1

W swym odwołaniu Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) wnosi o uchylenie wyroku Sądu Unii Europejskiej z dnia 18 listopada 2015 r., Instituto dos Vinhos do Douro e do Porto/OHIM – Bruichladdich Distillery (PORT CHARLOTTE) (T‑659/14, zwanego dalej „zaskarżonym wyrokiem”, EU:T:2015:863), w którym Sąd ten stwierdził nieważność decyzji Czwartej Izby Odwoławczej Urzędu Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego (znaki towarowe i wzory) z dnia 8 lipca 2014 r. (sprawa R 946/2013‑4) dotyczącej postępowania w sprawie unieważnienia praw do znaku między Instituto dos Vinhos do Douro e do Porto IP a Bruichladdich Distillery Co. Ltd (zwanej dalej „sporną decyzją”).

2

W swym odwołaniu wzajemnym Instituto dos Vinhos do Douro e do Porto (zwane dalej „IVDP”) żąda częściowego uchylenia zaskarżonego wyroku.

3

Artykuł 8 ust. 4 rozporządzenia Rady (WE) nr 207/2009 z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie znaku towarowego Unii Europejskiej (Dz.U. 2009, L 78, s. 1) stanowi:

„W przypadku sprzeciwu właściciela niezarejestrowanego znaku towarowego lub innego oznaczenia używanego w obrocie gospodarczym o znaczeniu większym niż lokalne zgłoszonego znaku towarowego nie rejestruje się w przypadku i w zakresie, w jakim ustawodawstwo [Unii Europejskiej] lub prawo państwa członkowskiego regulują taki znak [w jakim zgodnie z prawem Unii lub z prawem państwa członkowskiego regulującymi ochronę tego znaku]:

4

Zgodnie z art. 53 ust. 1 i 2 tego rozporządzenia:

„1.   [Unijny] znak towarowy […] podlega unieważnieniu na podstawie wniosku do Urzędu lub roszczenia wzajemnego w postępowaniu w sprawie naruszenia:

[…]

2.   [Unijny] znak towarowy […] podlega również unieważnieniu na podstawie wniosku złożonego do Urzędu lub na podstawie powództwa wzajemnego w postępowaniu w sprawie naruszenia, w przypadku gdy używanie tego znaku towarowego może zostać zabronione z uwagi na inne, wcześniej nabyte prawo na mocy ustawodawstwa [Unii Europejskiej] lub prawa krajowego, które zapewniają taką ochronę, w szczególności:

[…]

5

Motywy 27, 28 i 36 rozporządzenia Rady (WE) nr 479/2008 z dnia 29 kwietnia 2008 r. w sprawie wspólnej organizacji rynku wina, zmieniającego rozporządzenia (WE) nr 1493/1999, (WE) nr 1782/2003, (WE) nr 1290/2005 i (WE) nr 3/2008 oraz uchylającego rozporządzenia (EWG) nr 2392/86 i (WE) nr 1493/1999 (Dz.U. 2008, L 148, s. 1) stanowią:

[…]

6

Z uwagi na okres właściwy dla okoliczności faktycznych niniejszej sprawy zastosowanie w tym sporze ma rozporządzenie Rady (WE) nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007 r. ustanawiające wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów rolnych (rozporządzenie o jednolitej wspólnej organizacji rynku) (Dz.U. 2007, L 299, s. 1), zmienione rozporządzeniem Rady nr 491/2009 z dnia 25 maja 2009 r. (Dz.U. 2009, L 154, s. 1) (zwane dalej „rozporządzeniem nr 1234/2007”). Rozporządzenie to uchyliło, ze skutkiem od dnia 1 sierpnia 2009 r., rozporządzenie nr 479/2008.

7

Motyw 3 rozporządzenia nr 491/2009 stanowi:

„Równolegle do negocjacji i przyjęcia rozporządzenia [nr 1234/2007] Rada rozpoczęła również negocjacje dotyczące reformy polityki w sektorze wina, które zakończyły się przyjęciem rozporządzenia [nr 479/2008]. Jak postanowiono w rozporządzeniu [nr 1234/2007], jedynie te przepisy dotyczące sektora wina, które nie były przedmiotem reformy polityki, zostały początkowo włączone do rozporządzenia [nr 1234/2007]. Te podstawowe przepisy, które podlegały zmianom polityki, miały zostać włączone do rozporządzenia [nr 1234/2007] dopiero po uchwaleniu stosownych reform. Ponieważ takie podstawowe przepisy zostały już przyjęte, sektor wina należy obecnie w pełni włączyć do rozporządzenia [nr 1234/2007], uwzględniając w nim decyzje dotyczące kierunków polityki przyjęte w rozporządzeniu [nr 479/2008]”.

8

W art. 118b rozporządzenia nr 1234/2007, zatytułowanym „Definicje”, ust. 1 stanowi, co następuje:

„Do celów niniejszej podsekcji zastosowanie mają następujące definicje:

9

Artykuł 118f tego rozporządzenia, zatytułowany „Wstępna procedura krajowa”, w ust. 1, 6 i 7 stanowi:

„1.   Pochodzące ze Wspólnoty wnioski o ochronę nazwy pochodzenia lub oznaczenia geograficznego win zgodnie z art. 118b są przedmiotem wstępnej procedury krajowej, zgodnie z niniejszym artykułem.

[…]

6.   Państwa członkowskie wprowadzają do dnia 1 sierpnia 2009 r. przepisy ustawowe, wykonawcze lub administracyjne niezbędne do wykonania niniejszego artykułu.

7.   W przypadku gdy dane państwo członkowskie nie posiada krajowego prawodawstwa dotyczącego ochrony nazw pochodzenia i oznaczeń geograficznych, może ono, wyłącznie na zasadach przejściowych, przyznać nazwie ochronę zgodnie z warunkami niniejszej podsekcji na poziomie krajowym ze skutkiem od dnia złożenia wniosku w Komisji. Taka tymczasowa ochrona krajowa wygasa w dniu, w którym na mocy tej podsekcji zostanie podjęta decyzja dotycząca rejestracji nazwy lub odmowy jej ochrony”.

10

Zgodnie z art. 118i wspomnianego rozporządzenia:

„Na podstawie posiadanych informacji Komisja podejmuje decyzję […] o objęciu ochroną nazwy pochodzenia lub oznaczenia geograficznego spełniających warunki określone w niniejszej podsekcji i zgodnych z prawem wspólnotowym, lub o odrzuceniu wniosku, w przypadku gdy warunki te nie są spełnione”.

11

Artykuł 118l rozporządzenia nr 1234/2007, zatytułowany „Związek ze znakami towarowymi”, stanowi w ust. 1:

„W przypadku gdy nazwa pochodzenia lub oznaczenie geograficzne są objęte ochroną na mocy niniejszego rozporządzenia, wniosek o rejestrację znaku towarowego odnoszący się do jednej z sytuacji, o których mowa w art. 118m ust. 2, dotyczący produktu należącego do jednej z kategorii wymienionych w załączniku XI b jest odrzucany, jeżeli złożenie wniosku o rejestrację znaku towarowego nastąpiło po dacie przedłożenia Komisji wniosku o ochronę nazwy pochodzenia lub oznaczenia geograficznego oraz nazwa pochodzenia lub oznaczenie geograficzne zostały następnie objęte ochroną.

Znaki towarowe zarejestrowane z naruszeniem akapitu pierwszego są unieważniane”.

