(1)

Cel Unii, jakim jest zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa w przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości zgodnie z art. 67 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), należy osiągnąć między innymi poprzez środki mające na celu zapobieganie przestępczości i zwalczanie jej, jak również poprzez środki współpracy i koordynacji organów ścigania i innych organów krajowych państw członkowskich, w tym z Europolem lub innymi odpowiednimi organami Unii oraz z odpowiednimi państwami trzecimi i organizacjami międzynarodowymi.

(2)

Aby osiągnąć ten cel, należy podjąć bardziej intensywne działania na poziomie Unii w celu ochrony ludzi i dóbr przed zagrożeniami, które stają się coraz bardziej ponadnarodowe, oraz w celu wsparcia pracy właściwych organów państw członkowskich. Terroryzm, przestępczość zorganizowana i przestępczość mobilna, handel narkotykami, korupcja, cyberprzestępczość, handel ludźmi i bronią, między innymi, nadal zagrażają bezpieczeństwu wewnętrznemu Unii.

(3)

Strategia bezpieczeństwa wewnętrznego Unii Europejskiej („strategia bezpieczeństwa wewnętrznego”) przyjęta przez Radę w lutym 2010 r., stanowi program rozwiązywania tych wspólnych problemów dotyczących bezpieczeństwa. Komunikat Komisji z dnia 22 listopada 2010 r. zatytułowany „Strategia bezpieczeństwa wewnętrznego UE w działaniu: pięć kroków w kierunku bezpieczniejszej Europy” przekłada zasady strategii i jej wskazówki na konkretne działania poprzez określenie pięciu celów strategicznych: likwidowanie międzynarodowych sieci przestępczych, zapobieganie terroryzmowi oraz walka z radykalizacją i werbowaniem, podniesienie poziomu bezpieczeństwa obywateli i przedsiębiorstw w cyberprzestrzeni, zwiększenie bezpieczeństwa poprzez zarządzanie granicami oraz zwiększenie odporności Europy wobec kryzysów i katastrof.

(4)

Kluczowymi zasadami, na których opiera się realizacja strategii bezpieczeństwa wewnętrznego, powinny być: solidarność między państwami członkowskimi, jasny podział obowiązków, poszanowanie podstawowych praw i wolności oraz rządów prawa, zachowanie perspektywy ogólnoświatowej oraz powiązanie i konieczna spójność z bezpieczeństwem zewnętrznym.

(5)

W celu wspierania realizacji strategii bezpieczeństwa wewnętrznego i zapewnienia jej wprowadzenia w życie, należy zapewnić państwom członkowskim odpowiednie wsparcie finansowe ze strony Unii poprzez ustanowienie Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego („Fundusz”) oraz zarządzanie nim.

(6)

Fundusz powinien odzwierciedlać potrzebę większej elastyczności i uproszczenia, a zarazem spełniać wymogi dotyczące przewidywalności i zapewniać sprawiedliwy i przejrzysty podział zasobów, aby zrealizować ogólne i szczegółowe cele ustanowione w niniejszym rozporządzeniu.

(7)

Skuteczność środków i jakość wydatkowania to przewodnie zasady wdrażania Funduszu. Ponadto Fundusz powinien być również wdrażany w sposób możliwie najbardziej efektywny i przyjazny dla użytkownika.

(8)

W czasach ograniczeń środków na polityki Unii przezwyciężanie problemów finansowych wymaga większej elastyczności, innowacyjnych środków organizacyjnych, lepszego wykorzystania istniejących struktur oraz koordynacji między instytucjami i agencjami Unii, organami krajowymi i państwami trzecimi.

(9)

Istnieje potrzeba maksymalizacji skutków finansowania ze środków Unii poprzez uruchamianie, łączenie i wykorzystywanie publicznych i prywatnych zasobów finansowych.

