[pic] | KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH |

Bruksela, dnia 22.08.2005

COM(2005) 382 końcowy

SPRAWOZDANIE KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

w sprawie przyznania odstępstwa na mocy art. 19 ust. 1 Traktatu WE zgodnie z art. 12 ust. 4 dyrektywy 94/80/WE w sprawie prawa głosowania i kandydowania w wyborach lokalnych

1. PRZEDMIOT WNIOSKU

Dyrektywa Rady 94/80/WE[1] ustanawia szczegółowe warunki wykonywania prawa głosowania i kandydowania w wyborach lokalnych przez obywateli Unii mających miejsce zamieszkania w Państwie Członkowskim, którego nie są obywatelami[2].

Zgodnie z art. 12 ust. 4 dyrektywy, do dnia 31 grudnia 1998 r., a następnie co sześć lat, Komisja przedłoży Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie, w którym rozważy, czy nadal istnieją przyczyny uzasadniające odstępstwo przyznanne danym Państwom Członkowskim zgodnie z art. 19 ust. 1 Traktatu oraz w razie potrzeby zaproponuje dokonanie wszelkich niezbędnych dostosowań.

2. PRAWO GłOSOWANIA I KANDYDOWANIA W WYBORACH LOKALNYCH

Każdy obywatel Unii ma prawo głosowania i kandydowania w wyborach lokalnych w Państwie Członkowskim, w którym ma miejsce zamieszkania, na takich samych zasadach jak obywatele tego Państwa[3].

Jest to jedno z praw obywateli Unii wynikających z obywatelstwa Unii ustanowionego na mocy Traktatu z Maastricht w 1992 r. Szczegółowe prawa odnoszące się do brania udziału w życiu politycznym Państwa Członkowskiego, w którym ma się miejsce zamieszkania, są ustanowione w art. 19 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (zwanego dalej „Traktatem WE”).

Zgodnie z art. 19 ust. 1 każdy obywatel Unii mieszkający nie w swoim Państwie Członkowskim ma prawo głosowania i kandydowania w wyborach lokalnych w Państwie Członkowskim, w którym ma miejsce zamieszkania, na takich samych zasadach jak obywatele tego Państwa. Prawo to jest wykonywane z zastrzeżeniem szczegółowych uregulowań ustalonych przez Radę. Wspomniane uregulowania mogą przewidywać odstępstwa, jeśli uzasadniają to specyficzne uwarunkowania Państwa Członkowskiego.

Szczegółowe uregulowania dotyczące wykonywania prawa głosowania i kandydowania w wyborach lokalnych zostały ustanowione w 1994 r. wyżej wymienioną dyrektywą. Artykuł 3 stanowi, że każda osoba, która w dniu spełnienia wymogu:

(a) jest obywatelem Unii w rozumieniu art. 17 Traktatu;

(b) nie będąc obywatelem Państwa Członkowskiego miejsca zamieszkania, spełnia pozostałe warunki prawa głosowania i kandydowania w wyborach, jakie odnośne państwo stawia swoim obywatelom,

ma prawo głosowania i kandydowania w wyborach lokalnych w Państwie Członkowskim miejsca zamieszkania, zgodnie z niniejszą dyrektywą.

Ogólnie rzecz biorąc dyrektywa ta nie zezwala Państwom Członkowskim miejsca zamieszkania na wymaganie, aby obywatel Unii mieszkający nie w swoim Państwie Członkowskim musiał mieć miejsce zamieszkania przez pewien minimalny okres na terenie tego Państwa Członkowskiego, aby nabyć prawo głosowania lub kandydowania, jeśli nie ma takiego wymogu dla obywateli danego państwa. Ponadto obywatele Unii mieszkający nie w swoim Państwie Członkowskim są w takim przypadku zobowiązani spełniać warunek zamieszkania przez pewien okres minimalny na terenie Państwa Członkowskiego miejsca zamieszkania, o ile mieli miejsce zamieszkania przez równorzędny okres w innych Państwach Członkowskich, patrz art. 4 ust. 1.