12

Artykuł 118m tego rozporządzenia, zatytułowany „Ochrona”, stanowi:

„1.   Chronione nazwy pochodzenia i chronione oznaczenia geograficzne mogą być stosowane przez wszelkie podmioty gospodarcze wprowadzające do obrotu wino, które zostało wyprodukowane zgodnie z odpowiednią specyfikacją produktu.

2.   Chronione nazwy pochodzenia i chronione oznaczenia geograficzne oraz wina używające tych chronionych nazw zgodnie ze specyfikacją produktu są chronione przed:

3.   Chronione nazwy pochodzenia lub chronione oznaczenia geograficzne nie stają się we Wspólnocie nazwami rodzajowymi w rozumieniu art. 118k ust. 1.

[…]”.

13

Zgodnie z art. 118n wspomnianego rozporządzenia, zatytułowanym „Rejestr”:

„Komisja sporządza i prowadzi publicznie dostępny elektroniczny rejestr chronionych nazw pochodzenia i chronionych oznaczeń geograficznych dla wina”.

14

Artykuł 118s rozporządzenia nr 1234/2007, zatytułowany „Istniejące chronione nazwy win”, brzmi następująco:

„1.   Nazwy win chronione zgodnie z art. 51 i 54 rozporządzenia (WE) nr 1493/1999 [Rady z dnia 17 maja 1999 r. w sprawie wspólnej organizacji rynku wina (Dz.U. 1999, L 179, s. 1)] i art. 28 rozporządzenia Komisji (WE) nr 753/2002 z dnia 29 kwietnia 2002 r. ustanawiającego niektóre zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1493/1999 odnośnie do opisu, oznaczania, prezentacji i ochrony niektórych produktów sektora wina [(Dz.U. 2002, L 118, s. 1)] są automatycznie chronione na mocy niniejszego rozporządzenia. Komisja odnotowuje je w rejestrze przewidzianym w art. 118n niniejszego rozporządzenia.

2.   W odniesieniu do chronionych nazw win, o których mowa w ust. 1, państwa członkowskie przekazują Komisji:

3.   Nazwy win, o których mowa w ust. 1, w odniesieniu do których nie przedłożono do dnia 31 grudnia 2011 r. informacji, o których mowa w ust. 2, tracą ochronę na mocy niniejszego rozporządzenia. Komisja podejmuje odpowiednie kroki formalne w celu usunięcia tych nazw z rejestru przewidzianego w art. 118n.

4.   Artykuł 118r niniejszego rozporządzenia nie ma zastosowania w odniesieniu do istniejących chronionych nazw win, o których mowa w ust. 1.

Do dnia 31 grudnia 2014 r. Komisja może, z własnej inicjatywy i zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 195 ust. 4, podjąć decyzję o unieważnieniu ochrony chronionych nazw win, o których mowa w ust. 1, jeśli nie spełniają one warunków ustanowionych w art. 118b”.

15

Zgodnie z art. 120d tego rozporządzenia, zatytułowanym „Bardziej restrykcyjne zasady ustanowione przez państwa członkowskie”:

„Państwa członkowskie mogą ograniczyć lub wykluczyć stosowanie niektórych praktyk enologicznych i wprowadzić surowsze ograniczenia w odniesieniu do win dozwolonych na mocy prawa wspólnotowego produkowanych na ich terytorium, aby przyczynić się do zachowania istotnych właściwości win o chronionej nazwie pochodzenia lub o chronionym oznaczeniu geograficznym i win musujących oraz win likierowych.

Państwa członkowskie informują Komisję o tych ograniczeniach i wykluczeniach, a Komisja przekazuje te informacje pozostałym państwom członkowskim”.

16

W dniu 1 sierpnia 2009 r. zgodnie z art. 118n rozporządzenia nr 1234/2007 baza danych E‑Bacchus zastąpiła publikację list win gatunkowych produkowanych w określonych regionach (win gatunkowych psr) w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, zgodnie z tym co zostało przewidziane w art. 54 ust. 5 rozporządzenia nr 1493/1999. Ta baza danych zawiera nazwy pochodzenia i chronione oznaczenia geograficzne win pochodzących z państw członkowskich na mocy rozporządzenia nr 1234/2007 oraz nazwy pochodzenia i oznaczenia geograficzne dla win pochodzących z państw trzecich chronione na mocy umów dwustronnych pomiędzy Unią Europejską i tymi państwami trzecimi.

17

W pkt 1–15 zaskarżonego wyroku okoliczności powstania sporu i zaskarżona decyzja zostały podsumowane w następujący sposób:

18

Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 15 września 2014 r. IVDP wniosło skargę, w której domagało się stwierdzenia nieważności spornej decyzji.

19

Na poparcie skargi IVDP podniosło sześć zarzutów, w tym jeden zarzut faktyczny i pięć zarzutów prawnych.

20

Do celów niniejszego odwołania znaczenie mają zarzut trzeci, dotyczący tego, że Izba Odwoławcza błędnie uznała, iż ochrona nazw pochodzenia dla win jest regulowana wyłącznie rozporządzeniem nr 1234/2007, a nie również prawem krajowym; część pierwsza zarzutu czwartego, dotycząca naruszenia art. 53 ust. 1 lit. c) rozporządzenia nr 207/2009 w związku z art. 8 ust. 4 tego rozporządzenia, dlatego że Izba Odwoławcza nie zastosowała właściwych przepisów prawa portugalskiego; oraz cześć druga zarzutu czwartego, dotycząca naruszenia art. 118m ust. 2 rozporządzenia nr 1234/2007, dlatego że Izba Odwoławcza uznała w błędny sposób, że rejestracja lub zastosowanie spornego znaku towarowego nie stanowią ani wykorzystania, ani przywołania nazwy pochodzenia „Porto” lub „Port”, w związku z czym nie zachodzi potrzeba badania jego renomy.

21

Zaskarżonym wyrokiem Sąd uwzględnił zarzut trzeci i część pierwszą zarzutu czwartego, jako że zasadniczo zarzucano w nich Izbie Odwoławczej niezastosowanie właściwych przepisów prawa portugalskiego w zakresie ochrony nazw pochodzenia „Porto” lub „Port”, oraz oddalił pozostałe zarzuty.

22

W konsekwencji Sąd stwierdził nieważność spornej decyzji.

23

Pismem z dnia 22 stycznia 2016 r. EUIPO wniosło odwołanie od zaskarżonego wyroku. W odrębnym piśmie z dnia 27 maja 2016 r. IVDP wniosło odwołanie wzajemne od tego wyroku.

24

Postanowieniem prezesa Trybunału z dnia 7 lipca 2016 r. Republika Portugalska została dopuszczona do sprawy w charakterze interwenienta na poparcie żądań IVDP.

25

Postanowieniem prezesa z dnia 12 sierpnia 2016 r. Komisja Europejska została dopuszczona do sprawy w charakterze interwenienta na poparcie żądań EUIPO w trakcie ustnego etapu postępowania.

26

W swoim odwołaniu EUIPO wnosi do Trybunału o:

27

IVDP wnosi do Trybunału o:

28

Bruichladdich wnosi do Trybunału o uchylenie zaskarżonego wyroku i obciążenie IVDP kosztami niniejszego postępowania.

29

Republika Portugalska wnosi do Trybunału o oddalenie odwołania i obciążenie EUIPO kosztami postępowania.

