Opieka zdrowotna w innych państwach UE – prawa pacjenta

 

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Dyrektywa 2011/24/UE w sprawie stosowania praw pacjentów w transgranicznej opiece zdrowotnej

JAKIE SĄ CELE DYREKTYWY?

• Dyrektywa ustanawia warunki, na jakich pacjenci mogą podróżować do innych państw UE w celu uzyskania bezpiecznej opieki zdrowotnej wysokiej jakości i otrzymać zwrot kosztów z krajowego systemu opieki zdrowotnej.
• Zachęca ona także do współpracy pomiędzy krajowymi systemami opieki zdrowotnej.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

• Państwo UE świadczące leczenie ma obowiązek zapewnić:
  • przekazanie pacjentom wszystkich niezbędnych informacji, tak aby umożliwić im dokonanie świadomego wyboru, w tym na temat możliwości leczenia, dostępności, jakości i bezpieczeństwa opieki zdrowotnej, cen oraz sytuacji w kontekście zezwolenia na działalność i rejestracji;
  • przejrzyste procedury reklamacji;
  • ubezpieczenia w zakresie odpowiedzialności zawodowej lub podobne gwarancje;
  • poszanowanie prywatności danych osobowych;
  • dostęp do pisemnej lub elektronicznej dokumentacji medycznej leczenia dla pacjentów;
  • stosowanie tej samej skali opłat za opiekę zdrowotną, która jest stosowana wobec pacjentów krajowych w porównywalnej sytuacji zdrowotnej, lub pobieranie opłaty skalkulowanej zgodnie z obiektywnymi, niedyskryminacyjnymi kryteriami, jeżeli nie istnieje porównywalna cena dla pacjentów krajowych.
• Państwo UE, w którym pacjent jest ubezpieczony, ma obowiązek zapewnić:
  • zwrot kosztów transgranicznej opieki zdrowotnej;
  • dostęp do informacji na temat praw pacjenta;
  • dostęp pacjentów do dalszej niezbędnej obserwacji medycznej;
  • dostęp pacjentów do ich dokumentacji medycznej.
• Krajowe punkty kontaktowe udzielają informacji i konsultują się z organizacjami pacjentów, świadczeniodawcami i podmiotami oferującymi ubezpieczenia zdrowotne.
• Świadczeniodawcy przekazują pacjentom wszelkie niezbędne informacje, tak aby umożliwić im dokonanie świadomego wyboru, w tym na temat:
  • możliwości leczenia;
  • dostępności;
  • jakości i bezpieczeństwa opieki zdrowotnej;
  • cen;
  • zezwolenia na działalność i rejestracji.
• Państwo pochodzenia pacjenta musi zwrócić koszty leczenia, stosując tę samą skalę opłat, która jest stosowana wobec pacjentów krajowych.
• Pacjent może potrzebować uprzedniej zgody swojego państwa pochodzenia przed opuszczeniem kraju w celu odbycia leczenia. Może to być konieczne, jeśli opieka medyczna wiąże się z pobytem pacjenta w szpitalu przez co najmniej jedną noc lub z użyciem wysoce specjalistycznej i kosztownej aparatury medycznej, lub jeśli stanowi to szczególne ryzyko dla pacjenta lub dla społeczeństwa.
• Organ krajowy może odmówić wydania uprzedniej zgody, jeśli uznaje, że można zapewnić pacjentowi odpowiednią opiekę zdrowotną w kraju w terminie uzasadnionym przesłankami medycznymi.
• Wnioski o leczenie w innym państwie UE muszą być rozpatrywane w rozsądnym terminie.
• Recepty wystawione w jednym państwie UE są ważne w pozostałych państwach UE.
• Krajowe organy opieki zdrowotnej muszą współpracować ze sobą w celu wykonania dyrektywy i w związku z rozwojem europejskich sieci referencyjnych pomiędzy świadczeniodawcami a centrami wiedzy.
• Współpraca obejmuje zwalczanie chorób rzadkich, opracowywanie usług e-Zdrowie i ocenę nowych technologii medycznych.
• Dyrektywa nie ma zastosowania do opieki długoterminowej, przydziału narządów przeznaczonych do przeszczepów i dostępu do tych narządów ani do szczepień.
• Dyrektywa nie ma wpływu na to, w jaki sposób państwa UE organizują i finansują swoje krajowe systemy opieki zdrowotnej dla własnych obywateli.
• Co trzy lata Komisja Europejska sporządza sprawozdanie dotyczące sposobu funkcjonowania systemu i dyrektywy. Pierwsze sprawozdanie zostało przyjęte we wrześniu 2015 r., natomiast kolejne – we wrześniu 2018 r.

Komisja przyjęła szereg aktów wykonawczych i delegowanych dotyczących dyrektywy 2011/24/UE. Wśród nich można wymienić:

