Bezpieczeństwo UE w zakresie dostaw energii i współpraca międzynarodowa

Ponad 60% gazu ziemnego i ponad 80% ropy naftowej na potrzeby Unii Europejskiej (UE) pochodzi z importu. W tych warunkach musi ona zapewnić sobie odpowiednie instrumenty, które pozwolą jej na, z jednej strony, utworzenie wewnętrznego rynku energii, a z drugiej, promowanie swoich interesów w relacjach z państwami trzecimi.

AKT

Komunikat Komisji z dnia 7 września 2011 r. do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów w sprawie bezpieczeństwa dostaw energii i międzynarodowej współpracy energetycznej zatytułowany „Polityka energetyczna UE: stosunki z partnerami spoza UE” [KOM(2011) 539 wersja ostateczna – nieopublikowany w Dzienniku Urzędowym].

STRESZCZENIE

W komunikacie zdefiniowano strategię współpracy z krajami spoza Unii Europejskiej (UE) w celu zabezpieczenia dostaw energii na jej potrzeby i wspierania realizacji celów w dziedzinie energii. Strategia ta opiera się na czterech priorytetach:

• rozwijaniu zewnętrznego wymiaru wewnętrznego rynku energii UE,
• wzmacnianiu partnerstw na rzecz pewnych, bezpiecznych, trwałych i konkurencyjnych dostaw energii,
• poprawie dostępu krajów rozwijających się do zrównoważonej energii,
• zwiększeniu wsparcia dla polityki UE poza jej granicami.

Cel 1: rozwijanie wewnętrznego rynku energii UE

Państwa członkowskie często koncentrują się na negocjacjach dwustronnych umów w dziedzinie dostaw energii. Z tego względu Komisja zamierza ustanowić mechanizm wymiany informacji dotyczących umów międzyrządowych między państwami członkowskimi a państwami trzecimi w celu poprawy koordynacji na wewnętrznym rynku energii. Umowy będą mogły ponadto być omawiane z państwami trzecimi na szczeblu UE.

Sprawą pierwszorzędnej wagi dla UE jest zdywersyfikowanie źródeł energii na rzecz zapewnienia ciągłości jej dostaw. UE planuje zatem podjąć działania następcze, aby:

• zapewnić dalszą realizację projektów infrastrukturalnych określonych w strategii „Priorytety w odniesieniu do infrastruktury energetycznej na 2020 r. i w dalszej perspektywie”,
• uprzywilejować dostawy energii poprzez korytarz południowy,
• zapewnić nieprzerwane dostawy gazu i ropy poprzez korytarz wschodni dzięki współpracy z Rosją i Ukrainą, przy jednoczesnym wsparciu modernizacji ukraińskiej sieci przesyłowej,
• rozwijać projekty w zakresie źródeł odnawialnych z krajami z południowej części basenu Morza Śródziemnego.

Komisja uznaje za istotne nawiązywanie partnerstw zróżnicowanych, dostosowanych do każdego partnera. Tym samym planuje zrealizować kilka projektów, których celem jest:

• zakończenie negocjacji ze Szwajcarią, mających na celu pełną integrację rynków energii elektrycznej,
• zachęcanie do współpracy z krajami, które chcą przystąpić do UE,
• utworzenie partnerstwa eurośródziemnomorskiego, które będzie skoncentrowane na rozwoju rynku energii elektrycznej i energii ze źródeł odnawialnych w krajach partnerstwa do 2020 r.

Rosja jest dla UE najważniejszym partnerem w zakresie bezpieczeństwa energetycznego. Komisja zamierza zatem nawiązać szczególne stosunki z tym krajem, przyspieszając zawarcie partnerstwa UE-Rosja i opracowując plan działania w dziedzinie energii na okres do 2050 r. Konieczne jest zawarcie umowy między UE, Rosją i Białorusią w sprawie przepisów technicznych dotyczących zarządzania sieciami energetycznymi w regionie Morza Bałtyckiego.