30

W swoim odwołaniu wzajemnym IVDP wnosi do Trybunału o:

31

EUIPO wnosi do Trybunału o:

32

Bruichladdich wnosi do Trybunału o oddalenie odwołania wzajemnego w całości i obciążenie IVDP kosztami niniejszego postępowania.

33

Na poparcie swego odwołania EUIPO podnosi jedyny zarzut, dotyczący naruszenia art. 53 ust. 1 lit. c) rozporządzenia nr 207/2009 w związku z art. 8 ust. 4 i art. 53 ust. 2 lit. d) tego rozporządzenia.

34

W zarzucie tym EUIPO podnosi, że Sąd słusznie uznał w pkt 41 zaskarżonego wyroku, „że jeśli chodzi o zakres zastosowania rozporządzenia [nr 1234/2007], art. 118m ust. 1 i 2 [tego rozporządzenia] reguluje w sposób jednolity i wyłączny zarówno zezwolenie na używanie w celach handlowych, jak i ograniczenia tego używania, a nawet zakaz używania chronionych przez prawo Unii nazw pochodzenia”. EUIPO utrzymuje, że Sąd ten naruszył jednak prawo, orzekając w pkt 44 tego wyroku, że tego rodzaju nazwy pochodzenia mogą jednak korzystać z dodatkowej ochrony na mocy ustawodawstwa krajowego, która może opierać się na art. 8 ust. 4 rozporządzenia nr 207/2009.

35

Orzekając w ten sposób Sąd naruszył zasady ustanowione zarówno w traktacie FUE, który przewiduje, że wykonywanie kompetencji państw członkowskich uzależnione jest od warunku niewykonania przez Unię przysługujących jej kompetencji, jak i w orzecznictwie Trybunału. W istocie cechy i cele rozporządzenia nr 510/2006, na których oparł się Trybunał w wyroku z dnia 8 września 2009 r., Budějovický Budvar (C‑478/07, EU:C:2009:521), aby uznać, że system ochrony przewidziany tym rozporządzeniem ma charakter wyczerpujący, są analogiczne do cech i celów rozporządzeń nr 1234/2007 i nr 479/2008. Ponadto przepisy materialne tych rozporządzeń są w dużej mierze identyczne.

36

EUIPO podnosi również, że prawodawca Unii ustanowił dla objętych zakresem stosowania rozporządzeń nr 1234/2007 i nr 479/2008 nazw pochodzenia system ochrony tych nazw w sektorze wina tylko na poziomie prawa Unii. Jedyny wyjątek dotyczył przejściowego systemu ochrony nazw pochodzenia i oznaczeń geograficznych istniejących w państwach członkowskich.

37

EUIPO utrzymuje, że jeżeli w pkt 38 zaskarżonego wyroku Sąd wyraźnie uznał zastosowanie przez analogię zasad ustanowionych w wyroku z dnia 8 września 2009 r., Budějovický Budvar (C‑478/07, EU:C:2009:521), to należy z tego wywnioskować, w przeciwieństwie do tego co orzekł Sąd w pkt 44 tego wyroku, że wyczerpujący charakter systemu ochrony przewidzianego w rozporządzeniu nr 1234/2007 wyklucza możliwość przyznania dodatkowej ochrony, która uzupełniałaby lub eliminowała ochronę udzieloną na podstawie tego rozporządzenia.

38

IVDP utrzymuje, że z pkt 38 i 41 zaskarżonego wyroku wyraźnie wynika, że ochrona udzielona nazwom pochodzenia i oznaczeniom geograficznym chronionym rozporządzeniem nr 1234/2007 jest regulowana wyłącznie przez to rozporządzenie. Natomiast nie można wywnioskować z tego wyroku, że ustanowiony przez to rozporządzenie system ochrony jest wyczerpujący i stoi na przeszkodzie stosowaniu lub ustanowieniu każdego innego systemu ochrony.

39

Zatem ochrona przyznana w rozporządzeniu nr 1234/2007 nie narusza ani zakresu, ani charakteru ochrony przyznanej w rozporządzeniu nr 207/2009, w szczególności ochrony wynikającej z art. 53 ust. 1 lit. c) tego rozporządzenia w związku jego z art. 8 ust. 4 i art. 53 ust. 2 lit. d).

40

Zdaniem IVDP Sąd mógł uznać, bez popełnienia w swej ocenie naruszenia prawa czy doprowadzenia do sprzeczności w uzasadnieniu, że ochrona udzielona nazwom pochodzenia win w rozporządzeniu nr 1234/2007 jest wyłączna, lecz może być jednak uzupełniona ochroną udzieloną prawom wcześniejszym zgodnie z prawem krajowym w rozumieniu art. 8 ust. 4 rozporządzenia nr 207/2009, ze względu na to, że przepisy te mają odmienny i niezależny zakres zastosowania.

41

IVDP kwestionuje również wskazany przez EUIPO domniemany paralelizm między rozporządzeniem nr 510/2006 i rozporządzeniem nr 1234/2007 i w konsekwencji zastosowanie do nazw pochodzenia win zasad ustanowionych przez Trybunał w wyroku z dnia 8 września 2009 r., Budějovický Budvar (C‑478/07, EU:C:2009:521) w odniesieniu do nazw pochodzenia środków spożywczych.

42

IVDP przypomina, że o ile z pkt 114 wyroku z dnia 8 września 2009 r., Budějovický Budvar (C‑478/07, EU:C:2009:521) wynika, że rozporządzenie Rady (EWG) nr 2081/92 z dnia 14 lipca 1992 r. w sprawie ochrony oznaczeń geograficznych i nazw pochodzenia produktów rolnych i środków spożywczych (Dz.U. 1992, L 208, s. 1) i rozporządzenie nr 510/2006 mają na celu ustanowienie jednolitego i wyczerpującego systemu ochrony, o tyle ta wyłączność nie stoi na przeszkodzie stosowaniu systemu ochrony nazw geograficznych usytuowanego poza zakresem zastosowania tych rozporządzeń.

43

IVDP podnosi, że gdyby prawodawca Unii zamierzał ustanowić wyczerpujący i wyłączny system ochrony, to wynikałoby to wyraźnie z brzmienia przepisów wprowadzających ten system. Wymowne w tym względzie są wyrażenia użyte w motywie 6 rozporządzenia nr 510/2006 lub art. 1 oraz art. 92 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 2100/94 z dnia 27 lipca 1994 r. w sprawie wspólnotowego systemu ochrony odmian roślin (Dz.U. 1994, L 227, s. 1).

44

IVDP zaznacza ponadto, że motyw 28 rozporządzenia nr 479/2008 wskazuje, że w celu ochrony szczególnych cech wina opatrzonego nazwą pochodzenia lub oznaczeniem geograficznym „państwa członkowskie powinny mieć możliwość stosowania surowszych przepisów w tym względzie”.

45

Bruichladdich utrzymuje, tak jak uznał Sąd w pkt 38 zaskarżonego wyroku, że utrwalone orzecznictwo Trybunału dotyczące wyłącznego charakteru rozporządzenia nr 510/20016 w sprawie oznaczeń pochodzenia dla środków spożywczych znajduje mutatis mutandis zastosowanie do rozporządzenia nr 1234/2007, jeżeli chodzi o nazwy pochodzenia win. Rozporządzenia te bowiem zawierają podobne przepisy, zwłaszcza w zakresie procedury rejestracji lub zakresu ochrony.

