Dyrektywa Rady

z dnia 26 maja 1986 r.

w sprawie zbliżenia ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do manometrów do opon pojazdów silnikowych

(86/217/EWG)

RADA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH,

uwzględniając Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą, w szczególności jego art. 100,

uwzględniając wniosek Komisji [1],

uwzględniając opinię Parlamentu Europejskiego [2],

uwzględniając opinię Komitetu Ekonomiczno-Społecznego [3],

a także mając na uwadze, co następuje:

w kilku Państwach Członkowskich budowa i metody kontroli manometrów do opon pojazdów silnikowych podlegają obowiązkowym przepisom, które różnią się między sobą i w związku z tym stanowią przeszkodę w handlu takimi przyrządami, niezbędne jest zbliżenie tych przepisów;

dyrektywa Rady 71/316/EWG z dnia 26 lipca 1971 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do wspólnych przepisów dotyczących przyrządów pomiarowych oraz metod kontroli metrologicznej [4], ostatnio zmieniona dyrektywą 83/575/EWG [5], ustaliła procedury zatwierdzenia typu EWG i legalizacji pierwotnej; zgodnie z tą dyrektywą zachodzi konieczność ustalenia wymogów technicznych dotyczących procesu wytwarzania i działania, które muszą spełniać manometry do opon pojazdów silnikowych, aby mogły być przywożone, wprowadzane do obrotu i użytkowania po poddaniu ich kontroli i naniesieniu znaków i cech,

PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:

Artykuł 1

Niniejszą dyrektywę stosuje się do manometrów do opon pojazdów silnikowych, jak określono w pkt 1 Załącznika.

Artykuł 2

Manometry do opon, na które mogą być naniesione znaki i cechy EWG, są określone w Załączniku. Podlegają one zatwierdzeniu typu EWG oraz podlegają legalizacji pierwotnej EWG na warunkach ustanowionych w Załączniku.

Artykuł 3

Żadne Państwo Członkowskie nie może odmówić, zabronić lub ograniczyć wprowadzania do obrotu i użytkowania, z przyczyn odnoszących się do ich cech metrologicznych, manometrów do opon opatrzonych cechą zatwierdzenia typu EWG i znakiem legalizacji pierwotnej EWG.

Artykuł 4

Państwa Członkowskie wprowadzają w życie przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do wykonania niniejszej dyrektywy w terminie 18 miesięcy od notyfikacji dyrektywy [6].

Artykuł 5

Niniejsza dyrektywa skierowana jest do Państw Członkowskich.

Sporządzono w Brukseli, dnia 26 maja 1986 r.

W imieniu Rady

G. Braks

Przewodniczący

[1] Dz.U. C 356 z 31.12.1980, str. 17.

[2] Dz.U. C 287 z 9.11.1981, str. 135.

[3] Dz.U. C 189 z 30.7.1981, str. 10.

[4] Dz.U. L 202 z 6.9.1971, str. 1.

[5] Dz.U. L 332 z 28.11.1983, str. 43.

[6] Niniejsza dyrektywa została notyfikowana Państwom Członkowskim dnia 30 maja 1986 r.

--------------------------------------------------

ZAŁĄCZNIK

1. Zakres

Do celów niniejszego Załącznika "manometry do opon pojazdów silnikowych" są to przyrządy pomiarowe, bez mechanizmu wytwarzającego ciśnienie, stosowane w stałych i przenośnych urządzeniach służących do pompowania opon pojazdów silnikowych, w których mechaniczny układ pomiarowy przenosi odkształcenie pomiarowego elementu sprężystego do urządzenia wskazującego.

Przyrządy wskazują różnicę ciśnienia (Pe) między ciśnieniem powietrza opon i ciśnieniem atmosferycznym.

W skład przyrządów wchodzą wszystkie elementy znajdujące się między wentylem opony a pomiarowym elementem sprężystym.

2. Wymagania metrologiczne

2.1. Błędy graniczne dopuszczalne

Błędy graniczne dopuszczalne, dodatnie lub ujemne, podane w tabeli poniżej zostały zdefiniowane jako wartości bezwzględne zależne od mierzonego ciśnienia:

Mierzone ciśnienie (górna granica wskazań) | Błąd graniczny dopuszczalny |

nie większe niż 4 bary | 0,08 bara |

większe niż 4 bary i nie większe niż 10 barów | 0,16 bara |

większe niż 10 barów | 0,25 bara |

Błędy graniczne dopuszczalne nie powinny być przekroczone w zakresie temperatury od 15 do 25 °C. Zakres ten dalej nosi nazwę "zakresu temperatury odniesienia".

