(1)

Rozporządzenie (WE) 1236/2005 zakazuje wywozu towarów, które nie mają żadnego innego praktycznego zastosowania niż wykonywanie kary śmierci, torturowanie lub inne okrutne, nieludzkie lub poniżające traktowanie albo karanie, oraz nakazuje kontrolę wywozu pewnych towarów, które mogłyby być wykorzystane do tych celów. Rozporządzenie to przestrzega praw podstawowych i jest zgodne z zasadami uznanymi w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej, w szczególności z zasadą poszanowania i ochrony godności człowieka, prawa do życia, a także zakazu tortur i nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania.

(2)

W konsultacji z grupą ekspertów dokonano przeglądu wykazu towarów będących przedmiotem kontroli i zakazu.

(3)

Stosowanie zwykłych kajdanek jako narzędzi do krępowania w celu egzekwowania prawa jest ogólnie przyjęte i takie kajdanki stanowią część standardowego wyposażenia organów odpowiedzialnych za egzekwowanie prawa. Wzorcowe reguły minimalne postępowania z więźniami określone przez ONZ zakazują wykorzystywania łańcuchów lub kajdan jako narzędzi do krępowania i stanowią, że kajdanek i innych narzędzi do krępowania nie wolno stosować jako kary. Narzędzia do krępowania inne niż łańcuchy i kajdany wolno stosować jedynie w ściśle określonych celach, w szczególności jako środek ostrożności w celu udaremnienia ucieczki więźnia w czasie transportu lub by zapobiec samookaleczeniu więźnia lub zranieniu innych.

(4)

Stosowanie kajdanek na kciuki i palce oraz urządzeń do krępowania szyi uznawane jest za niedopuszczalne w celu egzekwowania prawa, natomiast stosowanie urządzeń do krępowania nóg zazwyczaj uznawane jest za niedopuszczalne w celu egzekwowania prawa. Z uwagi na ich charakterystykę prawdopodobieństwo zadania silnego bólu lub cierpienia w przypadku urządzeń takich jak ząbkowane kajdanki na kciuki i palce, śruby do zgniatania kciuków i palców, obręcze do krępowania nóg połączone prętem i urządzenia z obciążeniem do krępowania nóg jest większe niż w przypadku innych kajdanek na kciuki i palce oraz innych urządzeń do krępowania nóg.

(5)

Stosowanie zespolonych mechanicznych narzędzi ograniczających swobodę ruchu zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia silnego bólu lub cierpienia, np. tak jak w przypadku kajdanek na ręce i nogi połączonych za plecami krępowanej osoby. Wykorzystywanie tego typu urządzeń często łączy się z ryzykiem uduszenia, zwłaszcza w przypadku urządzeń do krępowania szyi.

(6)

Należy zatem zakazać handlu kajdankami na kciuki i na palce, śrubami do zgniatania kciuków i palców, obręczami do krępowania nóg połączonymi prętem, a także urządzeniami z obciążeniem do krępowania nóg. Biorąc pod uwagę, że w wyjątkowych sytuacjach ich stosowanie może być uzasadnione, wywóz kajdan i kajdanek, które nie są zwykłymi kajdankami, powinien być kontrolowany.

(7)

Przeprowadzanie takich kontroli jest również właściwe w przypadku wywozu pojedynczych kajdanek lub obręczy, takich jak urządzenia do krępowania szyi lub obręcze urządzeń do krępowania nóg.

(8)

Definicja zwykłych kajdanek powinna precyzować rodzaje kajdanek, których wywóz nie podlega kontroli, poprzez określenie rozmiaru pojedynczych kajdanek.

(9)

Stosowanie mechanicznych narzędzi ograniczających swobodę ruchu, takich jak kajdanki, w celu przykucia więźnia do obiektu przymocowanego do podłogi, ściany lub sufitu nie jest dopuszczalną techniką krępowania. Należy zatem zakazać handlu kajdankami służącymi do przykuwania.

(10)

Podobnie jak w przypadku zespolonych mechanicznych narzędzi ograniczających swobodę ruchu, w przypadku urządzeń do krępowania w wielu miejscach prawdopodobieństwo wystąpienia silnego bólu lub cierpienia jest większe niż przy stosowaniu np. zwykłych kajdanek. Krzesła, ławy i łóżka do krępowania ograniczają swobodę ruchu więźnia w znacznie większym stopniu niż jednoczesne użycie kajdanek zakładanych na ręce i na nogi. Nieodłączne ryzyko tortur lub nieludzkiego traktowania wzrasta, gdy wspomniana technika krępowania stosowana jest przez dłuższy czas. Należy zatem zakazać handlu krzesłami, ławami i łóżkami do krępowania.

(11)

Z zakazu tego należy wyłączyć krzesła, ławy i łóżka wyposażone jedynie w pasy lub taśmy, ponieważ w pewnych okolicznościach ich użycie przez krótki czas może być uzasadnione, np. aby uniemożliwić pacjentom w stanie wzburzenia okaleczenie siebie lub innych osób. Stosowanie pasów, taśm lub innych narzędzi ograniczających swobodę ruchu pacjenta nie ma jednak żadnego efektu terapeutycznego ani nie jest uzasadnione medycznie.

(12)

Łóżka-klatki oraz łóżka z siatką nie są właściwym środkiem ograniczania swobody ruchu pacjenta lub więźnia. Należy zatem zakazać handlu łóżkami w rodzaju klatki i łóżkami z siatką.

