(1)

Państwa członkowskie zostały w sposób bezprecedensowy dotknięte skutkami epidemii COVID-19. Obecny kryzys w dziedzienie zdrowia publicznego hamuje wzrost w państwach członkowskich, co z kolei pogłębia poważne niedobory płynności spowodowane nagłym i znaczącym wzrostem inwestycji publicznych potrzebnych w ich systemach opieki zdrowotnej oraz w innych sektorach gospodarki. Stworzyło to wyjątkową sytuację, której rozwiązanie wymaga użycia szczególnych środków.

(2)

W odpowiedzi na skutki kryzysu w dziedzinie zdrowia publicznego dokonano już zmian rozporządzenia (UE) nr 1301/2013 (3) i (UE) nr 1303/2013 (4), w drodze rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/460 (5), w celu zapewnienia większej elastyczności w realizacji programów wspieranych z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego („EFRR”), Europejskiego Funduszu Społecznego („EFS”) i Funduszu Spójności (zwanych łącznie „funduszami”), a także Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego („EFMR”). Aby przyczynić się do skutecznej reakcji na obecny kryzys w dziedzinie zdrowia publicznego znacząco rozszerzono zakres wsparcia z EFRR.

(3)

Jednak nadal nasilają się poważne negatywne skutki dla gospodarek i społeczeństw Unii. Konieczne jest zatem zapewnienie państwom członkowskim, na zasadzie wyjątku, dodatkowej elastyczności, aby umożliwić im reagowanie na ten bezprecedensowy kryzys w dziedzinie zdrowia publicznego poprzez zwiększenie możliwości uruchamiania wszystkich niewykorzystanych środków wsparcia z funduszy.

(4)

Mając na uwadze złagodzenie obciążenia budżetów publicznych w odpowiedzi na obecny kryzys w dziedzienie zdrowia publicznego, należy umożliwić państwom członkowskim zwracanie się, na zasadzie wyjątku, o zastosowanie w odniesieniu do programów polityki spójności stopy dofinansowania w wysokości 100 % na rok obrachunkowy 2020–2021, zgodnie ze środkami budżetowymi i z zastrzeżeniem dostępności środków finansowych. Na podstawie oceny stosowania tej wyjątkowej stopy dofinansowania Komisja może zaproponować przedłużenie tego środka.

(5)

Dążąc do zapewnienia państwom członkowskim dodatkowej elastyczności w odniesieniu do realokacji zasobów na potrzeby dostosowanego do potrzeb reagowania na kryzys w dziedzinie zdrowia publicznego, należy wprowadzić lub zwiększyć możliwości przesuwania środków finansowych w ramach celu „Inwestycje na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia” między EFRR, EFS i Funduszem Spójności. Ponadto należy, na zasadzie wyjątku i przy poszanowaniu określonych w Traktacie celów polityki spójności, zwiększyć możliwości przesuwania przez państwa członkowskie środków między kategoriami regionów, mając na uwadze szerokie oddziaływanie kryzysu w dziedzinie zdrowia publicznego. Takie przesunięcia nie powinny wpływać na środki w ramach celu „Europejska współpraca terytorialna”, dodatkowe środki przeznaczone dla regionów najbardziej oddalonych, a także wsparcie dla Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych oraz Europejski Fundusz Pomocy Najbardziej Potrzebującym.

(6)

W celu umożliwienia państwom członkowskim szybkiego wykorzystania dostępnych środków w odpowiedzi na epidemię COVID-19 oraz uwzględniając fakt, że ze względu na zaawansowany etap wdrażania okresu programowania 2014–2020 realokacja zasobów może dotyczyć wyłącznie zasobów dostępnych na potrzeby programowania na 2020 r., uzasadnione jest zwolnienie państw członkowskich, na zasadzie wyjątku, z obowiązku zachowania zgodności z wymogami koncentracji tematycznej na resztę okresu programowania.