2.2. Zmiany wskazań spowodowane zmianą temperatury

Graniczna dopuszczalna zmiana wskazań manometru w temperaturach spoza zakresu temperatury odniesienia, ale mieszczących się w zakresie – 10 °C i + 40 °C podano w tabeli poniżej:

Mierzone ciśnienie (górna granica wskazań) | Graniczna dopuszczalna zmiana wskazań |

nie większe niż 4 bary | 0,1 % od 4 barów na stopień Celsjusza |

większe niż 4 bary i nie większe niż 10 barów | 0,05 % od 10 barów na stopień Celsjusza |

większe niż 10 barów | 0,05 % wartości górnej granicy zakresu wskazań na stopień Celsjusza |

2.3. Błąd histerezy

Błąd histerezy manometrów nie powinien przekraczać bezwzględnej wartości błędu granicznego dopuszczalnego dla każdej temperatury mieszczącej się w zakresie temperatury odniesienia. Podczas badań temperatura ta powinna być stała.

Dla danego ciśnienia wartość mierzona przy ciśnieniu wzrastającym nie powinna przekraczać wartości mierzonej przy ciśnieniu malejącym.

2.4. Powrót wskazówki do ustalonego wskazu

Wskazówka manometru przy ciśnieniu atmosferycznym powinna zatrzymać się naprzeciwko wskazu zerowego lub naprzeciwko ustalonego wskazu wyraźnie wyróżnionego wśród wskazów podziałki, przy czym odchylenie od tego wskazu nie powinno przekraczać błędu granicznego dopuszczalnego. Manometr może posiadać ogranicznik zera w odległości odpowiadającej co najmniej podwójnej wartości błędu granicznego dopuszczalnego poniżej wskazu zerowego lub poniżej ustalonego wskazu.

3. Wymagania techniczne

3.1. Konstrukcja

Konstrukcja manometrów powinna być trwała, aby zapewnić utrzymywanie właściwej charakterystyki metrologicznej.

3.2. Urządzenia wskazujące

3.2.1 Podziałka manometru powinna być wyskalowana w barach, wartość działki elementarnej powinna wynosić 0,1 bara.

3.2.2. Urządzenie wskazujące powinno umożliwiać bezpośredni i dokładny odczyt wartości mierzonego ciśnienia w całym zakresie pomiarowym. Szerokość części wskazówki, która przysłania wskazy podziałki, nie powinna być większa od szerokości samych wskazów podziałki. Wskazówka swoim końcem powinna przesłaniać najkrótsze wskazy podziałki w połowie ich długości. Maksymalna odległość między wskazówką i płaszczyzną podzielni nie powinna być większa od długości działki elementarnej i nie powinna przekraczać 2 mm lub 0,02 L + 1 mm w przypadku manometrów wskazujących z okrągłą podzielną (L oznacza odległość między osią obrotu wskazówki i jej końcem).

3.2.3. Długości działek elementarnych powinny być równe w całym zakresie podziałki. Długości działek elementarnych nie powinny być mniejsze niż 1,25 mm, powinny być równe lub wykazywać niewielkie odchylenia. Dopuszcza się różnice długości działek elementarnych, w przypadku gdy różnica między długościami dwóch sąsiednich działek nie przekracza 20 % oraz między największą i najmniejszą długością działki elementarnej nie przekracza 50 % największej długości działki elementarnej.

Każdy co piąty wskaz powinien być dłuższy od pozostałych; przy co piątym lub co dziesiątym wskazie powinno być naniesione oznakowanie cyfrowe. Szerokość wskazów powinna być stała i nie powinna przekraczać jednej piątej (1/5) długości działki elementarnej.

4. Oznaczenia i nakładanie cech

4.1. Oznaczenia

4.1.1. Oznaczenia obowiązkowe

Manometry powinny być zaopatrzone w następujące oznaczenia:

a) na podzielni:

- symbol mierzonej wielkości, Pe,

- oznaczenie jednostki miary ciśnienia, bar,

- symbol pozycji pracy manometru, w przypadku gdy jest to niezbędne;

b) na podzielni, tabliczce znamionowej lub na manometrze:

- nazwa lub znak producenta,

- znak identyfikacyjny manometru,

- znak zatwierdzenia typu EWG.

Oznaczenia zamieszczone na manometrze powinny być bezpośrednio widoczne, łatwo czytelne i trwałe w normalnych warunkach użytkowania, nie powinny jednak utrudniać odczytu wskazań.

4.1.2. Dodatkowe oznaczenia

Manometry mogą posiadać dodatkowe oznaczenia autoryzowane przez kompetentne władze krajowe, nie mogą one jednak utrudniać odczytu wskazań.

4.2. Legalizacja i nakładanie cech

Na manometrze powinno być zapewnione miejsce na nałożenie cechy legalizacji pierwotnej EWG.