(13)

W celu ochrony personelu i innych osób przed opluciem więźniom nakłada się czasem specjalne kaptury. Ponieważ takie kaptury zakrywają usta, a często również nos, ich stosowanie niesie nieodłączne ryzyko uduszenia. W przypadku ich stosowania jednocześnie z innymi narzędziami ograniczającymi swobodę ruchu takimi jak kajdanki zachodzi również ryzyko uszkodzenia szyi. Należy zatem kontrolować wywóz kapturów uniemożliwiających oplucie.

(14)

Jest ogólnie przyjęte, że kije lub pałki stanowią standardowy element wyposażenia organów odpowiedzialnych za egzekwowanie prawa oraz że tarcze stanowią standardowe wyposażenie obronne. Zakazano już handlu pałkami wyposażonymi w kolce, ponieważ ich użycie zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia silnego bólu lub cierpienia niż ma to miejsce w przypadku zwykłych pałek. Analogicznie należy zakazać handlu tarczami wyposażonymi w kolce.

(15)

Stosowanie kar cielesnych takich jak chłosta stanowi torturę lub inne okrutne, nieludzkie lub poniżające karanie. Knuty i inne baty splecione z wielu rzemieni zaprojektowano w celu chłostania ludzi, w ramach kary, i nie mają one zgodnego z prawem zastosowania. Baty z pojedynczym rzemieniem wyposażonym w gwoździe, kolce lub inne podobne elementy niosą ryzyko zadania silnego bólu lub cierpienia i również nie mają zgodnego z prawem zastosowania. Należy zatem zakazać handlu takimi batami. Jednakże baty wykonane z pojedynczego gładkiego rzemienia mają zastosowanie zarówno zgodne, jak i niezgodne z prawem, w związku z czym nie należy ich obejmować zakazem.

(16)

W odniesieniu do broni i urządzeń do wywoływania elektrowstrząsów opisanych w pkt 2.1 załącznika II oraz pkt 2.1 załącznika III do rozporządzenia (WE) nr 1236/2005 należy usunąć wymóg dotyczący napięcia przekraczającego 10 000 V w celu zapobieżenia omijania zakazu handlu i kontroli wywozu broni i urządzeń, które są zdolne wywoływać elektrowstrząsy, ale mają nieco niższe napięcie jałowe.

(17)

Należy ponadto poszerzyć zakres kontroli wywozu, tak aby obejmował on, oprócz kontrolowanej już broni przenośnej, broń elektryczną mocowaną na stałe lub z możliwością montażu o szerokim polu rażenia zdolną porazić wiele osób jednocześnie. Broń tego typu przedstawiana jest często jako tzw. broń nieśmiercionośna, niesie ona jednak co najmniej takie samo ryzyko wywołania silnego bólu lub cierpienia jak przenośna broń elektryczna.

(18)

Jeśli chodzi o broń i urządzenia przenośne rozprowadzające obezwładniające substancje chemiczne, należy rozszerzyć zakres kontroli wywozu tych towarów, tak aby objąć nim broń i urządzenia rozprowadzające drażniące substancje chemiczne, które kwalifikują się jako środki rozpraszania tłumu.

(19)

Ponieważ w sprzedaży znajdują się urządzenia mocowane na stałe do rozprowadzania drażniących substancji chemicznych przeznaczonych do stosowania wewnątrz budynków i stosowanie takich substancji we wnętrzach niesie ryzyko wywołania silnego bólu lub cierpienia, które nie występuje w przypadku tradycyjnego stosowania na zewnątrz, wywóz takiego sprzętu powinien zostać objęty kontrolą.

(20)

Kontrola wywozu powinna być również stosowana w odniesieniu do sprzętu mocowanego na stałe lub z możliwością montażu do rozprowadzania substancji obezwładniających lub drażniących o szerokim polu rażenia, w przypadku gdy taki sprzęt nie został jeszcze objęty kontrolą wywozu zgodnie ze wspólnym stanowiskiem Rady 2008/944/WPZiB (3). Sprzęt tego typu przedstawiany jest często jako tzw. technologia nieśmiercionośna, jego stosowanie niesie jednak co najmniej takie samo ryzyko wywołania silnego bólu lub cierpienia jak w przypadku stosowania broni i urządzeń przenośnych. Woda nie jest jednym z obezwładniających lub drażniących czynników chemicznych, armatki wodne mogą być jednak stosowane do rozprowadzania tego typu substancji w postaci ciekłej, w związku z czym ich wywóz powinien zostać objęty kontrolą.

(21)

Kontrolę wywozu oleożywicy capsicum (OC) oraz wanililoamidu kwasu pelargonowego (PAVA) należy uzupełnić o kontrolę wywozu pewnych mieszanin zawierających te substancje, które same w sobie mogą być wykorzystywane w charakterze środków obezwładniających lub drażniących lub też wykorzystywane do ich produkcji. Należy również wyjaśnić, że w stosownych przypadkach odniesienia do obezwładniających lub drażniących czynników chemicznych muszą zawierać również odniesienie do oleożywicy capsicum i odnośnych mieszanin zawierających tę substancję.

(22)

Kod OC w Nomenklaturze scalonej należy zastąpić innym kodem, jak również dodać szereg kodów do wykazów towarów ujętych w załącznikach II i III do rozporządzenia (WE) nr 1236/2005.

(23)

Środki przewidziane w niniejszym rozporządzeniu są zgodne z opinią Komitetu ds. Wspólnych Reguł Wywozu Towarów,