Traktat o stabilności, koordynacji i zarządzaniu w unii gospodarczej i walutowej (nazywany także paktem fiskalnym)

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

„Pakt fiskalny” nakłada na państwa strefy euro wymogi dotyczące ich polityk budżetowych. Pozostałe państwa UE mogą się do nich dobrowolnie stosować. Spośród 28 państw UE (¹) jedynie Chorwacja, Republika Czeska i Zjednoczone Królestwo (¹) nie podpisały umowy. Traktat wzmacnia pakt stabilności i wzrostu, na mocy którego:

• deficyty krajowe nie mogą przekroczyć 3% produktu krajowego brutto (PKB),
• dług publiczny ma pozostać poniżej 60% PKB.

To porozumienie międzyrządowe ma trzy główne cele.

1. Zapewnienie, by budżety krajowe były utrzymywane w stanie równowagi lub nadwyżki budżetowej

   Aby przestrzegana była „zasada zrównoważonego budżetu”, roczny strukturalny deficyt budżetowy państw nie może przekraczać 0,5% PKB. Deficyt strukturalny to deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych po odjęciu wpływu cyklu gospodarczego na wydatki i dochody rządowe (np. wyższe wydatki publiczne na zasiłki dla bezrobotnych podczas recesji).

   Rządy zobowiązują się wprowadzić automatyczny mechanizm korygujący na wypadek odnotowania odstępstw od zasady równowagi budżetowej. Oznacza to, że w razie zachwiania równowagi budżetowej względem prognoz automatycznie uruchomiany jest mechanizm korygujący.

   Czasowe odstąpienie od stosowania zasady zrównoważonego budżetu jest możliwe jedynie w wyjątkowych okolicznościach, na przykład w czasie poważnego pogorszenia koniunktury gospodarczej. Jeśli dług publiczny jest znacznie niższy niż wartość odniesienia (wynosząca 60% PKB), próg dla deficytu strukturalnego może zostać podwyższony do 1% PKB.

   Niedostosowanie się do tych wymogów przez państwa UE może skutkować wszczęciem postępowania przed Trybunałem Sprawiedliwości UE. Na państwa, które nie dostosują się do orzeczenia Trybunału, może zostać nałożona kara finansowa.

2. Zwiększenie wpływu zaleceń Komisji Europejskiej w razie przekroczenia deficytu publicznego przez państwa strefy euro

   Ta umowa międzyrządowa zobowiązuje państwa UE, w przypadku głosowania w Radzie UE, do popierania wniosków i zaleceń przedstawionych przez Komisję w sprawie niezmienności procedury dotyczącej nadmiernego deficytu – chyba że sprzeciwią się im kwalifikowaną większością głosów.

3. Wzmocnienie koordynacji krajowych polityk gospodarczych

   Zgodnie z tą umową międzyrządową państwa zobowiązują się z wyprzedzeniem informować Komisję i Radę UE o planach emisji długu publicznego (pozyskiwania niezbędnych środków w ramach pożyczki od posiadaczy obligacji). Wszelkie istotne reformy polityki gospodarczej planowane przez rządy tych państw wymagają procedury uprzedniego omawiania i koordynowania wśród umawiających się stron. Umowa obejmuje również zagadnienia dotyczące zarządzania strefą euro. Przykładowo posiedzenia szczytu państw strefy euro mają się odbywać co najmniej dwa razy w roku.