• dyrektywę wykonawczą 2012/52/UE w sprawie uznawania recept lekarskich wystawionych w innym państwie UE;
• decyzję 2013/329/UE w sprawie utworzenia sieci jednostek lub organów krajowych odpowiedzialnych za ocenę technologii medycznych, zarządzania tą siecią i jej przejrzystego funkcjonowania;
• decyzję wykonawczą 2014/286/UE w sprawie kryteriów i warunków, które muszą spełniać europejskie sieci referencyjne i świadczeniodawcy chcący wstąpić do europejskiej sieci referencyjnej;
• decyzję wykonawczą 2014/287/UE w sprawie kryteriów tworzenia i oceny europejskich sieci referencyjnych i ich członków oraz ułatwienia wymiany informacji i wiedzy specjalistycznej w odniesieniu do tworzenia i oceny takich sieci;
• decyzję wykonawczą 2019/1765 w sprawie utworzenia sieci organów krajowych odpowiedzialnych za e-zdrowie, zarządzania tą siecią i jej funkcjonowania, która została następnie zmieniona decyzją wykonawczą (UE) 2020/1023 w sprawie transgranicznej wymiany danych między krajowymi aplikacjami mobilnymi służącymi do ustalania kontaktów zakaźnych i ostrzegania w związku ze zwalczaniem pandemii COVID-19. W szczególności zmieniającą decyzją wykonawczą (UE) 2020/1023 do decyzji wykonawczej 2019/1765 dodano dwa załączniki, które określają obowiązki, odpowiednio:
  • uczestniczących państw UE jako współadministratorów na potrzeby bramy federacyjnej do celów transgranicznego przetwarzania między krajowymi aplikacjami mobilnymi służącymi do ustalania kontaktów zakaźnych i ostrzegania;
  • Komisji jako podmiotu przetwarzającego dane na potrzeby bramy federacyjnej do celów transgranicznego przetwarzania między krajowymi aplikacjami mobilnymi służącymi do ustalania kontaktów zakaźnych i ostrzegania.

OD KIEDY DYREKTYWA MA ZASTOSOWANIE?

Dyrektywa ma zastosowanie od 24 kwietnia 2011 r., przy czym do porządku krajowego państw UE miała zostać włączona do 25 października 2013 r.

KONTEKST

• Zasady transgranicznej opieki zdrowotnej wymagały doprecyzowania, ponieważ zostały pierwotnie opracowane na podstawie pojedynczych wyroków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydanych na przestrzeni ponad 10 lat. Dyrektywa została przyjęta głównie w celu doprecyzowania praw do opieki zdrowotnej wynikających z orzecznictwa Trybunału na podstawie art. 56 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, a także umożliwienia stosowania tych praw w praktyce. Celem dyrektywy jest wyjaśnienie związku pomiędzy jej przepisami dotyczącymi transgranicznej opieki zdrowotnej a istniejącymi ramami prawnymi wynikającymi z rozporządzenia (WE) nr 883/2004 (zob. streszczenie) dotyczącego koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.
• Więcej informacji:
  • Opieka transgraniczna – wstęp (Komisja Europejska)
  • Komunikat Komisji – Wytyczne w sprawie pomocy UE w sytuacji nadzwyczajnej dotyczące współpracy transgranicznej w zakresie opieki zdrowotnej związanej z kryzysem wywołanym epidemią COVID-19 (Komisja Europejska).

GŁÓWNY DOKUMENT

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/24/UE z dnia 9 marca 2011 r. w sprawie stosowania praw pacjentów w transgranicznej opiece zdrowotnej (Dz.U. 88 z 4.4.2011, s. 45–65)

Kolejne zmiany dyrektywy 2011/24/UE zostały włączone do tekstu podstawowego. Zob. tekst skonsolidowany.

DOKUMENTY POWIĄZANE

Decyzja wykonawcza Komisji (UE) 2020/1023 z dnia 15 lipca 2020 r. zmieniająca decyzję wykonawczą (UE) 2019/1765 w zakresie transgranicznej wymiany danych między krajowymi aplikacjami mobilnymi służącymi do ustalania kontaktów zakaźnych i ostrzegania w związku ze zwalczaniem pandemii COVID-19 (Dz.U. L 227I z 16.7.2020, s. 1–9)

Decyzja wykonawcza Komisji (UE) 2019/1765 z dnia 22 października 2019 r. ustanawiająca zasady utworzenia sieci organów krajowych odpowiedzialnych za e-zdrowie, zarządzania tą siecią i jej funkcjonowania oraz uchylająca decyzję wykonawczą 2011/890/UE (Dz.U. L 270 z 24.10.2019, s. 83–93)

Zob. tekst skonsolidowany.

Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczące funkcjonowania dyrektywy 2011/24/UE w sprawie stosowania praw pacjentów w transgranicznej opiece zdrowotnej (COM(2018) 651 final z 21.9.2018)

Decyzja delegowana Komisji 2014/286/UE z dnia 10 marca 2014 r. ustanawiająca kryteria i warunki, które muszą spełniać europejskie sieci referencyjne i świadczeniodawcy chcący wstąpić do europejskiej sieci referencyjnej (Dz.U. L 147 z 17.5.2014, s. 71–78)

Decyzja wykonawcza Komisji 2014/287/UE z dnia 10 marca 2014 r. w sprawie kryteriów tworzenia i oceny europejskich sieci referencyjnych i ich członków oraz ułatwienia wymiany informacji i wiedzy specjalistycznej w odniesieniu do tworzenia i oceny takich sieci (Dz.U. L 147 z 17.5.2014, s. 79–87)

Zob. tekst skonsolidowany.

Decyzja wykonawcza Komisji 2013/329/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. ustanawiająca zasady utworzenia sieci jednostek lub organów krajowych odpowiedzialnych za ocenę technologii medycznych, zarządzania tą siecią i jej przejrzystego funkcjonowania (Dz.U. L 175 z 27.6.2013, s. 71–72)

Dyrektywa wykonawcza Komisji 2012/52/UE z dnia 20 grudnia 2012 r. ustanawiająca środki ułatwiające uznawanie recept lekarskich wystawionych w innym państwie członkowskim (Dz.U. L 356 z 22.12.2012, s. 68–70)

Ostatnia aktualizacja: 14.09.2020