46

Poza tym każda przysługująca państwom członkowskim możliwość przyznania specyficznej ochrony w drodze innych przepisów powinna być oparta na wyraźnych przepisach. Bruichladdich podnosi, że państwa członkowskie posiadają obecnie jedynie uprawnienie do przyznania tymczasowej krajowej ochrony nazwie pochodzenia w oczekiwaniu na decyzję Komisji w przedmiocie wniosku o jej rejestrację na poziomie Unii.

47

Ponadto art. 8 ust. 4 rozporządzenia nr 207/2009 nie można zakwalifikować jako „wyraźnego odstępstwa”, zważywszy, że zawiera on przepisy ogólne i odnosi się jedynie do ustawodawstwa krajowego „mającego zastosowanie do” przywołanego wcześniej oznaczenia.

48

Republika Portugalska utrzymuje natomiast, że należy odrzucić interpretację, zgodnie z którą ochrona nazw pochodzenia win jest wyczerpująca i stoi na przeszkodzie dodatkowej ochronie na poziomie prawa krajowego państw członkowskich.

49

Wreszcie w trakcie rozprawy przed Trybunałem Komisja utrzymywała, że system ochrony nazw pochodzenia w sektorze win, jaki jest przewidziany w rozporządzeniu nr 1234/2007, ma wyczerpujący charakter i wyklucza wszelką ich ochronę w prawie krajowym państw członkowskich.

50

Na poparcie odwołania wzajemnego IVDP podnosi trzy zarzuty.

51

W zarzucie pierwszym swego odwołania wzajemnego, mającym na celu zakwestionowanie pkt 38 i 41 zaskarżonego wyroku, IVDP utrzymuje, że Sąd naruszył prawo poprzez orzeczenie, iż art. 118m ust. 1 i 2 rozporządzenia nr 1234/2007 reguluje w sposób jednolity i wyłączny zarówno zezwolenie na używanie w celach handlowych, jak i ograniczenia tego używania, a nawet zakaz używania chronionych przez prawo Unii nazw pochodzenia i oznaczeń geograficznych. Zdaniem IVDP tak nie jest – z uwagi na to, że ustanowiona w tym względzie analogia między rozporządzeniem nr 510/2006 a rozporządzeniem nr 1234/2007 jest pozbawiona podstawy.

52

IVDP opiera się w tym zakresie na swych argumentach przytoczonych w kontekście wniesionego przez EUIPO odwołania wzajemnego, zgodnie z którymi ochrona nazw pochodzenia dla win nie jest regulowana wyłącznie rozporządzeniem nr 1234/2007, lecz objęta jest również zakresem prawa krajowego. Na poparcie tych argumentów IVDP podnosi, że zasad ustanowionych w pkt 114 wyroku z dnia 8 września 2009 r., Budějovický Budvar (C‑478/07, EU:C:2009:521) dotyczących zakresu systemu ochrony przewidzianego w rozporządzeniu nr 510/2006 nie można rozszerzyć na system ochrony przewidziany w rozporządzeniu nr 1234/2007 z uwagi na wyraźnie różne cele i cechy tych obydwu rozporządzeń.

53

W zarzucie drugim swego odwołania wzajemnego IVDP zarzuca Sądowi, że ten błędnie oddalił w pkt 68–73 zaskarżonego wyroku drugi zarzut szczegółowy drugiej części zarzutu czwartego jego skargi, dotyczący naruszenia art. 118m ust. 2 lit. a) ppkt (ii) rozporządzenia nr 1234/2007, ze względu na to, że sporny znak towarowy PORT CHARLOTTE nie używa chronionej nazwy pochodzenia „Porto” lub „Port”, której właścicielem jest IVDP, ani nie przywołuje wspomnianej nazwy pochodzenia, w związku z czym nie zachodzi potrzeba badania renomy tej nazwy pochodzenia.

54

IVDP utrzymuje, że Sąd popełnił błąd uznając w pkt 71 zaskarżonego wyroku, że podstawowym znaczeniem wyrazu „port” w różnych językach europejskich – w tym angielskim i portugalskim – jest oznaczenie portu, a mianowicie miejsca znajdującego się na brzegu morza lub rzeki. W języku portugalskim nie istnieje bowiem słowo „port”, ponieważ wyrazem używanym do oznaczenia portu jest „porto”. W języku tym słowo „port” stanowi tylko jedną spośród wielu innych form chronionej nazwy pochodzenia „Porto”.

55

IVDP kwestionuje również dokonaną przez Sąd w przywołanym pkt 71 ocenę, zgodnie z którą oznaczenie „PORT CHARLOTTE będzie rozumiane przez właściwy krąg odbiorców jako oznaczające port noszący nazwę związaną z osobą zwaną Charlotte, bez ustalania bezpośredniego związku z nazwą pochodzenia »[P]orto« lub »[P]ort« lub z winem Porto”.

56

Włączenie wyrazu „Port” do spornego znaku towarowego stanowiłoby imitację lub przywołanie chronionej nazwy pochodzenia „Port”, w związku z czym IVDP, jako właściciel tej nazwy pochodzenia, musiałoby być chronione przed używaniem tego znaku towarowego na podstawie art. 118m ust. 2 lit. a) ppkt (ii) rozporządzenia nr 1234/2007.

57

W zarzucie trzecim swego odwołania wzajemnego IVDP zarzuca Sądowi, że oddalił on w pkt 74–77 zaskarżonego wyroku trzeci zarzut szczegółowy części drugiej zarzutu czwartego jego skargi, orzekając, że użycie spornego znaku towarowego nie jest „niewłaściwym stosowaniem, imitacją lub przywołaniem” chronionej nazwy pochodzenia „Porto” lub „Port” w rozumieniu art. 118m ust. 2 lit. b) rozporządzenia nr 1234/2007.

58

Na poparcie tego zarzutu trzeciego IVDP odnosi się do swych argumentów przytoczonych w kontekście zarzutu drugiego odwołania wzajemnego, ponieważ jego zdaniem Sąd oparł się w pkt 75 tego wyroku zasadniczo na tych samych rozważaniach co te figurujące w pkt 71 tego wyroku odnoszącym się do zarzutu drugiego.

59

Na podstawie tych samych argumentów IVDP kwestionuje również dokonaną przez Sąd w pkt 76 zaskarżonego wyroku ocenę, zgodnie z którą „ze względów wskazanych w pkt 71 [tego wyroku] nawet jeśli wyraz »port« stanowi część składową spornego znaku towarowego, przeciętny konsument – nawet przyjmując założenie, że pochodzi on z Portugalii lub jest portugalskojęzyczny – gdy będzie miał do czynienia z whisky oznaczoną wspomnianym znakiem towarowym, nie skojarzy tej whisky z winem Porto korzystającym z rozpatrywanej nazwy pochodzenia”.

60

Co więcej, nie jest prawidłowa zawarta w pkt 76 zaskarżonego wyroku ocena Sądu, zgodnie z którą konsument ten nie skojarzy whisky oznaczonej spornym znakiem towarowym z winem Porto korzystającym ze wspomnianej nazwy ze względu na niebagatelne różnice między odpowiednimi cechami tych dwóch typów napojów, w szczególności w zakresie składników, zawartości alkoholu i smaku.

61

W każdym razie, jak utrzymywało już przed Sądem IVDP, chociaż whisky i wino Porto są wyraźnie różnymi napojami, chodzi tu jednak o produkty porównywalne.

62

W kwestii zarzutu pierwszego odwołania wzajemnego EUIPO odnosi się do argumentów, które zostały już przez nie przytoczone na poparcie jego odwołania.