(10)

Cykl polityki UE ustanowiony na szczycie Rady w dniach 8–9 listopada 2010 r. ma na celu zwalczanie najistotniejszych dla Unii zagrożeń ze strony poważnej i zorganizowanej przestępczości w sposób spójny i metodyczny dzięki optymalnej współpracy między odpowiednimi służbami. Aby wspierać skuteczną realizację tego wieloletniego cyklu, finansowanie w ramach instrumentu ustanowionego niniejszym rozporządzeniem („Instrument”) powinno wykorzystywać wszystkie możliwe metody wdrażania określone w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 966/2012 (4), w tym, w stosownych przypadkach, zarządzanie pośrednie, aby zapewnić terminową i skuteczną realizację działań i projektów.

(11)

Z powodu specyfiki prawnej właściwej tytułowi V TFUE nie istnieje możliwość ustanowienia Funduszu w postaci jednego instrumentu finansowego. Należy zatem ustanowić Fundusz jako kompleksowe ramy unijnego wsparcia finansowego w dziedzinie bezpieczeństwa wewnętrznego, obejmujące Instrument oraz instrument na rzecz wsparcia finansowego w zakresie granic zewnętrznych i wiz ustanowiony rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 515/2014 (5). Te kompleksowe ramy należy uzupełnić rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 514/2014 (6).

(12)

Przestępczości o charakterze transgranicznym, takiej jak handel ludźmi czy wykorzystywanie nielegalnej imigracji przez organizacje przestępcze, można skutecznie stawić czoła za pomocą współpracy policyjnej.

(13)

Ogólne środki przeznaczone na niniejsze rozporządzenie oraz rozporządzenie (UE) nr 515/2014 łącznie stanowią pulę środków finansowych na cały okres trwania Funduszu, która ma stanowić główną kwotę odniesienia, w rozumieniu pkt 17 porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 2 grudnia 2013 r. pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej, współpracy w kwestiach budżetowych i należytego zarządzania finansami, dla Parlamentu Europejskiego i Rady podczas corocznej procedury budżetowej (7).

(14)

W rezolucji Parlamentu Europejskiego z dnia 23 października 2013 r. w sprawie przestępczości zorganizowanej, korupcji i prania pieniędzy uznano, że walka z przestępczością zorganizowaną jest wyzwaniem europejskim, i zaapelowano o ściślejszą współpracę między państwami członkowskimi w dziedzinie egzekwowania prawa, ponieważ skuteczna walka z przestępczością zorganizowaną ma podstawowe znaczenie dla ochrony legalnej gospodarki przed typowymi działaniami przestępczymi, takimi jak pranie dochodów pochodzących z działalności przestępczej.

(15)

W ogólnych ramach Funduszu pomoc finansowa zapewniona na mocy Instrumentu powinna wspierać współpracę policyjną, wymianę informacji i dostęp do nich, zapobieganie przestępczości, zwalczanie przestępczości transgranicznej, poważnej i zorganizowanej, w tym terroryzmu, korupcji, handlu narkotykami, handlu ludźmi i bronią, wykorzystywania nielegalnej imigracji, wykorzystywania seksualnego dzieci i dystrybucji obrazów przedstawiających niegodziwe traktowanie dzieci i pornografię dziecięcą, cyberprzestępczości, prania dochodów pochodzących z działalności przestępczej, ochronę ludzi i infrastruktury krytycznej przed zdarzeniami związanymi z zagrożeniem bezpieczeństwa oraz skuteczne zarządzanie ryzykiem związanym z zagrożeniem dla bezpieczeństwa i sytuacjami kryzysowymi, z uwzględnieniem wspólnych polityk (strategii, cyklów polityki, programów oraz planów działania), prawodawstwa oraz praktycznej współpracy.

(16)

Pomoc finansowa w tych obszarach powinna wspierać w szczególności działania promujące wspólne operacje transgraniczne, dostęp do informacji i ich wymianę, wymianę najlepszych praktyk, ułatwianie i zwiększanie bezpieczeństwa przekazywania informacji oraz poprawę koordynacji, szkolenie i programy wymiany personelu, prowadzenie analiz, monitorowanie i sporządzanie ocen, przygotowywanie kompleksowych ocen zagrożenia i ryzyka w ramach kompetencji określonych w TFUE, działania podnoszące świadomość, testowanie i zatwierdzanie nowych technologii, działalność badawczą w dziedzinie kryminalistyki, zakup interoperacyjnego sprzętu technicznego oraz współpracę między państwami członkowskimi i odpowiednimi organami Unii, w tym Europolem. Pomoc finansowa w tych obszarach powinna wspierać jedynie te działania, które są zgodne z priorytetami i inicjatywami określonymi na poziomie Unii, w szczególności tymi, które zostały zatwierdzone przez Parlament Europejski i Radę.

