 066 |

Słowacja | 264 254 882 | 32030 334 | 232 224 548 |

Słowenia | 172 654 702 | 39 651 472 | 133 003 230 |

RAZEM UE-10 | 6 403 017 528 | 885 012 045 | 5 518 005 483 |

RAZEM | 24 696 260 157 | 11 490 254 046 | 13 206 006 111 |

.

.

Tabela 7.2: Zatwierdzone kwoty dla wcześniejszych projektów ISPA w latach 2000-2006 (włącznie z RAL)

Państwo | Zobowiązania netto | Wypłacone | RAL |

Republika Czeska | 479 117 990 | 351 044 435 | 128 073 555 |

Estonia | 185 251 384 | 121 573 113 | 63 678 271 |

Węgry | 669 677 980 | 307 713 993 | 361 963 987 |

Łotwa | 333 856 759 | 183 662 936 | 150 193 823 |

Litwa | 307 765 169 | 161 019 456 | 146 745 712 |

Polska | 2 444 163 012 | 1 093 425 990 | 1 349 686 751 |

Słowacja | 501 995 906 | 263 375 354 | 238 620 552 |

Słowenia | 83 499 178 | 45 820 204 | 37 678 974 |

RAZEM | 5 005 327 377 | 2 527 635 482 | 2 476 641 625 |

.

Wykonanie budżetu w latach 1993-99

Zmiany w roku 2006 w zakresie środków podlegających rozliczeniu w latach 1993-99 prezentują się następująco:

Tabela 8: Rozliczenie w 2006 r. zobowiązań za okres 1993-99 r. (w EUR)

Państwo członkowskie | Początkowa kwota do rozliczenia | Umorzenia | Płatności | Końcowa kwota do rozliczenia |

Hiszpania | 204 299 149 | 17 163 676 | 99 864 092 | 87 271 381 |

Grecja | 82 165 494 | 52 585 827 | 3 476 269 | 26 103 398 |

Irlandia | 29 637 545 | 19 003 | 17 387 263 | 12 231 279 |

Portugalia | 29 514 596 | 1 555 707 | 15 998 198 | 11 960 691 |

RAZEM | 345 616 784 | 71 324 213 | 136 725 822 | 137 566 749 |

Zobowiązania w ramach Funduszu Spójności są realizowane ze zróżnicowanych środków. Innymi słowy, płatności odbywają się zgodnie z początkowym przyporządkowaniem środków na zobowiązania. Jeśli wszystkie projekty realizowane są zgodnie z decyzjami, kwota do rozliczenia istnieje „automatycznie” wskutek luki czasowej pomiędzy datą decyzji a datą płatności salda (zwykle od 4 do 5 lat).

W celu zwiększenia poziomu płatności dokonywanych w stosunku do poprzednich zobowiązań kontynuowano szczególne wysiłki w celu rozliczenia niewykorzystanych środków na działania rozpoczęte przed 2000 r. Około 40 % kwoty niewykorzystanych środków z początku roku zostało wypłaconych lub umorzonych w ciągu 2006 r. Przed końcem 2006 r. wartość niewykorzystanych środków spadła do zaledwie 2,7 % rocznego budżetu Funduszu Spójności (w porównaniu z ponad 50 % pod koniec 2002 r., 39 % pod koniec 2003 r., 15 % pod koniec 2004 r. i 6,7 % pod koniec 2005 r.). W roku 2007 trwały starania mające na celu obniżenie kwoty niewykorzystanych środków w ramach współpracy z władzami krajowymi odpowiedzialnymi za realizację projektów i związane z nimi wnioski o płatności.

Szczegóły na temat projektów przyjętych w 2006 r. dla poszczególnych państw członkowskich zostały przedstawione w załączniku do niniejszego sprawozdania.