63

EUIPO utrzymuje, że zarzuty drugi i trzeci odwołania wzajemnego powinny być uznane za niedopuszczalne, gdyż dotyczą one jedynie argumentów odnoszących się do oceny stanu faktycznego sprawy i nie podnoszą żadnej kwestii prawnej.

64

W zarzutach tych IVDP nie chodziło o wykazanie, że Sąd dokonał błędnej oceny prawnie właściwych kryteriów do celów stosowania art. 118m rozporządzenia nr 1234/2007, lecz o zakwestionowanie oceny stanu faktycznego sprawy dokonanej przez Sąd, a w szczególności oceny dotyczącej kwestii, czy sporny znak towarowy PORT CHARLOTTE przywołuje oznaczenie pochodzenia „Port” i czy whisky i wino Porto są produktami porównywalnymi.

65

EUIPO zauważa, że w kontekście zarzutu drugiego i trzeciego swego odwołania wzajemnego IVDP nie zarzuca Sądowi żadnego przeinaczenia okoliczności faktycznych.

66

Ponadto EUIPO podnosi, że Sąd zastosował odpowiednie kryteria prawne, gdyż zgodnie z utrwalonym orzecznictwem pojęcie „przywołania” dotyczy sytuacji, w której termin zastosowany do oznaczenia wyrobu zawiera część nazwy chronionej, co powoduje, że gdy konsument zetknie się z nazwą tego wyrobu, w jego umyśle powstanie wyobrażenie wyrobu, którego nazwa podlega ochronie (zob. podobnie wyrok z dnia 21 stycznia 2016 r., Viiniverla, C‑75/15, EU:C:2016:35, pkt 21 i przytoczone tam orzecznictwo).

67

Bruichladdich utrzymuje, że zarzut pierwszy odwołania wzajemnego należy oddalić ze względu na to, że z orzecznictwa Trybunału dotyczącego rozporządzenia nr 510/2006 wynika, iż ustanowiony tym rozporządzeniem system ochrony dla nazw pochodzenia produktów spożywczych jest wyczerpujący. Zatem skoro dany produkt objęty jest zakresem stosowania prawodawstwa Unii w zakresie oznaczeń geograficznych, wszelka równoległa lub podobna ochrona krajowa powinna ustać.

68

Spółka ta natomiast uważa, że wyłączność przewidzianego prawem Unii systemu ochrony nie wyklucza całej krajowej ochrony oznaczeń geograficznych. Tego rodzaju krajowa ochrona pozostaje możliwa w odniesieniu do oznaczeń geograficznych, które nie są objęte zakresem stosowania odnośnego prawodawstwa Unii. Tak nie jest jednak w wypadku nazwy pochodzenia „Porto” lub „Port”, z uwagi na to, że jest ona chroniona na podstawie rozporządzenia nr 1234/2007.

69

Bruichladdich utrzymuje, że zarzuty drugi i trzeci odwołania wzajemnego są ponadto bezzasadne.

70

Uważa ona, że Sąd słusznie uznał, iż sporny znak towarowy nie naruszał art. 118m ust. 1 i 2 rozporządzenia nr 1234/2007. Ocena Sądu dotycząca braku prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd w odczuciu właściwego kręgu unijnych odbiorców w przypadku towarów oznaczonych spornym znakiem towarowym PORT CHARLOTTE i win korzystających z nazwy pochodzenia „Porto” jest również zasadna.

71

W tym względzie Bruichladdich podnosi między innymi, że chroniona nazwa pochodzenia „Porto” lub „Port” jest postrzegana jako odnosząca się do części terytorium portugalskiego, a mianowicie regionu gdzie sprzedawane pod tą nazwą wina są wytwarzane. Sporny znak towarowy nie odnosi się natomiast do tego regionu, lecz do miejsca znajdującego się blisko morza, jako że słowo „port” jest wyrazem języka angielskiego, które odsyła do znajdującego się na wybrzeżu miejsca przeznaczonego do przyjmowania statków. W oznaczeniu złożonym „PORT CHARLOTTE” drugie oznaczenie, „CHARLOTTE”, które jest elementem dominującym z uwagi na swoje rozmiary i charakter odróżniający, będzie od razu interpretowane jako imię żeńskie. Z tego względu pierwsze oznaczenie powszechnie używane dla szeregu produktów, w tym napojów alkoholowych, służy jedynie do scharakteryzowania rodzaju miejsca.

72

W każdym wypadku rozpatrywane produkty, a mianowicie wino Porto i whisky, są wystarczająco rożne w szczególności w zakresie składników, smaku i zawartości alkoholu.

73

W pierwszej kolejności należy zbadać wysunięty przez IVDP zarzut pierwszy odwołania wzajemnego.

74

Zarzut ten dotyczy pkt 38 i 41 zaskarżonego wyroku, w których Sąd orzekł następująco:

[…]

75

W przeciwieństwie do tego, co podnosi IVDP, Sąd nie naruszył prawa, kiedy zastosował do przewidzianego w rozporządzeniu nr 1234/2007 systemu zasady wypracowane przez Trybunał w wyroku z dnia 8 września 2009 r., Budějovický Budvar (C‑478/07, EU:C:2009:521) w odniesieniu do jednolitego i wyłącznego charakteru przewidzianego w rozporządzeniu nr 510/2006 systemu ochrony.

76

W istocie chociaż nie ulega wątpliwości, że ustanowiony w rozporządzeniu nr 1234/2007 system ochrony nie jest identyczny z systemem przewidzianym w rozporządzeniu nr 510/2006, to jednak Sąd mógł słusznie uznać, że te dwa systemy mają zasadniczo taki sam charakter z uwagi na to, jak również zaznaczył rzecznik generalny w pkt 63 swej opinii, że ich cele i cechy są porównywalne.

77

Aby zbadać cele systemu ochrony z rozporządzenia nr 1234/2007, należy odnieść się do motywów rozporządzenia nr 479/2008, z uwagi na to, że rozporządzenie nr 491/2009, które zmieniło rozporządzenie nr 1234/2007 w jego wcześniejszej wersji, ograniczyło się zasadniczo do wprowadzenia do niego przepisów dotyczących nazw pochodzenia i oznaczeń geograficznych w sektorze wina, które zostały ustanowione w rozporządzeniu nr 479/2008.

78

W tym względzie z odniesień w preambule rozporządzenia nr 479/2008 wynika, że rozporządzenie to, podobnie jak rozporządzenie nr 510/2006, zostało wydane na podstawie postanowień traktatu WE w zakresie wspólnej polityki rolnej.

79

Co się tyczy celów tych instrumentów, motyw 27 tego rozporządzenia stanowi, że celem przedmiotowego systemu ochrony jest umożliwienie za pomocą chronionych nazw pochodzenia i chronionych oznaczeń geograficznych zidentyfikowania przez konsumentów tak zwanych win „gatunkowych”. W tym celu ten sam motyw wskazuje, że wnioski o przyznanie takich oznaczeń geograficznych należałoby rozpatrywać zgodnie z unijną horyzontalną polityką jakości w odniesieniu do środków spożywczych innych niż wina i napoje spirytusowe określonej w rozporządzeniu nr 510/2006.

80

Ponadto należy stwierdzić, że cele rozporządzenia nr 1234/2007 są analogiczne z celami zamierzonymi rozporządzenia nr 510/2006, które Trybunał przedstawił w pkt 110–113 wyroku z dnia 8 września 2009 r., Budějovický Budvar (C‑478/07, EU:C:2009:521). W tym wyroku Trybunał uznał, że zarejestrowane na podstawie rozporządzenia nr 510/2006 oznaczenia geograficzne stanowiły dla konsumentów gwarancję jakości oznaczonych nimi produktów.

