Swobodny przepływ pracowników

 

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Rozporządzenie (UE) nr 492/2011 w sprawie swobodnego przepływu pracowników wewnątrz UE

JAKI JEST CEL ROZPORZĄDZENIA?

• Niniejsze rozporządzenie aktualizuje (i kodyfikuje) wcześniejsze przepisy w sprawie możliwości łatwego poruszania się obywateli Unii Europejskiej i podejmowania przez nich pracy w innych państwach członkowskich.
• Ponadto ma zapewnić, że zasada swobodnego przepływu osób zagwarantowana w artykule 45 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) jest przestrzegana w praktyce.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

• Swobodny przepływ pracowników przynosi korzyści osobom, które zdecydują się pracować w innych państwach członkowskich, oraz społeczeństwom, które ich przyjmują. Umożliwia to pracownikom korzystanie z prawa do swobodnego przepływu oraz poprawę ich sytuacji zawodowej i osobistej, a przedsiębiorstwom uzyskanie odpowiedzi na oferty zatrudnienia i niedobory umiejętności.
• Ponieważ każda osoba mieszkająca w jednym państwie członkowskim ma prawo do podjęcia pracy zarobkowej w innym państwie, pracodawcy mogą rozpowszechniać oferty zatrudnienia w całej UE i zawierać umowy z potencjalnymi pracownikami z wszystkich państw członkowskich.
• Niniejsze rozporządzenie kodyfikuje i zastępuje rozporządzenie (EWG) nr 1612/68, które było wielokrotnie znacząco zmieniane. Zapewnia to sprawne działanie systemu przez zakazanie wszelkich form dyskryminacji pracowników pochodzących z innych państw członkowskich.
• W szczególności rozporządzenia zakazuje:
  • oddzielnych procedur rekrutacji cudzoziemców; i
  • ograniczania zamieszczania ofert zatrudnienia lub nakładania szczególnych warunków, takich jak rejestracja w urzędach pracy osób pochodzących z innego państwa członkowskiego.
• Podobnie jest nielegalne różnicowanie pracowników krajowych i pracowników z innych państw członkowskich pod względem warunków zatrudnienia i warunków pracy, co dotyczy:
  • dostępu do zatrudnienia, włącznie ze wsparciem urzędów pracy dla osób bezrobotnych;
  • warunków pracy, w tym dotyczących wynagrodzenia, zwolnienia i powrotu do pracy lub ponownego zatrudnienia;
  • dostępu do szkolenia, między innymi w szkołach zawodowych i ośrodkach doskonalenia zawodowego.
• Ta sama zasada dostępu do systemu kształcenia, nauki zawodu i szkoleń zawodowych dotyczy również dzieci osoby, która pracuje lub pracowała w innym państwie członkowskim.
• Rozporządzenie uwzględnia pewne prawa socjalne. Pracownikowi pracującemu w innym państwie członkowskim przysługują takie same przywileje socjalne i podatkowe, jak pracownikom przyjmującego państwa członkowskiego. Taki pracownik ma również prawo do zasobów mieszkaniowych na takich samych warunkach jak pracownicy krajowi i może wpisywać się na listy osób ubiegających się o mieszkania w regionie, w którym jest zatrudniony, jeśli takie listy istnieją.
• Rozporządzenie obejmuje także prawo do równego traktowania w zakresie przynależności do związków zawodowych, a także wykonywania praw powiązanych, w tym również prawa do głosowania i zajmowania stanowisk administracyjnych lub kierowniczych w związku zawodowym.
• Określony poziom znajomości języka może stanowić kryterium zatrudnienia, niemniej jakiekolwiek wymogi w tym zakresie muszą być uzasadnione i niezbędne w kontekście danego stanowiska.
• W rozporządzeniu ustanawia się Komitet Doradczy składający się z sześciu członków z każdego państwa członkowskiego: z czego dwóch reprezentuje rząd, dwóch związki zawodowe a dwóch organizacje pracodawców. Komitet pomaga Komisji Europejskiej w kwestiach dotyczących swobodnego przepływu pracowników. Europejski Urząd ds. Pracy, ustanowiony na mocy rozporządzenia (UE) 2019/1149, uczestniczy w posiedzeniach komitetu w charakterze obserwatora, zapewniając wsparcie techniczne i wiedzę fachową w tym zakresie.

Jeden wyjątek

Jedyny wyjątek od zasady niedyskryminacji dotyczy dostępu do stanowisk związanych ze sprawowaniem władzy publicznej i obowiązkami mającymi na celu ochronę ogólnego interesu państwa. Państwa członkowskie mogą zastrzec takie stanowiska dla swoich obywateli.

Rozporządzenie w sprawie EURES

• Rozporządzenie (UE) nr 492/2011 zostało zmienione w 2016 r. przez rozporządzenie (UE) 2016/589 w sprawie europejskiej sieci służb zatrudnienia (EURES). W rezultacie zasady dotyczące wymiany danych dotyczących ofert zatrudnienia, wniosków o zatrudnienie i życiorysów w całej UE obecnie są objęte zakresem nowego rozporządzenia.

OD KIEDY ROZPORZĄDZENIE MA ZASTOSOWANIE?

Rozporządzenie ma zastosowanie od dnia 16 czerwca 2011 r. Rozporządzenie (UE) nr 492/2011 ujednolica i zastępuje rozporządzenie (EWG) nr 1612/68 wraz z jego kolejnymi zmianami.

KONTEKST

Więcej informacji:

• Swobodny przepływ – obywatele UE (Komisja Europejska).
• Komunikat Komisji Wytyczne dotyczące korzystania ze swobodnego przepływu pracowników podczas epidemii COVID-19

GŁÓWNY DOKUMENT

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 492/2011 z dnia 5 kwietnia 2011 r. w sprawie swobodnego przepływu pracowników wewnątrz Unii (tekst jednolity) (Dz.U. L 141 z 27.5.2011, s. 1–12)

Kolejne zmiany rozporządzenia (UE) nr 492/2011 zostały włączone do tekstu pierwotnego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

DOKUMENTY POWIĄZANE

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1149 z dnia 20 czerwca 2019 r. ustanawiające Europejski Urząd ds. Pracy, zmieniające rozporządzenia (WE) nr 883/2004, (UE) nr 492/2011 i (UE) 2016/589 oraz uchylające decyzję (UE) 2016/344 (Dz.U. L 186 z 11.7.2019, s. 21–56)

Sprawozdanie specjalne nr 6/2018 – „Swobodny przepływ pracowników – zapewniono podstawową swobodę, lecz lepsze ukierunkowanie środków UE ułatwiłoby mobilność pracowników” (Dz.U. L 79 z 2.3.2018, s. 17)

Dyrektywa 2014/54/UE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie środków ułatwiających korzystanie z praw przyznanych pracownikom w kontekście swobodnego przepływu pracowników (Dz.U. L 128 z 30.04.2014, s. 8–14)

Wersja skonsolidowana Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej – Część trzecia: Polityki i działania wewnętrzne Unii – Tytuł IV: Swobodny przepływ osób, usług i kapitału – Rozdział 1: Pracownicy – Artykuł 45 (dawny artykuł 39 TWE) (Dz.U. C 202 z 7.6.2016, s. 65–66)

Ostatnia aktualizacja: 21.04.2020