(17)

W ogólnych ramach strategii antynarkotykowej Unii, zalecającej wyważone podejście w oparciu o jednoczesne zmniejszenie podaży i popytu, pomoc finansowa zapewniona na mocy Instrumentu powinna wspierać wszystkie działania mające na celu zapobieganie handlowi narkotykami i zwalczanie go (zmniejszenie podaży) oraz w szczególności środki dotyczące produkcji, wytwarzania, ekstrahowania, sprzedaży, transportu, przywozu i wywozu nielegalnych narkotyków, w tym posiadania i zakupu narkotyków, w celu prowadzenia działań związanych z handlem narkotykami.

(18)

Środki w państwach trzecich i dotyczące państw trzecich, objęte wsparciem w ramach Instrumentu, należy przyjmować w synergii i przy zapewnieniu spójności z innymi działaniami realizowanymi pozą Unią, wspieranymi przez geograficzne i tematyczne instrumenty pomocy zewnętrznej Unii. W ramach realizacji takich działań należy w szczególności dążyć do osiągnięcia pełnej spójności z zasadami i ogólnymi celami działań zewnętrznych Unii i jej polityki zagranicznej wobec danego państwa lub regionu, z zasadami i wartościami demokratycznymi, podstawowymi prawami i wolnościami, zasadami praworządności oraz suwerenności państw trzecich. Środki te nie powinny mieć na celu wsparcia działań bezpośrednio ukierunkowanych na rozwój i powinny uzupełniać, w stosownych przypadkach, pomoc finansową dostarczaną za pośrednictwem instrumentów pomocy zewnętrznej. Należy dążyć również do osiągnięcia spójności z polityką humanitarną Unii, w szczególności w odniesieniu do wdrażania środków w sytuacjach nadzwyczajnych.

(19)

Instrument należy wdrażać w pełnym poszanowaniu praw i zasad zapisanych w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej oraz międzynarodowych zobowiązań Unii.

(20)

Zgodnie z art. 3 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) Instrument powinien wspierać działania zapewniające ochronę dzieci przed przemocą, niegodziwym traktowaniem, wykorzystywaniem i zaniedbaniem. Instrument powinien również wspierać działania mające na celu zagwarantowanie ochrony i pomocy dzieciom występującym w roli świadków oraz ofiarom, w szczególności dzieciom bez opieki lub potrzebującym opieki.

(21)

Instrument powinien uzupełniać i wzmacniać działania podjęte w celu rozwoju współpracy między Europolem lub innymi odpowiednimi organami Unii a państwami członkowskimi z myślą o osiąganiu celów Instrumentu w dziedzinie współpracy policyjnej, zapobiegania i zwalczania przestępczości oraz zarządzania kryzysowego. Oznacza to między innymi, że przygotowując programy krajowe, państwa członkowskie powinny uwzględniać bazę danych, narzędzia analityczne oraz wytyczne operacyjne i techniczne opracowane przez Europol, w szczególności system informacji Europolu (EIS), aplikację sieci bezpiecznej wymiany informacji Europolu (SIENA) oraz ocenę zagrożenia poważną i zorganizowaną przestępczością w UE (SOCTA).

(22)

W celu zapewnienia jednolitego wdrażania Funduszu, środki z budżetu Unii przyznane na Instrument należy wdrażać poprzez zarządzanie pośrednie i bezpośrednie, w odniesieniu do działań o szczególnym znaczeniu dla Unii („działania Unii”), pomoc w sytuacjach nadzwyczajnych oraz pomoc techniczną, oraz poprzez zarządzanie dzielone, w odniesieniu do programów i działań krajowych wymagających elastyczności administracyjnej.