81

W tym względzie Trybunał przypomniał, że nazwy pochodzenia stanowią uprawnienia wynikające z prawa własności przemysłowej i handlowej. Przepisy mające do nich zastosowanie chronią uprawnionych przed bezpodstawnym używaniem tych nazw przez osoby trzecie, pragnące czerpać korzyści z renomy, którą się one cieszą. Przepisy te mają na celu zagwarantowanie, aby produkt oznaczony daną nazwą pochodził z określonej strefy geograficznej oraz charakteryzował się pewnymi szczególnymi cechami. Oznaczenia te często cieszą się wielkim uznaniem w oczach konsumentów, stanowiąc dla producentów spełniających kryteria ich używania istotny sposób przywiązania do siebie klientów. Renoma oznaczeń pochodzenia stanowi wykładnik ich wizerunku w oczach konsumentów. Wizerunek ten zależy zasadniczo od szczególnych cech oraz bardziej ogólnie od jakości produktu. To właśnie ta ostatnia określa w sposób decydujący wizerunek produktu. W odbiorze konsumenta związek między renomą producentów a jakością produktów zależy między innymi od przekonania, że produkty sprzedawane pod określoną nazwą pochodzenia są autentyczne (wyrok z dnia 8 września 2009 r., Budějovický Budvar, C‑478/07, EU:C:2009:521, pkt 110 i przytoczone tam orzecznictwo).

82

Z powyższego wynika, że rozporządzenie nr 1234/2007 stanowi instrument wspólnej polityki rolnej ukierunkowany zasadniczo na zagwarantowanie konsumentom, iż produkty rolne opatrzone danym oznaczeniem geograficznym zarejestrowanym na podstawie tego rozporządzenia posiadają, z racji swego pochodzenia z określonej strefy geograficznej, szczególne właściwości i w efekcie dają gwarancję jakości związanej z miejscem swego pochodzenia geograficznego, w celu umożliwienia producentom rolnym, w zamian za rzeczywisty wysiłek jakościowy, uzyskania większych dochodów i zapobieżenia temu, by osoby trzecie czerpały nienależną korzyść z reputacji wynikającej z jakości tych produktów (zob. analogicznie wyrok z dnia 8 września 2009 r., Budějovický Budvar, C‑478/07, EU:C:2009:521, pkt 111).

83

Gdyby państwa członkowskie miały możliwość zezwolenia swym producentom na używanie na ich terytoriach krajowych jednego z oznaczeń lub symboli, które na podstawie rozporządzenia nr 1234/2007 są zastrzeżone dla nazw zarejestrowanych zgodnie z tym rozporządzeniem, w oparciu o tytuł krajowy, który mógłby odpowiadać mniej rygorystycznym wymogom niż te nałożone na rozpatrywane produkty w ramach tego rozporządzenia, zaistniałoby ryzyko, że wspomniana gwarancja jakości, która stanowi podstawową funkcję praw przyznanych na podstawie rozporządzenia nr 1234/2007, nie będzie mogła być udzielona. Przyznanie takiego uprawnienia tym krajowym producentom zagrażałoby również realizacji wolnej i niezakłóconej konkurencji na rynku wewnętrznym między producentami produktów opatrzonych tymi oznaczeniami lub symbolami i w szczególności mogłaby przyczynić się do naruszenia praw, które winny być zastrzeżone dla producentów, którzy podjęli rzeczywisty wysiłek jakościowy, aby móc używać oznaczenia geograficznego zarejestrowanego na podstawie tego rozporządzenia (zob. analogicznie wyrok z dnia 8 września 2009 r., Budějovický Budvar, C‑478/07, EU:C:2009:521, pkt 112).

84

To ryzyko działania na szkodę nadrzędnego celu, jaki realizuje rozporządzenie nr 1234/2007 w postaci zapewnienia jakości danych produktów rolnych, jest tym większe, że inaczej niż w przypadku znaków towarowych, żaden instrument harmonizacji istniejących ewentualnie krajowych systemów ochrony oznaczeń geograficznych nie został do tej pory przyjęty przez prawodawcę Unii (zob. analogicznie wyrok z dnia 8 września 2009 r., Budějovický Budvar, C‑478/07, EU:C:2009:521, pkt 113).

85

Należy następnie stwierdzić, że cechy charakterystyczne przewidzianego w rozporządzeniu nr 1234/2007 systemu ochrony są analogiczne z cechami wprowadzonymi rozporządzeniem nr 510/2006, przedstawionymi w pkt 115 i nast. wyroku z dnia 8 września 2009 r., Budějovický Budvar (C‑478/07, EU:C:2009:521).

86

Po pierwsze, inaczej niż ma to miejsce w przypadku innych ustanowionych w prawie Unii systemów ochrony praw własności przemysłowej i handlowej, takich jak te przewidziane w rozporządzeniu nr 207/2009 w odniesieniu do unijnego znaku towarowego lub w rozporządzeniu nr 2100/94 w odniesieniu do odmian roślin, procedura rejestracji nazw pochodzenia i oznaczeń geograficznych na podstawie rozporządzenia nr 1234/2007 oparta jest na podziale kompetencji między dane państwo członkowskie a Komisję, ponieważ decyzja o rejestracji danej nazwy może zostać podjęta przez Komisję tylko na wniosek skierowany do niej w tym celu przez dane państwo członkowskie, natomiast taki wniosek może zostać przekazany Komisji tylko po dokonaniu przez państwo członkowskie weryfikacji jego zasadności (zob. analogicznie wyrok z dnia 8 września 2009 r., Budějovický Budvar, C‑478/07, EU:C:2009:521, pkt 116).

87

Krajowe procedury rejestracji zostały zatem włączone do procesu decyzyjnego na poziomie Unii i stanowią jego zasadniczą część. Nie mogą one istnieć poza systemem ochrony Unii (zob. analogicznie wyrok z dnia 8 września 2009 r., Budějovický Budvar, C‑478/07, EU:C:2009:521, pkt 117).

88

Jeżeli chodzi o procedurę rejestracji, równie znamienne jest to, że art. 118f ust. 7 rozporządzenia nr 1234/2007, który jest przepisem co do istoty identycznym z art. 38 ust. 7 rozporządzenia nr 479/2008, stanowi, że państwa członkowskie mogą przyznać danej nazwie, wyłącznie tymczasowo, ochronę na szczeblu krajowym do czasu wydania przez Komisje decyzji w sprawie wniosku o rejestrację (zob. analogicznie, w odniesieniu do art. 5 ust. 6 rozporządzenia nr 510/2006, wyrok z dnia 8 września 2009 r., Budějovický Budvar, C‑478/07, EU:C:2009:521, pkt 118).

89

Z przepisu tego wynika, iż w ramach systemu ustanowionego przez rozporządzenie nr 1234/2007 jeżeli państwom członkowskim przysługuje kompetencja do podejmowania decyzji, nawet tymczasowych, stanowiących odstępstwo od przepisów tego rozporządzenia, to kompetencja ta wynika wyraźnie z przepisów (zob. analogicznie, w odniesieniu do art. 5 ust. 6 rozporządzenia nr 510/2006, wyrok z dnia 8 września 2009 r., Budějovický Budvar, C‑478/07, EU:C:2009:521, pkt 119).