2. Otoczenie i warunki gospodarcze

Rozporządzenie Rady ustanawiające Fundusz Spójności[2] określa warunki makroekonomiczne wykorzystywania środków z Funduszu. Stwierdza ono, że „żadne nowe projekty, a w przypadku ważnych projektów, żadne nowe etapy projektu nie są finansowane przez Fundusz w państwie członkowskim w przypadku, gdy Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną na zalecenie Komisji, stwierdzi, że brane pod uwagę państwo członkowskie nie wykonało programu [stabilności lub konwergencji] w sposób pozwalający na uniknięcie nadmiernego deficytu publicznego”. Odzwierciedla to rolę Funduszu Spójności jako instrumentu wsparcia budżetowego na poziomie krajowym, pomagającego państwom członkowskim w utrzymaniu dyscypliny makroekonomicznej.

Cztery państwa członkowskie – beneficjenci Funduszu Spójności (Cypr, Polska, Portugalia i Węgry) zostały włączone do dodatkowych działań w ramach procedury nadmiernego deficytu. Dla żadnego z tych państw działania te nie wymagały rozważenia zawieszenia finansowania z Funduszu.

Rada zadecydowała w czerwcu 2006 r. o unieważnieniu procedury w stosunku do Cypru, jako że skorygował on nadmierny deficyt w 2005 r. W przypadku Portugalii Komisja wydała w czerwcu 2006 r. komunikat stwierdzający, że państwo to jest na właściwej drodze do skorygowania nadmiernego deficytu.

Od początku procedury nadmiernego deficytu w 2004 r., dwukrotnie do tej pory stwierdzono, że Węgry nie podjęły skutecznych działań w odpowiedzi na zalecenia Rady wydane po raz pierwszy w styczniu 2005 r. i ponownie w listopadzie 2005 r. Jednakże w żadnym z tych przypadków Komisja nie zalecała Radzie wstrzymania zobowiązań z Funduszu Spójności. W związku z faktem, że Węgry nie należą do strefy euro, w ich przypadku zezwolono na szczególne odstępstwo od zastosowania dalszych kroków w ramach procedury nadmiernego deficytu. Z tego powodu po przedłożeniu we wrześniu 2006 r. zweryfikowanej aktualizacji programu konwergencji na rok 2006, Rada mogła wydać dalsze zalecenia skierowane do Węgier tylko na podstawie nowego art. 104 ust. 7[3] decyzji. W przypadku kiedy państwo nie zastosuje się do tego zalecenia, będą miały zastosowanie przepisy art. 104 ust. 8, który przewiduje możliwość zawieszenia zobowiązań z Funduszu Spójności.

W listopadzie 2006 r. Rada wydała skierowaną do Polski decyzję, zgodnie z art. 104 ust. 8, stwierdzającą, że działania podjęte w celu skorygowania nadmiernego deficytu zgodnie z zaleceniami Rady z 2004 r. okazały się niewystarczające. Decyzja została wydana w dalszym ciągu w oparciu o cele wyznaczone w 2005 r. w aktualizacji programu konwergencji i w zawiadomieniu fiskalnym wydanym na wiosennym posiedzeniu w 2006 r. Niemniej jednak zgodnie z niedawną aktualizacją (2006 r.) programu konwergencji, Polska skoryguje swój nadmierny deficyt do roku 2007, częściowo dzięki temu, że w stosunku do Polski mają zastosowanie przepisy zreformowanego Paktu na rzecz stabilności i wzrostu, który zezwala na odliczenie części kosztów związanych z reformą systemu emerytalnego.

