Zwalczanie handlu ludźmi

Niniejsza decyzja ramowa ma na celu zbliżenie ustawodawstwa i regulacji państw Unii Europejskiej (UE) w dziedzinie współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych związanej ze zwalczaniem handlu ludźmi. Jej celem jest ponadto wprowadzenie wspólnych przepisów ramowych na poziomie Unii Europejskiej (UE), aby rozwiązać problemy dotyczące kryminalizacji, kar i innych sankcji, okoliczności obciążających, jurysdykcji i ekstradycji.

AKT

Decyzja ramowa Rady 2002/629/WSiSW z dnia 19 lipca 2002 r. w sprawie zwalczania handlu ludźmi.

STRESZCZENIE

Od czasu przyjęcia w 1997 r. wspólnego działania Rady dotyczącego działań związanych ze zwalczaniem handlu ludźmi i seksualnego wykorzystywania dzieci opracowano wiele inicjatyw zarówno na poziomie krajowym, jak i regionalnym. W wiedeńskim planie działania oraz na posiedzeniu Rady Europejskiej w Tampere wezwano do wprowadzenia dodatkowych przepisów w celu dalszego uregulowania pewnych aspektów prawa karnego i postępowania karnego.

Ponadto w grudniu 2000 r., na konferencji w Palermo Antonio Vitorino, członek Komisji działający w imieniu Wspólnoty podpisał Konwencję Narodów Zjednoczonych przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej oraz dwa protokoły uzupełniające przeciwko handlowi ludźmi oraz przemytowi migrantów drogą lądową, powietrzną i morską.

Niniejszą decyzją ramową Komisja zamierza uzupełnić istniejące instrumenty wykorzystywane do zwalczania handlu ludźmi obejmujące:

• francuskie inicjatywy dotyczące ułatwiania nielegalnego wjazdu, tranzytu i pobytu odnośnie do przemytu migrantów (dyrektywa 2002/90/WE i decyzja ramowa 2002/946/WSiSW),
• STOP i Dafne,
• Europejską Sieć Sądową,
• wymianę sędziów łącznikowych.

Według Komisji handel ludźmi jest przestępstwem przeciwko osobie w celu wykorzystania tej osoby.

W art. 1 zdefiniowane zostało pojęcie handlu ludźmi w celach wyzysku ich pracy lub wykorzystania seksualnego. Państwa członkowskie zobowiązane są karać wszelkie formy werbowania, przewozu, przekazywania lub przechowywania osoby, która została pozbawiona swoich praw podstawowych, a zatem wszelkie zachowania przestępcze wykorzystujące fizyczną lub psychiczną wrażliwość osoby podlegają karze. Zgoda ofiary nie jest brana pod uwagę, jeżeli postępowanie przestępcy ma charakter wyzysku w rozumieniu decyzji ramowej, tzn. obejmuje:

• użycie przymusu, siły lub zastraszenia, w tym uprowadzenia,
• użycie oszustwa lub nadużycia finansowego,
• nadużycie władzy, wpływanie przez nacisk lub wywieranie nacisku,
• oferowanie opłaty.

Karalne jest podżeganie do handlu ludźmi, współuczestniczenie w takim przestępstwie lub jego usiłowanie.

Sankcje karne przewidziane w przepisach krajowych muszą być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. Ustalając karę maksymalną nie niższą niż osiem lat pozbawienia wolności, Komisja dopuszcza stosowanie innych instrumentów prawnych, które zostały już przyjęte w celu wzmocnienia współpracy policyjnej i sądowej, takich jak wspólne działanie 98/699/WSiSW w sprawie prania pieniędzy, identyfikacji, wykrywania, zamrażania i konfiskaty narzędzi oraz zysków pochodzących z przestępstwa oraz wspólne działanie 98/733/WSiSW w sprawie uznawania za przestępstwa karne uczestnictwa w organizacji przestępczej. Kara pozbawienia wolności stosowana będzie wyłącznie w następujących okolicznościach:

• narażono życie ofiary,
• ofiara była szczególnie wrażliwa (np. ze względu na jej wiek),
• przestępstwo zostało popełnione w ramach organizacji przestępczej zdefiniowanej we wspólnym działaniu 98/733/WSiSW.

