10 lat istnienia unii gospodarczej i walutowej

Dziesięć lat temu przywódcy europejscy podjęli decyzję dotyczącą wprowadzenia wspólnej waluty – euro. W komunikacie Komisja podsumowuje doświadczenie zdobyte w ciągu pierwszej dekady Unii gospodarczej i walutowej (UGW), wskazuje założone cele oraz wyzwania, które stoją przed strefą euro oraz proponuje agendę polityczną, która pozwoli UGW kontynuować z sukcesem swój rozwój.

AKT

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego, Komitetu Regionów oraz Europejskiego Banku Centralnego: 10 lat istnienia unii gospodarczej i walutowej – sukcesy i wyzwania [COM(2008) 238 wersja ostateczna – nieopublikowany w Dzienniku Urzędowym].

STRESZCZENIE

Dziesięć lat od utworzenia euro stało się sukcesem i stanowi widoczny przejaw integracji europejskiej. Niska i stabilna inflacja oraz stopy procentowe w ciągu ostatnich dziesięciu lat stanowiły zachętę do inwestycji w strefie euro.Postęp konsolidacji fiskalnej oraz utworzenie nowych miejsc pracy osiągnęły imponujące poziomy. Jednakże wzrost produkcji oraz produktywności pozostał wolniejszy niż w innych rozwiniętych gospodarkach, zwiększyły się również problemy dotyczące podziału dochodu. W przyszłości UGW powinna zmierzyć się z wyzwaniami związanymi z globalizacją, starzeniem się populacji oraz wzrostem kosztów żywności i energii oraz ze skutkami zmian klimatycznych.

10 lat stabilności i integracji gospodarczo-walutowej

UGW sprzyjała integracji gospodarek oraz rynków przy jednoczesnym niwelowaniu ryzyka kursu dewizowego oraz zmniejszaniu kosztów transakcji transgranicznych, przyczyniając się do rozwoju jednolitego rynku i integrując rynki produktów. Utrzymując pozycję drugiej waluty światowej, tuż za dolarem, euro stało się motorem integracji rynków finansowych. Jednolity obszar płatności w euro (SEPA (DE) (EN) (FR)) zniesie wszelkie różnice między krajowymi a transgranicznymi płatnościami detalicznymi.

W ciągu dziesięciu lat istnienia UGW utworzono rekordową liczbę 16 mln miejsc pracy, a bezrobocie spadło do około 7%, czyli najniższego poziomu od ponad piętnastu lat. Ponadto UGW przyniosła znaczne korzyści państwom członkowskim Unii Europejskiej zaangażowanym w proces nadrabiania zaległości, oferując im otoczenie charakteryzujące się stabilnością makroekonomiczną i niskimi stopami procentowymi, przy wsparciu polityki spójności i jej funduszy strukturalnych.

Wspólna polityka pieniężna prowadzona przez Europejski Bank Centralny (EBC) w połączeniu z krajowymi i skoordynowanymi politykami budżetowymi zapewnia stabilność makroekonomiczną. Wahania kursów walut oraz wyrównywanie kursów dewizowych należy tym samym do przeszłości. Ponadto polityka pieniężna skonsolidowała długoterminowe oczekiwania inflacyjne: poziom inflacji utrzymywał się na poziomie 2% średnio przez pierwszą dekadę istnienia UGW wobec 3% w latach 90. oraz od 8% do 10% w latach 70. i 80. ubiegłego stulecia. Taka sytuacja przyczyniła się do wzmocnienia odporności strefy euro na niekorzystne warunki międzynarodowe.

Pakt stabilności i wzrostu (PSW) poprawił dyscyplinę budżetową, a gospodarka strefy euro uległa dużo szybszej integracji ekonomicznej i finansowej niż reszta UE. Imponujące postępy zrealizowane w ostatnich latach w zakresie stabilizacji makroekonomicznej i konsolidacji fiskalnej umożliwiły zmniejszenie deficytu do 0,6% PKB w 2007 r. wobec średniej w latach 80. i 90. na poziomie 4%.

Pozostałe wyzwania UGW spowodowane nowymi tendencjami światowymi

Pomimo że pierwsze lata funkcjonowania UGW przyniosły ogólny pozytywny bilans, niektóre oczekiwania nie zostały jeszcze spełnione i stanowią wyzwanie np. globalizacja, wzrost cen żywności oraz energii, a także starzenie się społeczeństwa. Przewidywane 2% tempo wzrostu gospodarczego rocznie jest zbyt niskie przy jednoczesnym utrzymywaniu się różnic między państwami w obszarze inflacji oraz kosztów siły roboczej. Koniecznością staje się jasno określona strategia na szczeblu międzynarodowym, aby strefa euro mogła być bardziej widoczna na międzynarodowej scenie gospodarczej, którą cechuje postępująca globalizacja. Ponadto wizerunek euro wśród ogółu społeczeństwa nie odzwierciedla w pełni sukcesów gospodarczych UMW. W niektórych krajach obywatele mają poczucie, że ceny wyraźnie wzrosły z powodu wprowadzenia wspólnej waluty. Nawet jeśli ogólna inflacja w okresie przejściowym zmieniła się jedynie nieznacznie, to niekorzystny wpływ – nadal się utrzymujący – na wizerunek euro miały sporadyczne przypadki nadmiernych podwyżek cen w pewnych sektorach i państwach.

Aby sprostać podstawowym wyzwaniom w następnej dekadzie, należy wykorzystać obecną stabilność makroekonomiczną na rzecz zwiększenia potencjalnego wzrostu i poprawy dobrobytu obywateli strefy euro, przy jednoczesnym zapewnieniu zdolności odpowiedniego dostosowania w miarę poszerzania UMW na nowych członków oraz skutecznej ochrony interesów strefy euro w gospodarce światowej. Aby sprostać tym wyzwaniom, Komisja proponuje agendę opartą na trzech obszarach działania:

• Na polu wewnętrznym: pogłębienie i rozszerzenie nadzoru makroekonomicznego oraz lepsza integracja polityk strukturalnych w ogólny proces koordynacji polityk w ramach UGW,
• Na polu zewnętrznym: wzmocnienie roli strefy euro w kierowaniu gospodarką światową przy jednoczesnym przyjęciu wspólnego podejścia odnośnie kwestii międzynarodowych oraz wzmocnieniu reprezentacji, co ma na celu reprezentowanie strefy euro jako jednej strony w międzynarodowych instytucjach finansowych,
• Promowanie efektywnego kierowania UGW: wdrożenie agendy niesie za sobą konieczność utworzenia bardziej efektywnego systemu kierowania gospodarką.

Kontekst

W maju 1998 r. Rada zdecydowała o przejściu do trzeciej i ostatniej fazy unii gospodarczej i walutowej, przyjmując wspólną walutę – euro. Od 1 stycznia 1999 r. euro było używane jako pieniądz bezgotówkowy, natomiast banknoty oraz monety euro zostały wprowadzone do obrotu 1 stycznia 2002 r. w 12 państwach członkowskich. Obecnie na 27 państw unijnych 17 państw należy do strefy euro.

Ostatnia aktualizacja: 11.06.2008