Grecja jest na dobrej drodze do skorygowania jej nadmiernego deficytu: zgodnie z art. 104 ust. 9 decyzji Rady z lutego 2005 r. zmniejszyła ona deficyt poniżej 3 % PKB w 2006 r. W trzech nowoprzyjętych państwach członkowskich, w których zidentyfikowano nadmierny deficyt w 2004 r. – na Malcie, w Republice Czeskiej i Słowacji – rozwój sytuacji budżetowej nie wymagał dalszych kroków odnośnie do procedury nadmiernego deficytu, zważywszy iż Komisja uznała w grudniu 2004 r., że wszystkie te państwa podjęły niezbędne działania w odpowiedzi na zalecenia Rady. Niemniej jednak procedura nadmiernego deficytu nie została uchylona w 2006 r. w stosunku do tych krajów. Zgodnie z zaleceniami Rady Malta skorygowała swój nadmierny deficyt do 2006 r. Słowacja zmniejszy swój deficyt poniżej 3 % do 2007 r., a Republika Czeska planuje osiągnąć ten cel do 2010 r.

Rozporządzenie ustanawiające Fundusz Spójności na okres 2007-2013[4] wyjaśniło kilka niejasności, które dotyczyły stosowania warunków związanych z Funduszem Spójności w przeszłości. Przewiduje ono, że art. 104 ust. 8 decyzji daje Komisji możliwość zaproponowania zawieszenia pomocy z Funduszu Spójności. Następnie Rada może zadecydować o całkowitym lub częściowym zawieszeniu części zobowiązań począwszy od 1 stycznia roku następującego po wydaniu decyzji. Jeśli następnie, w kontekście procedury nadmiernego deficytu, Rada stwierdzi, że państwo członkowskie podjęło wymagane działania naprawcze, oznacza to automatyczną decyzję o odwieszeniu zobowiązań z Funduszu Spójności. Zostały stworzone zasady ponownego uwzględnienia w budżecie zawieszonych zobowiązań.

3. Koordynacja z polityką transportu i ochrony środowiska

3.1. Transport

W 2006 r. zobowiązania w ramach Funduszu Spójności w zakresie sektora transportu stanowiły nieco mniej niż połowę (49,2 %) łącznych zobowiązań. Komisja ponownie zwróciła się do państw członkowskich o przyznanie priorytetu projektom związanym z transportem kolejowym. Projekty przyjęte w 2006 r. przez poszczególne państwa członkowskie zostały przedstawione w załączniku do niniejszego sprawozdania.

W sektorze transportu wsparcie Wspólnoty udzielane jest w skoordynowany sposób za pośrednictwem szeregu instrumentów: Funduszu Spójności, ISPA, EFRR, programów sieci transeuropejskich, kredytów z EBI. Wsparcie finansowe z wykorzystaniem tych instrumentów jest zasadniczo ukierunkowane na transeuropejskie sieci transportowe (TEN-T).

Zgodnie z art. 3 rozporządzenia (WE) nr 1164/94, zmienionego rozporządzeniem (WE) nr 1264/1999, Fundusz Spójności może udzielać pomocy w odniesieniu do projektów w zakresie infrastruktury transportowej stanowiących przedmiot wspólnego zainteresowania, finansowanych przez państwa członkowskie, które są objęte wytycznymi dotyczącymi TEN-T.

Wytyczne Wspólnoty dotyczące TEN-T zostały określone w decyzji nr 1692/96/WE wraz ze zmianami. Decyzja wymienia szczegółowo 30 projektów priorytetowych będących przedmiotem europejskiego zainteresowania i wzywa państwa członkowskie do przyznania tym projektom statusu projektów priorytetowych. Art. 19 lit. a) decyzji nr 1692/96/WE stwierdza, że podczas prezentacji swoich projektów w ramach Funduszu Spójności, zgodnie z art. 10 rozporządzenia Rady (WE) nr 1164/94, państwa członkowskie przyznają stosowny priorytet projektom ogłoszonym jako będące przedmiotem europejskiego zainteresowania.

