Konwencja helsińska o ochronie Morza Bałtyckiego

 

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Decyzja 94/156/WE w sprawie przystąpienia Wspólnoty do Konwencji o ochronie Środowiska Morskiego obszaru morza bałtyckiego (Konwencja Helsińska z 1974 r.)

Decyzja 94/157/WE w sprawie zawarcia, w imieniu Wspólnoty, Konwencji o ochronie środowiska morskiego obszaru Morza Bałtyckiego (Konwencji z Helsinek, zmienionej w 1992 r.)

Konwencja o ochronie środowiska morskiego obszaru Morza Bałtyckiego, 1992 r. (konwencja helsińska zmieniona w 1992 r.)

JAKIE SĄ CELE NINIEJSZYCH DECYZJI I KONWENCJI?

• Decyzje umożliwiły przystąpienie Wspólnoty Europejskiej (obecnie Unia Europejska — UE) do Konwencji o ochronie środowiska morskiego obszaru Morza Bałtyckiego (konwencja helsińska).
• Konwencje podpisana w marcu 1974 r. przez wszystkie kraje graniczące z Morzem Bałtyckim (Dania, Niemcy, Szwecja, Estonia, Finlandia, Łotwa, Litwa, Polska i Rosja) ma na celu zmniejszenie zanieczyszczenie Morza Bałtyckiego wprowadzanego poprzez rzeki i ich ujęcia, zrzuty z wylotów kanałów i rurociągów, zatapianie w morzu i zanieczyszczenie pochodzące z eksploatacji statków, jak również z powietrza atmosferycznego.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

• Konwencja ustanawia Komisję Ochrony Środowiska Morskiego Bałtyku (HELCOM) mającą na celu:
  • monitorowanie wprowadzenia konwencji w życie,
  • przygotowywanie zaleceń w sprawie ochrony środowiska morskiego,
  • ustalanie budżetu oraz
  • podejmowanie takich innych funkcji, jakie mogą być właściwe w ramach niniejszej konwencji.
• Dodatkowo, w odstępie kilku lat, organizowane są spotkania na szczeblu ministerialnym.
• Komisja helsińska odbywa posiedzenia corocznie. Strony konwencji reprezentowane są na nich przez szefów delegatury.
• Komisja helsińska przyjęła w 2007 r. bałtycki plan działań — program, mający na celu przywrócenie dobrego stanu środowiska Morza Bałtyckiego do 2021 r. Bałtycki plan działań został zaktualizowany w 2013 r. podczas spotkania ministerialnego HELCOM-u.
• Bałtycki plan działań stanowi podstawę działalności HELCOM-u i obejmuje następujące priorytety:
  • eutrofizacja (nadmiar biogenów w wodzie, co wpływa na rozrost glonów),
  • substancje niebezpieczne,
  • ochrona bioróżnorodności i przyrody,
  • działalność morska.
• Każdy priorytet uzupełniają liczne działania i środki.
• Jednym z głównych narzędzi opracowanych przez HELCOM jest program redukcji biogenów. Stanowi on podejście na szczeblu regionalnym pozwalające na wspólne ponoszenie ciężaru redukcji biogenów* umożliwiającej osiągnięcie celu uzgodnionego przez kraje regionu Morza Bałtyckiego w postaci uwolnienia Morza Bałtyckiego od eutrofizacji. Po raz pierwszy program został przedstawiony i przyjęty w 2007 r. w ramach bałtyckiego planu działań HELCOM-u. W momencie przyjmowania programu, zainteresowane kraje uzgodniły tymczasowe cele redukcji biogenów. W 2013 r. HELCOM przyjął zmieniony program redukcji biogenów.
• HELCOM realizuje też inne działania powiązane z bałtyckim planem działań:
  • zapobieganie zanieczyszczeniom pochodzącym z rolnictwa;
  • zapewnienie ekologicznego zrównoważenia bałtyckich łowisk do 2021 r.;
  • zapobieganie zanieczyszczeniom pochodzącym ze źródeł lądowych (ścieki, produkty lecznicze, uwolnienia z zakładów przemysłowych, odpady morskie itp.);
  • zapewnianie spójnego na poziomie regionalnym procesu planowania przestrzennego obszarów morskich w regionie Morza Bałtyckiego;
  • monitorowanie i ocena środowiska morskiego;
  • współpraca w zakresie gotowości i reagowania na wypadek zanieczyszczenia;
  • ochrona bioróżnorodności Morza Bałtyckiego (czerwony wykaz gatunków i siedlisk, morskie obszary chronione, opracowywanie wskaźników) oraz
  • udział we wdrażaniu na poziomie regionalnym przepisów Międzynarodowej Organizacji Morskiej) dotyczących żeglugi.
• W 2016 r. HELCOM przyczynił się do wyznaczenia Morza Bałtyckiego, za sprawą Międzynarodowej Organizacji Morskiej, jako obszaru kontroli emisji tlenków azotu (NOx ECA).
• HELCOM wykorzystywany jest też w formie regionalnej platformy współpracy we wdrażaniu dyrektywy 2008/56/WE ustanawiającej ramy działań UE w dziedzinie polityki środowiska morskiego dla państw członkowskich regionu Morza Bałtyckiego.

OD KIEDY NINIEJSZE DECYZJE I KONWENCJA MAJĄ ZASTOSOWANIE?

• Decyzje mają zastosowanie od 21 lutego 1994 r.
• Konwencja w pierwotnym brzmieniu weszła w życie w 1980 r., po czym została zmieniona w 1992 r. Zmiany z 1992 r. weszły w życie 17 stycznia 2000 r., po zdeponowaniu dokumentów ratyfikacyjnych przez wszystkie kraje będące stroną konwencji.

KONTEKST

Więcej informacji:

• „Konwencja HELCOM” na stronie internetowej Komisji Europejskiej.
• „Konwencja HELCOM” na stronie internetowej Komisji Ochrony Środowiska Morskiego Bałtyku.

* KLUCZOWE POJĘCIA

GŁÓWNE DOKUMENTY

Decyzja Rady 94/156/WE z dnia 21 lutego 1994 r. w sprawie przystąpienia Wspólnoty do Konwencji o ochronie Środowiska Morskiego obszaru morza bałtyckiego z 1974 r. (Konwencja Helsińska) (Dz.U. L 73 z 16.3.1994, s. 1)

Decyzja Rady94/157/WE z dnia 21 lutego 1994 r. w sprawie zawarcia, w imieniu Wspólnoty, Konwencji o ochronie środowiska morskiego obszaru Morza Bałtyckiego (Konwencji z Helsinek, zmienionej w 1992 r.) (Dz.U. L 73 z 16.3.1994, s. 19)

Konwencja o ochronie środowiska morskiego obszaru Morza Bałtyckiego, 1992 (Dz.U. L 73 z 16.3.1994, s. 20–45)

DOKUMENTY POWIĄZANE

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/56/WE z dnia 17 czerwca 2008 r. ustanawiająca ramy działań Wspólnoty w dziedzinie polityki środowiska morskiego (dyrektywa ramowa w sprawie strategii morskiej) (Dz.U. L 164 z 25.6.2008, s. 19–40)

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/89/UE z dnia 23 lipca 2014 r. ustanawiająca ramy planowania przestrzennego obszarów morskich (Dz.U. L 257 z 28.8.2014, s. 135–145)

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów — Przyszła unijna polityka morska: europejska wizja oceanów i mórz (COM(2006) 275 końcowy z 7.6.2006)

Ostatnia aktualizacja: 23.02.2017