(7)

Aby umożliwić państwom członkowskim skupienie się na podejmowaniu działań niezbędnych w odpowiedzi na epidemię COVID-19 oraz aby ograniczyć obciążenia administracyjne, należy uprościć niektóre wymogi proceduralne związane z realizacją programów i audytów. W szczególności przez resztę okresu programowania umowy partnerstwa nie powinny być zmieniane, bez względu na to czy jest to w celu odzwierciedlenia w nich wcześniejszych zmian w programach operacyjnych, czy też wprowadzania jakichkolwiek innych zmian. Należy odroczyć terminy składania rocznych sprawozdań z wdrażania za 2019 r. oraz przekazania sprawozdania podsumowującego sporządzanego przez Komisję w oparciu o te roczne sprawozdania z wdrażania. Jeżeli chodzi o fundusze i EFMR, należy także wyraźnie przewidzieć rozszerzenie możliwości stosowania przez instytucje audytowe niestatystycznej metody doboru próby w odniesieniu do roku obrachunkowego 2019–2020.

(8)

Właściwe jest doprecyzowanie, że na zasadzie wyjątku należy zezwolić na uznawanie za kwalifikowalne wydatków poniesionych w związku z zakończonymi lub w pełni zrealizowanymi operacjami zwiększającymi zdolność reagowania kryzysowego w kontekście epidemii COVID-19. Wybór takich operacji pownien być możliwy nawet przed przyjęciem przez Komisję niezbędnej zmiany programu. Należy przewidzieć szczegółowe zasady powoływania się na epidemię COVID-19, jako siłę wyższą w kontekście anulowania zobowiązań.

(9)

Przez resztę okresu programowania, w przypadku gdy konieczne jest dokonanie zmian instrumentów finansowych w celu zapewnienia skutecznej reakcji na kryzys w dziedzinie zdrowia publicznego, należy – w celu ograniczenia obciążeń administracyjnych oraz opóźnień we wdrażaniu – odstąpić od wymogu przeglądu oraz aktualizacji ocen ex ante i złożenia – w ramach dokumentów potwierdzających – zaktualizowanych biznesplanów lub równoważnych dokumentów wykazujących, iż udzielone wsparcie zostało wykorzystane zgodnie z przeznaczeniem. Należy rozszerzyć możliwość wspierania kapitału obrotowego za pomocą instrumentów finansowych w ramach Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW).

(10)

Dążąc do zapewnienia, aby państwa członkowskie mogły w pełni wykorzystać wsparcie płynące z funduszy i z EFMR, należy zapewnić dodatkową elastyczność w zakresie obliczania płatności salda końcowego na koniec okresu programowania.

(11)

W celu ułatwienia realizacji przesunięć dopuszczonych na podstawie niniejszego rozporządzenia, warunek określony w art. 30 ust. 1 lit. f) rozporządzeniaParlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2018/1046 (6) dotyczący przeznaczenia środków na ten sam cel nie powinien mieć zastosowania do przesunięć proponowanych na mocy niniejszego rozporządzenia.

(12)

W celu zapewnienia spójności między podejściem przyjętym w tymczasowych ramach środków pomocy państwa w celu wsparcia gospodarki w kontekście trwającej epidemii COVID-19 oraz z zasadami przyznawania pomocy de minimis, z jednej strony, a warunkami wsparcia dla przedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji z EFRR, z drugiej strony, należy zmienić rozporządzenie (UE) nr 1301/2013, aby umożliwić udzielenie wsparcia takim przedsiębiorstwom w tych szczególnych okolicznościach.

(13)

Ponieważ cele niniejszego rozporządzenia, a mianowicie reakcja na skutki kryzysu w dziedzinie zdrowia publicznego poprzez wprowadzenie środków zapewniających elastyczność w dziedzinie udzielania wsparcia z europejskich funduszy stukturalnych i inwestycyjnych („EFSI”), nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na rozmiary i skutki proponowanego działania możliwe jest lepsze ich osiągnięcie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej („TUE”). Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów.

(14)

Ze względu na pilny charakter sytuacji związanej z epidemią COVID-19, niniejsze rozporządzenie powinno wejść w życie z dniem jego opublikowania w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

(15)

Z uwagi na epidemię COVID-19 oraz pilną potrzebę zareagowania na związaną z nią sytuację kryzysową w dziedzienie zdrowia publicznego oraz jej społeczne i gospodarcze skutki, uznano za właściwe wprowadzenie wyjątku od ośmiotygodniowego terminu, o którym mowa w art. 4 Protokołu nr 1 w sprawie roli parlamentów narodowych w Unii Europejskiej, załączonego do TUE, do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej i do Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej,

(16)

Należy zatem odpowiednio zmienić rozporządzenia (UE) nr 1301/2013 i (UE) nr 1303/2013,