3.2. Ochrona środowiska

W 2006 r. zobowiązania w ramach Funduszu Spójności w zakresie sektora środowiska stanowiły nieco ponad połowę (50,8 %) łącznych zobowiązań. W ogólnym ujęciu projekty wspierane z Funduszu Spójności przyczyniają się do realizacji globalnych celów polityki ochrony środowiska w zakresie zrównoważonego rozwoju, w szczególności do realizacji priorytetowych obszarów szóstego programu działań, głównie w zakresie zarządzania zasobami naturalnymi, gospodarki odpadami, a także w odniesieniu do inwestycji zmierzających do ograniczenia skutków zmian klimatycznych. Duże znaczenie dla działań Funduszu Spójności ma siedem strategii tematycznych przyjętych w 2005 i 2006 r. dotyczących jakości powietrza, wykorzystywania zasobów, odpadów i ich odzyskiwania, środowiska miejskiego, gleby, środowiska morskiego i pestycydów. Projekty przyjęte w 2006 r. przez poszczególne państwa członkowskie zostały przedstawione w załączniku do niniejszego sprawozdania.

W ciągu 2006 r. z Funduszu Spójności nadal przyznawano pomoc na wdrażanie prawodawstwa w dziedzinie ochrony środowiska nie tylko przez bezpośrednie finansowanie infrastruktury, ale również przez środki zachęcające do stosowania odpowiednich dyrektyw jako części warunków wstępnych przyznania wsparcia. Dotyczy to zwłaszcza interwencji w obszarach tematycznych o wymiarze terytorialnym, takich jak ochrona przyrody, gospodarka odpadami stałymi i ściekami oraz ocena oddziaływania na środowisko (OOŚ).

Akty Przystąpienia nowych państw członkowskich ustanowiły cele pośrednie w zakresie inwestycji w dorobek prawny Wspólnoty w dziedzinie środowiska. Z tego powodu nowe państwa członkowskie wyznaczyły gospodarkę wodną oraz gospodarkę odpadami jako ważne priorytety w wydatkach. Potrzeby inwestycyjne i infrastrukturalne są nadal wysokie w większości przypadków w dziedzinach gospodarki odpadami stałymi i gospodarki wodnej (zwłaszcza oczyszczania ścieków komunalnych), jak również w zakresie jakości powietrza i działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia przemysłowego (zintegrowane zapobieganie i ograniczanie zanieczyszczeń –IPPC). Wsparcie w zakresie infrastruktury ochrony środowiska w ramach Funduszu Spójności ma więc zasadnicze znaczenie w przypadku nowych państw członkowskich.

4. Kontrole

Dla czterech pierwotnych państw członkowskich będących beneficjentami przeprowadzono w sumie siedem wizyt kontrolnych w Hiszpanii, Portugalii i Grecji w celu zweryfikowania wdrażania planów działań i przeprowadzenia audytu sprawdzającego dla projektów poddanych audytom w latach 2004-2005. W roku 2006 przeprowadzono również prace związane z kontrolą organów likwidacyjnych dokonujących zamknięcia projektów Funduszu Spójności.

Dodatkowo w 2006 r. w Dyrekcji Generalnej ds. Polityki Regionalnej wprowadzono procedury dotyczące zamknięcia projektów Funduszu Spójności w celu zapewnienia otrzymywania właściwych informacji od instytucji zarządzającej i organu likwidacyjnego w trakcie procesu zamknięcia, tak, aby dać gwarancję legalności i prawidłowości wniosku o płatność końcową, a w przypadku jej braku zastosować korekty finansowe.

Dla państw członkowskich, które przystąpiły w 2004 r. prace audytowe przeprowadzone w 2006 r. polegały głównie na przeprowadzaniu audytów sprawdzających w celu zweryfikowania rzeczywistego wdrażania zaleceń przedstawionych w wyniku audytów systemowych, które miały miejsce w 2005 r. oraz na kolejnych audytach wydatków w ramach projektów. Specjalny nacisk został również położony na przegląd prac krajowych organów audytowych włącznie ze sprawdzeniem jakości audytów systemowych, kontroli wyrywkowych i innych kwestii związanych z przygotowaniem świadectwa kontroli. W całości przeprowadzono trzynaście wizyt kontrolnych włącznie z kontrolami dla EFRR (Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego).