(23)

W odniesieniu do środków wdrażanych w ramach zarządzania dzielonego, niezbędne jest zapewnienia, aby programy krajowe państw członkowskich były spójne z priorytetami i celami Unii.

(24)

W niniejszym rozporządzeniu należy określić środki przeznaczone dla państw członkowskich na wdrażanie poprzez ich programy krajowe oraz rozdzielać je na podstawie jasnych, obiektywnych i wymiernych kryteriów. Kryteria te powinny odnosić się do dóbr publicznych, które mają być chronione przez państwa członkowskie oraz do poziomu ich zdolności finansowej do zapewnienia wysokiego poziomu bezpieczeństwa wewnętrznego, uwzględniając między innymi wielkość ich populacji, rozmiar ich terytorium oraz ich produkt krajowy brutto. Ponadto, ponieważ SOCTA z 2013 r. wskazuje na dominujące znaczenie portów morskich i lotniczych jako punktów wjazdu dla organizacji przestępczych zajmujących się handlem ludźmi i nielegalnymi towarami, szczególną podatność tych zewnętrznych punktów granicznych na zagrożenia, wyrażającą się we włączaniu ich w szlaki przestępcze, należy odzwierciedlić w podziale dostępnych środków na działania podejmowane przez państwa członkowskie poprzez kryteria liczby pasażerów i wagi towarów przechodzących przez międzynarodowe porty lotnicze i morskie.

(25)

Aby wzmocnić solidarność i podział odpowiedzialności za wspólne polityki, strategie i programy Unii, należy zachęcać państwa członkowskie do wykorzystywania części ogólnych środków dostępnych na ich programy krajowe na realizację priorytetów strategicznych Unii określonych w załączniku I do niniejszego rozporządzenia. Wkład Unii w całkowite koszty kwalifikowalne projektów realizujących te priorytety należy podnieść do 90 %, zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 514/2014.

(26)

Poziom środków, które pozostają do dyspozycji Unii, powinien stanowić uzupełnienie środków przeznaczonych dla państw członkowskich na realizację ich programów krajowych. Zapewni to Unii zdolność, w danym roku budżetowym, wspierania działań, które mają szczególne znaczenie dla Unii, takich jak badania, testowanie i zatwierdzanie nowych technologii, projekty ponadnarodowe, tworzenie sieci kontaktów i wymiana najlepszych praktyk, monitorowanie wprowadzania w życie odpowiedniego prawa i polityk Unii oraz działania dotyczące państw trzecich i w państwach trzecich. Wspierane działania powinny być zgodne z priorytetami określonymi w odpowiednich unijnych strategiach, programach, planach działania oraz ocenach ryzyka i zagrożenia.

(27)

Aby przyczynić się do osiągnięcia ogólnego celu Instrumentu, państwa członkowskie powinny zapewnić, aby ich programy krajowe obejmowały działania służące realizacji wszystkich celów szczegółowych Instrumentu, a także aby przydział środków na poszczególne cele był proporcjonalny do wyzwań i potrzeb oraz zapewniał możliwość osiągnięcia tych celów. W przypadku gdy program krajowy nie uwzględnia jednego z celów szczegółowych lub przydział środków jest poniżej minimalnych wartości procentowych określonych w niniejszym rozporządzeniu, dane państwo członkowskie powinno przedstawić uzasadnienie w ramach programu.

(28)

W celu wzmocnienia zdolności Unii do natychmiastowego reagowania na zdarzenia związane z zagrożeniem dla bezpieczeństwa lub nowo pojawiające się zagrożenia dla Unii, należy umożliwić zapewnianie pomocy w sytuacjach nadzwyczajnych, zgodnie z ramami określonymi w rozporządzeniu (UE) nr 514/2014.