3. ODSTęPSTWO ZGODNIE Z ART. 12 DYREKTYWY

Dyrektywa dopuszcza odstępstwa od ogólnych zasad. Odstępstwa takie muszą być uzasadnione względem uwarunkowań właściwych dla danego Państwa Członkowskiego. Zgodnie z art. 12 ust. 1, jeśli w dniu 1 stycznia 1996 r. w danym Państwie Członkowskim odsetek obywateli Unii w wieku uprawniającym do głosowania, mających miejsce zamieszkania w danym państwie, ale nie będących jego obywatelami przekracza 20 % ogólnej liczby zamieszkujących tam obywateli Unii w wieku uprawniającym do głosowania, to dane Państwo Członkowskie może, w drodze odstępstwa od przepisów niniejszej dyrektywy:

(a) ograniczyć prawo głosowania do wyborców w rozumieniu art. 3 niniejszej dyrektywy, którzy w tym Państwie Członkowskim mają miejsce zamieszkania przez pewien okres minimalny, który nie może być ustalony na okres dłuższy niż ten, na który wybierany jest przedstawicielski organ samorządowy;

(b) ograniczyć prawo kandydowania do osób uprawnionych do kandydowania w rozumieniu art. 3 niniejszej dyrektywy, którzy mają miejsce zamieszkania w danym Państwie Członkowskim przez pewien okres minimalny, który nie może przekraczać okresu dwukrotnie dłuższego niż ten, na który wybierany jest przedstawicielski organ samorządowy; oraz

(c) podjąć właściwe środki w odniesieniu do składu listy kandydatów, zwłaszcza w celu ułatwienia integracji obywateli Unii będących obywatelami innego Państwa Członkowskiego.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 Królestwo Belgii może, w drodze odstępstwa od przepisów niniejszej dyrektywy, stosować przepisy art. 12 ust. 1 lit. a) do ograniczonej liczby jednostek samorządu terytorialnego, których listę powinno przedstawić co najmniej rok przed wyborami w jednostkach samorządu, w sprawie których występuje o odstępstwo.

Zgodnie z art. 12 ust. 3 niniejszej dyrektywy, jeżeli przepisy prawne danego Państwa Członkowskiego przewidują, że obywatele innego Państwa Członkowskiego, którzy mają miejsce zamieszkania w danym państwie, mają prawo głosowania w wyborach do parlamentu narodowego danego państwa na dokładnie tych samych warunkach co wyborcy będący obywatelami tego państwa, to pierwsze z wymienionych Państw Członkowskich może, w odstępstwie od niniejszej dyrektywy, nie stosować art. 6 - 11 w stosunku do takich obywateli.

4. ZASTOSOWANE ODSTęPSTWO

Luksemburg jest jedynym Państwem Członkowskim, które korzysta z takiego odstępstwa na podstawie art. 12 ust. 1.

Luksemburg ogranicza prawo głosowania dla obywateli Unii mieszkających nie w swoim Państwie Członkowskim, którzy w momencie wpisania na listę wyborców mieli miejsce zameldowania oraz pobytu na terenie Luksemburga od co najmniej pięciu lat.[4] Podobnie w odniesieniu do prawa do kandydowania, Luksemburg wymaga, aby obywatele Unii z innych Państw Członkowskich w momencie zgłoszenia swojej kandydatury zamieszkiwali na terenie Luksemburga od co najmniej pięciu lat[5].

Członkowie organu samorządowego są wybierani na okres sześciu lat.[6] Okres minimalny zamieszkania wymagany do nabycia uprawnienia do głosowania jest więc krótszy niż okres, na jaki wybierany jest przedstawicielski organ samorządowy, jest zatem zgodny z niniejsza dyrektywą. Takie same zasady odnośnie do okresu minimalnego zamieszkania obowiązują w związku prawem kandydowania: jest on krótszy od „okresu dwukrotnie dłuższego niż ten, na który wybierany jest przedstawicielski organ samorządowy”.

W odniesieniu do art. 12 ust. 2, Belgia nie zgłosiła nigdy żadnej jednostki samorządu terytorialnego, odnośnie do której miałoby obowiązywać odstępstwo.

5. OCENA OKOLICZNOśCI DO PRZYZNANIA ODSTęPSTWA

Okoliczności opisane w art. 12 ust. 1 jako warunek przyznania odstępstwa mówią, że: „odsetek obywateli Unii w wieku uprawniającym do głosowania, mających miejsce zamieszkania w danym Państwie Członkowskim, ale nie będących jego obywatelami przekracza 20 % ogólnej liczby zamieszkujących tam obywateli Unii w wieku uprawniającym do głosowania”.