Biorąc pod uwagę szczególne ryzyka związane z wdrażaniem prawidłowych procedur dotyczących prowadzenia przetargów i podpisywania kontraktów, w 2005 r. rozpoczęto szczegółowe postępowanie tematyczne, skoncentrowane na zamówieniach udzielonych po przystąpieniu nowych państw członkowskich, których celem były zarówno działania zapobiegawcze, jak i naprawcze. W trakcie 2006 r. zalecenia dokonane w oparciu o te audyty były kontynuowane w kolejnych audytach.

W rocznym sprawozdaniu z działalności dyrekcji generalnej za rok 2006 w zakresie funkcjonowania systemów zarządzani i kontroli została wydana opinia bez zastrzeżeń dla systemów pięciu państw członkowskich (Cypru, Estonii, Grecji, Malty i Słowenii).

Dla pozostałych państw członkowskich wydano opinię z zastrzeżeniem w wyniku materialnych braków w kluczowych elementach systemu (Hiszpania, Irlandia, Litwa, Łotwa, Polska, Portugalia, Republika Czeska, Słowacja i Węgry). W przypadku żadnego z państw nie wydano opinii negatywnej.

5. Nieprawidłowości i zawieszenie pomocy

Zgodnie z art. 3 rozporządzenia (WE) nr 1831/94[5] dotyczącego nieprawidłowości i zwrotu nienależnie wypłaconych kwot oraz organizacji systemu informacyjnego w tej dziedzinie, osiem państw członkowskich będących beneficjentami Funduszu zgłosiło 228 przypadków nieprawidłowości dotyczących w sumie kwoty 186 604 797 EUR wkładu Wspólnoty. Przypadki te były przedmiotem wstępnego dochodzenia administracyjnego lub sądowego.

Warto zaznaczyć, że większość tych spraw (183) zgłosiły cztery państwa członkowskie będące pierwotnymi beneficjentami Funduszu Spójności, a większość z nich stanowiły sprawy dotyczące Grecji (103), obejmujące łączną kwotę 117 856 924 EUR wkładu Wspólnoty, z czego 12 698 144 EUR pozostaje do odzyskania, a pozostała część została odliczona od wniosków o płatności końcowe przesłanych do Komisji. W trakcie tego roku odnotowano postęp w stosowaniu wyżej wymienionego rozporządzenia w Hiszpanii, gdzie zostały zgłoszone 82 przypadki obejmujące 44 472 847 EUR wkładu Wspólnoty, z czego 30 179 534 EUR pozostaje do odzyskania. Spośród 18 przypadków zgłoszonych przez władze Portugalii obejmujących kwotę 23 747 904 EUR wkładu Wspólnoty, około 14 850 306 EUR pozostaje do odzyskania.

Jedynie pięć nowych państw członkowskich: Polska, Republika Czeska, Węgry, Łotwa i Litwa zgłosiło przypadki nieprawidłowości (odpowiednio 10, 6, 6, 2 i 1 przypadków) dotyczące kwot niższych, niż wymienione powyżej. Części tych kwot zostały odliczone przed przedstawieniem Komisji wniosków o płatność.

Pozostałe państwa członkowskie będące beneficjentami poinformowały Komisję, że w 2006 r. nie odnotowano nieprawidłowości. Pewna ilość przypadków wykrytych w trakcie krajowych lub wspólnotowych wizyt kontrolnych pozostaje nadal do zgłoszenia zgodnie z właściwym rozporządzeniem.

W większości zgłoszonych przypadków nieprawidłowości odnoszą się do stosowania zasad zamówień publicznych, zaś w pozostałych przypadkach do zgłoszenia wydatków niekwalifikowalnych.