(29)

Finansowanie z budżetu Unii należy skoncentrować na działaniach, w których interwencja Unii może przynieść wartość dodaną w porównaniu z działaniem poszczególnych państw członkowskich. Ponieważ Unia znajduje się w sytuacji bardziej dogodnej niż państwa członkowskie, aby zająć się sytuacjami transgranicznymi oraz stworzyć platformę zapewniającą wspólne podejście, działania, które na mocy niniejszego rozporządzenia kwalifikują się do wsparcia, powinny przyczyniać się w szczególności do wzmocnienia potencjału krajowego i unijnego, a także transgranicznej współpracy i koordynacji, tworzenia sieci kontaktów, wzajemnego zaufania oraz wymiany informacji i najlepszych praktyk.

(30)

W celu uzupełniania lub zmiany przepisów niniejszego rozporządzenia w odniesieniu do definicji strategicznych priorytetów Unii, należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 TFUE w odniesieniu do zmiany, dodawania lub skreślania priorytetów unijnych wymienionych w niniejszym rozporządzeniu. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów. Przygotowując i opracowując akty delegowane Komisja powinna zapewnić jednoczesne, terminowe i odpowiednie przekazywanie stosownych dokumentów Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.

(31)

W ramach stosowania niniejszego rozporządzenia, w tym przygotowywania aktów delegowanych, Komisja powinna prowadzić konsultacje z ekspertami ze wszystkich państw członkowskich.

(32)

Komisja powinna monitorować wdrażanie Instrumentu zgodnie z odpowiednimi przepisami rozporządzenia (UE) 514/2014, przy pomocy kluczowych wskaźników oceny wyników i wpływu. Wskaźniki te, w tym odpowiednie poziomy bazowe, powinny zapewniać minimalną podstawę dla oceny stopnia, w jakim zrealizowano cele Instrumentu.

(33)

Aby zmierzyć osiągnięcia Funduszu, należy utworzyć wspólne wskaźniki w odniesieniu do każdego szczegółowego celu Instrumentu. Pomiar realizacji celów szczegółowych za pomocą wspólnych wskaźników nie sprawia, że realizacja działań powiązanych z tymi wskaźnikami staje się obowiązkowa.

(34)

Należy uchylić decyzję Rady 2007/125/WSiSW (8), z zastrzeżeniem przepisów przejściowych ustanowionych w niniejszym rozporządzeniu.

(35)

Ponieważ cele niniejszego rozporządzenia, a mianowicie wzmocnienie koordynacji i współpracy między organami ścigania, zapobieganie i zwalczanie przestępczości, ochrona ludzi i infrastruktury krytycznej przed zdarzeniami związanymi z zagrożeniem dla bezpieczeństwa oraz zwiększenie zdolności państw członkowskich i Unii do skutecznego zarządzania ryzykiem związanym z zagrożeniem dla bezpieczeństwa oraz zarządzania kryzysowego, nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast możliwe jest lepsze ich osiągnięcie na poziomie Unii, Unia może podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości ustanowioną w art. 5 TUE. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule, niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów.

(36)

Zgodnie z art. 1 i 2 Protokołu nr 22 w sprawie stanowiska Danii, załączonego do TUE i do TFUE, Dania nie uczestniczy w przyjęciu niniejszego rozporządzenia i nie jest nim związana ani go nie stosuje.

(37)

Zgodnie z art. 3 Protokołu nr 21 w sprawie stanowiska Zjednoczonego Królestwa i Irlandii w odniesieniu do przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, załączonego do TUE i do TFUE, oraz bez uszczerbku dla art. 4 tego protokołu, Irlandia powiadomiła o chęci uczestniczenia w przyjęciu i stosowaniu niniejszego rozporządzenia.

(38)

Zgodnie z art. 1 i 2 Protokołu nr 21 w sprawie stanowiska Zjednoczonego Królestwa i Irlandii w odniesieniu do przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, załączonego do TUE i do TFUE, oraz bez uszczerbku dla art. 4 tego protokołu, Zjednoczone Królestwo nie uczestniczy w przyjęciu niniejszego rozporządzenia i nie jest nim związane ani go nie stosuje.

(39)

Należy dostosować okres stosowania niniejszego rozporządzenia do okresu stosowania rozporządzenia Rady (UE, Euratom) nr 1311/2013 (9). W związku z tym niniejsze rozporządzenie powinno mieć zastosowanie od dnia 1 stycznia 2014 r.,