90

Ponadto tego rodzaju przepis pozbawiony byłby skuteczności, gdyby państwa członkowskie mogły zachować swoje systemy ochrony nazw pochodzenia i oznaczeń geograficznych w rozumieniu rozporządzeń nr 1234/2007 i 479/2008 oraz utrzymywać ich obowiązywanie równolegle do systemu wynikającego z tych rozporządzeń (zob. analogicznie wyrok z dnia 8 września 2009 r., Budějovický Budvar, C‑478/07, EU:C:2009:521, pkt 120).

91

Po drugie, wyczerpujący charakter systemu ochrony ustanowionego przez rozporządzenia nr 1234/2007 i 479/2008 znajduje ponadto swe potwierdzenie w przepisach przejściowych przewidzianych dla istniejących nazw geograficznych, takich jak nazwa pochodzenia „Porto” lub „Port” (zob. analogicznie wyrok z dnia 8 września 2009 r., Budějovický Budvar, C‑478/07, EU:C:2009:521, pkt 121).

92

Zatem art. 118s rozporządzenia nr 1234/2007, który jest przepisem co do istoty identycznym z art. 51 rozporządzenia nr 479/2008, przewiduje przejściowy system ochrony wprowadzony do celów zachowania, ze względu na zagwarantowanie pewności prawa, ochrony nazw win już chronionych przed dniem 1 sierpnia 2009 r. w prawie krajowym. Ten tymczasowy system ochrony jest zatem, jak wynika to z brzmienia art. 118s ust. 1 rozporządzenia nr 1234/2007, ustanowiony na poziomie Unii na mocy rozporządzenia nr 1493/1999 i automatycznie zastosowany wobec nazw win chronionym już na podstawie, między innymi, tego ostatniego rozporządzenia (zob. podobnie wyrok z dnia 13 lutego 2014 r., Węgry/Komisja, C‑31/13 P, EU:C:2014:70, pkt 58).

93

Ponadto art. 118s ust. 4 rozporządzenia nr 1234/2007 przewiduje, że do dnia 31 grudnia 2014 r. Komisja może z własnej inicjatywy podjąć decyzję o unieważnieniu tej automatycznej ochrony nazw win, jeśli nie spełniają one warunków ustanowionych w art. 118b tego rozporządzenia.

94

Tego rodzaju przejściowy system ochrony istniejących nazw pochodzenia i oznaczeń geograficznych byłby pozbawiony racji bytu, gdyby przewidziany w rozporządzeniu nr 1234/2007 system ochrony tego rodzaju nazw nie miał charakteru wyczerpującego, gdyż wiązałoby się to z zachowaniem przez państwa członkowskie przynajmniej nieograniczonej w czasie możliwości ich utrzymania (zob. analogicznie wyrok z dnia 8 września 2009 r., Budějovický Budvar, C‑478/07, EU:C:2009:521, pkt 128).

95

W dodatku choć rzeczywiście motyw 28 rozporządzenia nr 479/2008 stanowi, że „[w]celu ochrony szczególnych cech wina opatrzonego nazwą pochodzenia lub oznaczeniem geograficznym państwa członkowskie powinny mieć możliwość stosowania surowszych przepisów w tym względzie”, to nie zmienia to faktu, jak również zaznaczył to rzecznik generalny w pkt 74 swej opinii, że motyw ten dotyczy jedynie art. 28 tego rozporządzenia, zatytułowanego „Bardziej restrykcyjne zasady narzucone przez państwa członkowskie”, który odnosi się tylko do praktyk enologicznych.

96

Sąd również orzekł słusznie w pkt 38–41 zaskarżonego wyroku, że jeżeli chodzi o chronione na podstawie rozporządzenia nr 1234/2007 nazwy pochodzenia „Porto” lub „Port”, to rozporządzenie to zawiera jednolity i wyłączny system ochrony, w związku z czym Izba Odwoławcza nie była zobowiązana do zastosowania właściwych przepisów prawa portugalskiego, które leżały u podstaw wpisu tych nazw pochodzenia w bazie danych E‑Bacchus.

97

Pierwszy zarzut odwołania wzajemnego powinien w konsekwencji zostać oddalony.

98

W swym jedynym zarzucie podniesionym w ramach odwołania głównego, dotyczącym naruszenia art. 53 ust. 1 lit. c) rozporządzenia nr 207/2009 w związku z art. 8 ust. 4 i art. 53 ust. 2 lit. d) tego rozporządzenia, EUIPO kwestionuje pkt 44 zaskarżonego wyroku, w którym Sąd orzekł, co następuje:

„Jeśli chodzi o podnoszony wyczerpujący charakter ochrony przyznanej na podstawie art. 118m ust. 1 i 2 rozporządzenia nr [1234/2007] – stwierdzony przez Izbę Odwoławczą i powoływany przez [EUIPO] – należy stwierdzić, że ani z przepisów rozporządzenia nr [1234/2007], ani z przepisów rozporządzenia nr 207/2009 nie wynika, że ochrona na podstawie pierwszego rozporządzenia powinna być rozumiana jako wyczerpująca, w ten sposób, że nie może ona zostać uzupełniona – poza swoim własnym zakresem zastosowania – innym systemem ochrony. Przeciwnie, z jednoznacznego brzmienia art. 53 ust. 1 lit. c) w związku z art. 8 ust. 4 rozporządzenia nr 207/2009, a także z brzmienia art. 53 ust. 2 lit. d) tego rozporządzenia wynika, że podstawy unieważnienia mogą być oparte – w sposób alternatywny lub kumulatywny – na wcześniejszych prawach określonych »w [prawodawstwie Unii] lub w prawie krajowym, które regulują ochronę tych praw«. Z powyższego wynika, że ochrona przyznana nazwom pochodzenia i oznaczeniom geograficznym (chronionym) na podstawie rozporządzenia nr [1234/2007] – pod warunkiem że stanowią one »wcześniejsze prawa« w rozumieniu wyżej przywołanych przepisów rozporządzenia nr 207/2009 – może zostać uzupełniona odpowiednim prawem krajowym przyznającym dodatkową ochronę”.

99

Z oddalenia zarzutu pierwszego odwołania wzajemnego wynika, że nie naruszając prawa Sąd, opierając się na dokonanej przez Trybunał w pkt 107 i nast. wyroku z dnia 8 września 2009 r., Budějovický Budvar (C‑478/07, EU:C:2009:521) wykładni przepisów dotyczących przewidzianego w rozporządzeniu nr 510/2006 systemu ochrony, orzekł zasadniczo w pkt 38 i 41 zaskarżonego wyroku, że system ochrony nazw pochodzenia „Porto” lub „Port”, taki jak przewidziany w art. 118m ust. 1 i 2 rozporządzenia nr 1234/2007, posiada w odniesieniu do nazw pochodzenia objętych zakresem stosowania tego rozporządzenia, charakter jednolity i wyłączny.

100

Należy zaś przypomnieć, że w wyroku z dnia 8 września 2009 r., Budějovický Budvar (C‑478/07, EU:C:2009:521) Trybunał uznał, że przewidziany w rozporządzeniu nr 510/2006 system ochrony nazw pochodzenia powinien być interpretowany w ten sposób, że posiada on charakter zarówno jednolity, jak i wyczerpujący.