Ponadto decyzja ramowa wprowadza pojęcie odpowiedzialności karnej i cywilnej osób prawnych równolegle do odpowiedzialności osób fizycznych. Osoby prawne będą ponosić odpowiedzialność za przestępstwa popełnione na ich korzyść przez jakąkolwiek osobę działającą indywidualnie lub jako część organu osoby prawnej lub uprawnioną do podejmowania decyzji w imieniu osoby prawnej.

Kary wymierzane osobom prawnym będą skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. Będą obejmowały grzywny karne i nie mające charakteru karnego oraz inne sankcje, takie jak czasowe lub stałe pozbawienie prawa do wykonywania działalności, sądowy nakaz likwidacji lub pozbawienia prawa do publicznych świadczeń lub pomocy.

Dzieci będące ofiarami handlu są uprawnione do otrzymania specjalnej pomocy zgodnie z decyzją ramową 2001/220/WSiSW w sprawie pozycji ofiar w postępowaniu karnym.

Aby przestępstwo nie pozostawało bezkarne ze względu na konflikt jurysdykcji, decyzja wprowadza kryteria dotyczące jurysdykcji. Państwo członkowskie posiada jurysdykcję w przypadku, gdy:

• przestępstwo zostało popełnione na jego terytorium (zasada terytorialności),
• przestępca jest obywatelem tego państwa (zasada narodowości podmiotowej),
• przestępstwo zostało popełnione na korzyść osoby prawnej ustanowionej na terytorium tego państwa członkowskiego.

Drugie kryterium jest szczególnie istotne w przypadku państw, które odmawiają ekstradycji swoich obywateli, ponieważ zobowiązane są do podejmowania środków koniecznych do ścigania swoich obywateli za przestępstwa popełnione poza ich terytoriami.

Niniejsza decyzja ramowa uchyla wspólne działanie 97/154/WSiSW w zakresie, w jakim dotyczy zwalczania handlu ludźmi.

Niniejszą decyzję ramową stosuje się do Gibraltaru.

AKTY POWIĄZANE

Sprawozdanie Komisji dla Rady i Parlamentu Europejskiego z dnia 2 maja 2006 r. sporządzone na podstawie art. 10 decyzji ramowej Rady z dnia 19 lipca 2002 r. w sprawie zwalczania handlu ludźmi [COM(2006) 187 wersja ostateczna – nieopublikowane w Dzienniku Urzędowym].

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 października 2005 r. – Zwalczanie handlu ludźmi: zintegrowane podejście oraz wnioski dotyczące planu działania [COM(2005) 514 wersja ostateczna – nieopublikowany w Dzienniku Urzędowym]. Komunikat ma na celu wzmocnienie zobowiązań UE w zakresie zapobiegania i zwalczania handlu ludźmi. Komisja zamierza dalej wzmacniać zobowiązania UE oraz państw członkowskich odnośnie do zapobiegania i zwalczania handlu ludźmi w celach wykorzystania seksualnego lub wyzysku w pracy, a także w zakresie ochrony ofiar, ich wspierania i rehabilitacji. Podstawą komunikatu jest przekonanie, że aby skutecznie rozwiązać problem handlu ludźmi, potrzebne jest zintegrowane podejście oparte na poszanowaniu praw człowieka oraz uwzględniające globalny charakter problemu. Takie podejście wymaga skoordynowanej reakcji politycznej, szczególnie w obszarze wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, stosunków zewnętrznych, współpracy w zakresie rozwoju, zatrudnienia, równości płci i niedyskryminacji.

Ostatnia aktualizacja: 03.03.2011