Cel 2: wzmacnianie partnerstw na rzecz pewnych, bezpiecznych, trwałych i konkurencyjnych dostaw energii

Poza stosunkami z Rosją UE musi, z jednej strony, wzmocnić partnerstwa ze swoimi dostawcami węglowodorów, takimi jak Norwegia, Algieria, Arabia Saudyjska czy Libia, a z drugiej, nawiązać nowe dialogi ze wschodzącymi producentami. Sprawą najwyższej wagi jest położenie większego nacisku na sprawne zarządzanie energią.

W ramach tej współpracy UE nie powinna zaniedbywać celu polegającego na obniżeniu światowych emisji dwutlenku węgla. W związku z tym zachęca ona państwa uprzemysłowione i kraje o gospodarkach wschodzących do budowania przejrzystych i przewidywalnych ogólnoświatowych rynków energii, w ramach których należy promować efektywność energetyczną i energię ze źródeł niskoemisyjnych oraz projekty badawcze i innowacje w tej dziedzinie.

UE uznaje za konieczne przyspieszenie prac nad kompleksowymi ramami prawnymi dotyczącymi stosunków energetycznych z jej dostawcami i państwami tranzytowymi za konieczne. W tym celu wspiera aktywnie Kartę energetyczną, a szczególnie prace prowadzone na głównych obszarach nią objętych, czyli handlu, tranzycie i inwestycjach.

Komisja przewiduje ogólnoświatową promocję norm bezpieczeństwa jądrowego. W tym celu zamierza rozszerzyć zakres obowiązywania porozumień Euratom i wyrazić wsparcie dla działań na rzecz wprowadzenia międzynarodowych, prawnie wiążących norm bezpieczeństwa jądrowego w ramach Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (MAEA) (EN). Planuje również podjąć kwestię bezpieczeństwa eksploatacji podmorskich złóż ropy naftowej i gazu ziemnego z producentami węglowodorów na forum Organizacji Krajów Eksportujących Ropę Naftową (OPEC).

Cel 3: poprawa dostępu krajów rozwijających się do zrównoważonej energii

W ramach polityki rozwojowej Komisja wyznaczyła cel polegający na udostępnieniu źródeł energii (zwłaszcza energii elektrycznej) najbiedniejszym regionom, zwracając jednocześnie uwagę na potrzeby w zakresie ochrony środowiska. Realizacja tego celu uwzględnia włączenie kwestii energetycznych do wszystkich instrumentów polityki rozwojowej UE i ułatwienie dostępu krajów najsłabiej rozwiniętych do finansowania działań w związku ze zmianą klimatu.

Cel 4: zwiększenie wsparcia dla polityki UE poza jej granicami

Komisja wskazała cztery typy partnerów w dziedzinie energii:

• partnerzy w zakresie integracji rynku,
• najważniejsi dostawcy energii i państwa tranzytowe,
• najważniejsi uczestnicy rynku na świecie,
• kraje rozwijające się.

Każdemu z tych partnerów proponuje korzystanie z odpowiednich instrumentów spośród istniejących instrumentów prawnych i politycznych, na przykład z Traktatu o Wspólnocie Energetycznej, strategicznych dialogów energetycznych oraz innych instrumentów.

Komisja planuje poprawić koordynację wśród państw członkowskich, aby UE mówiła poza swoimi granicami jednym głosem. W tym celu ustanowi strategiczną grupę ds. międzynarodowej współpracy energetycznej.

Komisja, aby zoptymalizować kontrolę nad swoimi projektami, utworzy bazę danych projektów w dziedzinie energii, realizowanych w krajach partnerskich i finansowanych przez UE, państwa członkowskie, Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) i Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju (EBOR) (DE) (EN) (FR).

See also

• Dyrekcja Generalna ds. Energii — Bezpieczeństwo dostaw energii i współpraca międzynarodowa (EN)

Ostatnia aktualizacja: 29.11.2011