Dlatego musi zostać ustalone, czy odsetek obywateli Unii mieszkających nie w swoim Państwie Członkowskim w wieku uprawniającym do głosowania, którzy zamieszkują w Luksemburgu przekracza 20 % ogólnej liczby zamieszkujących tam obywateli Unii w wieku uprawniającym do głosowania. Zgodnie z drugim zdaniem art. 12 ust. 4 Państwa Członkowskie korzystające z odstępstw na podstawie ust. 1 muszą udzielić Komisji wszelkich niezbędnych informacji. Komisja zwróciła[7] się do władz Luksemburga o przedstawienie najnowszych danych dotyczących:

- liczby obywateli Unii w wieku uprawniającym do głosowania, którzy mieszkają w Luksemburgu, ale są obywatelami innego Państwa Członkowskiego oraz

- ogólnej liczby obywateli Unii w wieku uprawniającym do głosowania, którzy mieszkają w Luksemburgu.

Zgodnie z danymi przedstawionymi przez władze Luksemburga, liczba obywateli Unii, którzy mieszkają w Luksemburgu, ale są obywatelami innego Państwa Członkowskiego wynosi 133 831. Ogólna liczba obywateli Unii w wieku uprawniającym do głosowania, którzy mieszkają w Luksemburgu wynosi 356 274..

Wynika stąd, że odsetek obywateli Unii w wieku uprawniającym do głosowania, którzy mieszkają w Luksemburgu, ale są obywatelami innego Państwa Członkowskiego wynosi 37,6 % ogólnej liczby zamieszkujących tam obywateli Unii w wieku uprawniającym do głosowania. Odsetek ten jest jednoznacznie wyższy niż próg określony w niniejszej dyrektywie, tj. 20 %.

W odniesieniu do odstępstwa zgodnie z art. 19 ust. 1 Traktatu oraz art. 12 ust. 2 dyrektywy, sytuacja w Belgii, mimo, że nigdy dotąd nie występowała o odstępstwo, w połączeniu ze szczególnymi cechami i relacjami równowagi związanymi z faktem, że belgijska Konstytucja przewiduje trzy języki urzędowe oraz terytorialny podział na regiony i gminy, pozostaje bez zmian.

6. WNIOSKI

Komisja stwierdza, że okoliczności uzasadniające przyznanie Luksemburgowi odstępstwa zgodnie z art. 19 ust. 1 Traktatu oraz art. 12 ust. 1 dyrektywy są nadal obowiązujące jako podstawy uzasadniające zastosowanie odstępstwa.

Komisja stwierdza, że okoliczności uzasadniające przyznanie Belgii odstępstwa zgodnie z art. 19 ust. 1 Traktatu oraz art. 12 ust. 2 dyrektywy są nadal obowiązujące jako podstawy uzasadniające zastosowanie odstępstwa.

Z tego względu Komisja nie uznaje za potrzebne proponowanie jakichkolwiek dostosowań.

[1] Dyrektywa Rady 94/80/WE z 19.12.1994 ustanawiająca szczegółowe warunki wykonywania prawa głosowania i kandydowania w wyborach lokalnych przez obywateli Unii mających miejsce zamieszkania w Państwie Członkowskim, którego nie są obywatelami (Dz. U. L 368, 31.12.1994), zmieniona dyrektywą Rady 96/30/WE, z 13.5.1996 (Dz. U. L 122, 22.5.1996, str. 14) i dostosowana przez Akt Przystąpienia z 16.4.2003 (Dz. U. L 236, 23.9.2003, str. 334), zwana dalej „dyrektywą”.

[2] Zwani dalej „obywatelami Unii mieszkającymi nie w swoim Państwie Członkowskim”.

[3] Artykuł 40 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej (Dz. U. C 364, 18.12.2000, str. 1).

[4] Artykuł 2, Loi électoral (Ordynacji wyborczej) z 18.2.2003.

[5] Artykuł 192, Loi électoral (Ordynacji wyborczej) z 18.2.2003.

[6] Artykuł 186, Loi électoral (Ordynacji wyborczej) z 18.2.2003.

[7] Pismo z 30.8.2004.