Manometry powinny mieć możliwość nakładania cech w taki sposób, aby uniemożliwić dostęp do jego wnętrza.

5. Zatwierdzenie typu EWG

Zatwierdzenie typu EWG manometrów powinno być prowadzone zgodnie z przepisami dyrektywy 71/361/EWG.

Wnioskujący o zatwierdzenie typu manometru powinien dostarczyć do badania co najmniej dwa manometry. Kompetentne władze krajowe mogą zażądać dostarczenia dodatkowych manometrów, w zależności od postępów w badaniach.

5.1. Weryfikacja zgodności z wymaganiami technicznymi i metrologicznymi

Manometry zgłoszone do zatwierdzenia typu EWG powinny przejść badania w celu stwierdzenia, że spełniają wymagania techniczne, o których mowa w pkt 2, 3 i 4. Badania manometrów zgłoszonych do niżej wymienionych badań są wykonywane z wykorzystaniem manometrów kontrolnych, których błędy nie powinny przekraczać jednej czwartej (1/4) błędów granicznych dopuszczalnych manometrów poddanych badaniu.

5.1.1. Wyznaczenie błędu wskazań manometru

Wskazania manometrów sprawdza się w co najmniej pięciu punktach równomiernie rozłożonych w całym zakresie podziałki (w tym punkty w górnej i dolnej granicy zakresu wskazań).

5.1.2. Wyznaczenie błędu histerezy

Badanie wykonuje się tylko dla manometrów, które w normalnych warunkach użytkowania przeznaczone są do pomiaru ciśnień malejących.

Badanie polega na odczytaniu wskazań w co najmniej pięciu punktach równomiernie rozłożonych w całym zakresie podziałki manometru (w tym punkt w pobliżu górnej i dolnej granicy zakresu wskazań), przy wzrastających i malejących wartościach ciśnienia.

W przypadku malejących wartości ciśnienia odczyty powinny być dokonywane po przetrzymaniu manometru przy ciśnieniu równym górnej granicy zakresu wskazań przez 20 minut.

5.1.3. Badanie stabilności charakterystyki metrologicznej manometrów

Próba polega na poddaniu manometru działaniu:

a) ciśnienia o wartości przekraczającej o 25 % górną granicę zakresu wskazań przez 15 minut;

b) 1000 impulsów spowodowanych ciśnieniem zmiennym od 0 do 90–95 % górnej granicy zakresu wskazań;

c) 10000 cykli powolnych zmian ciśnienia od około 20 % do około 75 % górnej granicy zakresu wskazań z częstotliwością nieprzekraczającą 60 cykli na minutę;

d) temperatury otoczenia równej –20 °C przez sześć godzin i temperatury +50 °C przez sześć godzin.

Po upływie 1 godziny od zakończenia prób a), b) i c) manometry powinny spełniać wymagania przedstawione w ppkt 2.1, 2.3 i 2.4.

Po zakończeniu próby temperaturowej, o której mowa w pkt d), manometry powinny być pozostawione w temperaturze mieszczącej się w zakresie temperatury odniesienia przez sześć godzin. Po upływie tego okresu manometry powinny spełniać wymagania, o których mowa w ppkt 2.1, 2.3 i 2.4.

5.1.4. Zmiany wskazań spowodowane zmianą temperatury.

Badanie polega na określeniu zmiany wskazań dla danej wartości ciśnienia w temperaturach –10 °C i +40 °C w porównaniu ze wskazaniami w temperaturach z zakresu temperatury odniesienia.

6. Legalizacja pierwotna EWG

Legalizację pierwotną EWG manometrów prowadzi się według dyrektywy 71/316/EWG.

6.1. Badanie zgodności

Badanie polega na sprawdzeniu zgodności manometru ze wzorem zatwierdzonego typu.

6.2. Badania legalizacyjne

Badania te wykonuje się z wykorzystaniem manometrów kontrolnych, których błędy nie powinny przekraczać jednej czwartej (1/4) błędów granicznych dopuszczalnych manometrów poddawanych legalizacji.

6.2.1. Wyznaczanie błędów wskazań

Wskazania manometrów sprawdza się w co najmniej trzech punktach równomiernie rozłożonych w całym zakresie wskazań.

6.2.2. Wyznaczanie błędu histerezy

Błąd histerezy powinien być badany tylko w przypadku manometrów mogących mierzyć ciśnienie wzrastające i malejące, zgodnie z ppkt 2.3.

Badanie polega na odczytaniu wskazań w co najmniej trzech punktach równomiernie rozłożonych w całym zakresie pomiarowym manometru, dla wzrastających i malejących wartości ciśnienia. Badania powinny być prowadzone w normalnych warunkach użytkowania.

--------------------------------------------------