W trakcie 2006 r. rozporządzenie (WE) 1828/2006 weszło w życie dla nowego okresu programowania 2007-2013. Sekcja czwarta tego rozporządzenia dotycząca nieprawidłowości wyznacza obecnie zasady zgłaszania nieprawidłowości i dotyczy również Funduszu Spójności w zakresie projektów przyjętych w ramach nowego okresu programowania. Rozporządzenie (WE) nr 1831/94 nadal obowiązuje dla decyzji przyjętych zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1164/94.

W 2006 r. Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) wszczął trzy sprawy w związku z informacjami dotyczącymi Funduszu Spójności. Jeden z tych przypadków doprowadził do otwarcia „sprawy dotyczącej kontroli”[6] a dwa pozostałe zostały przesunięte na rok 2007 w oczekiwaniu na ocenę. Nie przeprowadzono żadnych wizyt kontrolnych w związku z rozporządzeniem (WE) nr 2185/96[7].

6. Ocena

Art. 13 zmienionego rozporządzenia (WE) nr 1164/94 wymaga, aby Komisja i państwa członkowskie dbały o właściwe monitorowanie i ocenę wdrażanych projektów Funduszu Spójności. Wiąże się to z prowadzeniem oceny projektów, działań monitorujących i oceniających, na podstawie których projekty są modyfikowane, jeśli zajdzie taka konieczność.

Komisja i państwa członkowskie prowadzą, w razie potrzeby, we współpracy z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym, ocenę i analizę wszystkich współfinansowanych projektów.

Projekty, które mają być finansowane z Funduszu, są przyjmowane przez Komisję w porozumieniu z państwem członkowskim będącym beneficjentem pomocy. W zakresie oceny projektu każdemu wnioskowi o pomoc towarzyszy analiza kosztów i korzyści (CBA). Analiza CBA musi wykazać, że średniookresowe korzyści społeczno-ekonomiczne są współmierne do zaangażowanych środków finansowych. Komisja poddaje ocenie tę analizę na podstawie zasad określonych w przewodniku do analizy kosztów i korzyści[8]. Przewodnik, który został opublikowany w 2003 r., jest obecnie aktualizowany.

Na tej podstawie Komisja udzieliła w 2006 r. istotnego wsparcia metodologicznego oraz wspomagała państwa członkowskie poprzez działania polegające na budowaniu zdolności administracyjnych, służące poprawie spójności analizy finansowej i ekonomicznej ex ante projektów. W październiku 2006 r. Komisja przyjęła wytyczne do metodologii używanej w trakcie opracowywania analizy CBA[9]. Ten dokument roboczy przedstawia niektóre ogólne zasady analizy CBA wraz z zestawem zasad roboczych i zachęca państwa członkowskie do opracowania własnych wytycznych do CBA.

Dodatkowo Komisja przeprowadza ocenę ex post na próbie projektów współfinansowanych przez Fundusz Spójności. Najnowsza ocena została opublikowana w 2005 r. W jej trakcie zbadano próbę 200 projektów wdrażanych w okresie 1993-2002. Następna ocena ex post jest przewidziana w roku 2009.

7. Nowe ramy prawne dla okresu 2007-2013

Rozporządzenie (WE) nr 1164/94 ustanawiające Fundusz Spójności określa zasady wdrażania Funduszu do 31 grudnia 2006 r. W związku z początkiem nowego okresu programowania (2007-2013) Komisjaopracowała nowy zestaw rozporządzeń w zakresie realizacji Funduszu Spójności jak również Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Europejskiego Funduszu Społecznego.

Rozporządzenia te zostały przyjęte w 2006 r. Nowe rozporządzenia dotyczące wdrażania Funduszu Spójności to:

- rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1260/1999;

- rozporządzenie Rady (WE) nr 1084/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiające Fundusz Spójności i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1164/94;

- rozporządzenie Rady (WE) nr 1828/2006 z dnia 8 grudnia 2006 r. ustanawiające szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006.

Wszystkie rozporządzenia stosowane w okresie 2007-2013 są dostępne na stronach INFOREGIO pod adresem: http://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docoffic/official/regulation/newregl0713_pl.htm

8. Informacja i reklama

W Brukseli w dniach 22 czerwca i 20 grudnia odbyły się dwa spotkania informacyjne z udziałem 25 państw członkowskich. Na pierwszym spotkaniu Komisja przedstawiła ostateczny podział środków dla każdego państwa członkowskiego. Jako że 2006 r. jest ostatnim rokiem okresu programowania, położono nacisk, aby wszystkie nadal dostępne zobowiązania zostały wykorzystane do 31 grudnia. Nie przewiedziano przesunięć środków pomiędzy różnymi pozycjami w budżecie. Miała również miejsce prezentacja inicjatywy JASPERS (wspólna inicjatywa wsparcia projektów w regionach europejskich). Celem tej inicjatywy będącej wynikiem współpracy pomiędzy Komisją oraz EBI, jest udzielenie pomocy państwom członkowskim w technicznej ocenie przyszłych projektów, które mają być przekazane do Komisji. JASPERS będzie funkcjonował od 2007 r. Na grudniowym spotkaniu Komisja przedstawiła projekt wytycznych dotyczących zamknięcia projektów z Funduszu Spójności. Komisja nalegała, aby mieć na uwadze następujące kwestie: (i) w trakcie zamykania, projekty zrealizowane muszą być zgodne z decyzjami; (ii) ostateczną datą kwalifikowalności projektów z lat 2000-2006 pozostaje 31 grudnia 2010 r.; (iii) stosuje się zasadę jednej zmiany. Ostatecznie Komisja przypomniała, że niniejsze spotkanie informacyjne było ostatnie w ramach rozporządzenia (WE) nr 1164/94. Kwestie dotyczące Funduszu Spójności, będą od 1 stycznia 2007 r. omawiane w ramach Komitetu Koordynującego Fundusze zgodnie z nowym rozporządzeniem (WE) nr 1083/2006.

W 2006 r. Komisja zorganizowała dwa spotkania dla osób odpowiedzialnych za działania informacyjne w ramach EFRR i Funduszu Spójności. Odbyły się one 15 czerwca i 5 grudnia. Omówiono na nich różne aspekty komunikacji, wytłumaczono zasady dotyczące wdrażania nowych rozporządzeń, a także przedstawiono znaczącą ilość studiów przypadków i przykładowych produktów. Spotkanie dla osób odpowiedzialnych za działania informacyjne będą kontynuowane w 2007 r.

[1] Zobowiązania są mniejsze niż przydzielone środki (zobacz tabela 6) z powodu umorzenia niewykorzystanych kwot i zamknięcia.

[2] Na podstawie art. 6 rozporządzenia Rady (WE) nr 1164/94 w brzmieniu wersji ujednoliconej przedstawionej przez Komisję.

[3] Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, art. 104 dotyczący nadmiernego deficytu publicznego.

[4] Rozporządzenie Rady (WE) nr 1084/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiające Fundusz Spójności i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1164/1994.

[5] Dz.U. L 191 z 27.6.1994, str. 9, ostatnio zmienione rozporządzeniem (WE) nr 2168/2005, Dz.U. L 345 z 28.12.2005, str. 15.

[6] Sprawy dotyczące kontroli to sprawy, w których inny organ lub instytucja państwa członkowskiego przeprowadzają swoje własne zewnętrzne dochodzenie, chociaż OLAF miałby również kompetencje w tym zakresie.

[7] Dz.U. L 292 z 15.11.1996, str. 2.

[8] http://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docgener/guides/cost/guide02_en.pdf

[9] Komisja Europejska, DG Polityka Regionalna, „Wytyczne dotyczące metodologii przeprowadzania analizy kosztów i korzyści” 2007-2013 – Dokument roboczy nr 4 działu ds. oceny, dostępny na stronie http://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docoffic/working/sf2000_pl.htm