101

Z uwagi na ten wyczerpujący charakter rzeczonego systemu ochrony Trybunał uznał, że rozporządzenie nr 510/2006 należy również interpretować w ten sposób, że stoi ono na przeszkodzie stosowaniu systemu ochrony ustanowionego na mocy umów międzynarodowych łączących dwa państwa członkowskie, który przyznaje danej nazwie, stanowiącej zgodnie z prawem jednego państwa członkowskiego nazwę pochodzenia, ochronę w drugim z tych państw członkowskich, w którym faktycznie się o nią występuje, mimo że ta nazwa pochodzenia nie była przedmiotem wniosku o rejestrację na podstawie wspomnianego rozporządzenia.

102

Z wyroku z dnia 8 września 2009 r., Budějovický Budvar (C‑478/07, EU:C:2009:521) nie wynika ponadto, by wniosek, jaki sformułował Trybunał w odniesieniu do wyczerpującego charakteru ustanowionego w rozporządzeniu nr 510/2006 systemu ochrony, nie miał obejmować przypadku, w którym przedmiotowy system prawa krajowego przyznaje danemu chronionemu oznaczeniu geograficznemu lub danej chronionej nazwie pochodzenia ochronę „dodatkową”, a mianowicie ochronę wzmocnioną lub ochronę na wyższym poziomie w porównaniu z ochroną wynikającą jedynie z tego rozporządzenia.

103

Ze względów, które zostały przedstawione w pkt 83 i 89–93 niniejszego wyroku, ustanowiony w rozporządzeniu nr 1234/2007 system ochrony ma wyczerpujący charakter, w związku z czym rozporządzenie to stoi na przeszkodzie stosowaniu krajowego systemu ochrony chronionych na podstawie tego rozporządzenia oznaczeń geograficznych.

104

Sąd uznał jednak w pkt 44 zaskarżonego wyroku, że ochrona przyznana nazwom pochodzenia i oznaczeniom geograficznym na podstawie rozporządzenia nr 1234/2007 nie powinna być rozumiana jako wyczerpująca, w tym sensie, że nie może ona zostać uzupełniona „poza swoim własnym zakresem stosowania” innym systemem ochrony.

105

W niniejszej wypadku należy stwierdzić, że spór dotyczy postępowania w sprawie unieważnienia prawa do znaku, jakie zostało wszczęte wobec właściciela znaku towarowego PORT CHARLOTTE z tego względu, że naruszył on prawo ochronne przyznane prawem portugalskim nazwie pochodzenia „Porto” lub „Port”.

106

Ta nazwa pochodzenia objęta jest zaś wyraźnie własnym zakresem stosowania rozporządzenia nr 1234/2007, zważywszy, że chodzi tu o oznaczenie geograficzne, z którego korzysta rodzaj wina, które zostało zarejestrowane i jest chronione na mocy tego rozporządzenia.

107

O ile rozporządzenie nr 1234/2007 nie sprzeciwia się zasadniczo ochronie na podstawie prawa krajowego „prostego oznaczenia pochodzenia geograficznego”, czyli nazwy, w przypadku której nie istnieje bezpośredni związek między z jednej strony określoną jakością, renomą lub inną właściwością produktu, a z drugiej strony specyficznym miejscem jego pochodzenia geograficznego, i która w konsekwencji nie jest objęta zakresem stosowania rozporządzenia nr 1234/2007 (zob. analogicznie wyrok z dnia 8 września 2009 r., Budějovický Budvar, C‑478/07, EU:C:2009:521, pkt 73 i przytoczone tam orzecznictwo), o tyle inaczej jest w przypadku, gdy tak jak w niniejszej sprawie spór dotyczy nazwy pochodzenia przyznanej winu, która objęta jest zakresem stosowania rzeczonego rozporządzenia.

108

Wynika z tego, że Sąd naruszył prawo, gdy orzekł w pkt 44 zaskarżonego wyroku, że ochrona przyznana nazwom pochodzenia i oznaczeniom geograficznym chronionym na podstawie rozporządzenia nr 1234/2007 – pod warunkiem że stanowią one „wcześniejsze prawa” w rozumieniu art. 53 ust. 1 lit. c) rozporządzenia nr 207/2009 w związku z art. 8 ust. 4 tego rozporządzenia oraz art. 53 ust. 2 lit. d) tego rozporządzenia – „może zostać uzupełniona odpowiednim prawem krajowym przyznającym dodatkową ochronę”.

109

W związku z powyższym należy uwzględnić jedyny zarzut odwołania głównego.

110

W zarzucie drugim swego odwołania wzajemnego, dotyczącym naruszenia art. 118m ust. 2 lit. a) ppkt (ii) rozporządzenia nr 1234/2007, który stanowi, że dane nazwy pochodzenia są chronione przed wszelkim bezpośrednim lub niebezpośrednim wykorzystaniem w celach handlowych, również w odniesieniu do produktów nieporównywalnych, jeśli takie zastosowanie wykorzystuje ich reputację, IVDP zarzuca Sądowi, że uznał on w pkt 72 zaskarżonego wyroku, że Izba Odwoławcza słusznie stwierdziła, że sporny znak towarowy, a mianowicie oznaczenie „PORT CHAROLTTE”, „nie używa ani nie przywołuje” nazwy pochodzenia „Porto” lub „Port”.

111

Zarzut ten dotyczy elementów uzasadnienia przedstawionych w pkt 70 i 71 zaskarżonego wyroku, które mają następujące brzmienie:

112

Zatem jak twierdziło IVDP, w języku portugalskim nie istnieje wyraz „port”. W dodatku wyrazem używanym w celu oznaczenia portu, to znaczy miejsca usytuowanego nad brzegiem morza lub rzeki, jest „porto”. Wynika z tego, że w tej określonej kwestii Sąd popełnił oczywisty błąd w ustaleniach faktycznych.

113

Nie zmienia to faktu, że, w sposób bardziej ogólny, ocena Sądu, zgodnie z którą właściwy krąg odbiorców, a mianowicie przeciętny konsument w Unii posiadający przynajmniej podstawową wiedzę w zakresie języka angielskiego lub jednego z języków romańskich, zrozumie oznaczenie „PORT CHARLOTTE” jako oznaczające port noszący nazwę związaną z osobą zwaną Charlotte, bez ustalania bezpośredniego związku z nazwą pochodzenia „Porto” lub „Port” lub z winem Porto, jest oceną stanu faktycznego i nie może jako taka, wobec braku wykazania przez IVDP oczywistego przeinaczenia dowodu mogącego mieć wpływ na tę ocenę, być przedmiotem kontroli na etapie odwołania.

114

Ocena ta nie wypływa również z niedokładnej interpretacji wyrazów „wszelki[e] bezpośredni[e] lub niebezpośredni[e] wykorzystanie[…] w celach handlowych” zawartych w art. 118m ust. 2 lit. a) rozporządzenia nr 1234/2007.

115

Włączenia do danego znaku towarowego danej nazwy chronionej na podstawie rozporządzenia nr 1234/2007, takiej jak nazwa pochodzenia „port”, nie można bowiem uznać za mogące wykorzystywać reputację tej nazwy pochodzenia w rozumieniu art. 118m ust. 2 lit. a) ppkt (ii) tego rozporządzenia, jeśli takie włączenie nie prowadzi właściwego kręgu odbiorców do kojarzenia tego znaku towarowego lub towarów, dla których został on zarejestrowany, z daną nazwą pochodzenia lub wyrobem winiarskim, w związku z którym nazwa ta jest chroniona.

116

W niniejszej sprawie Sąd, w wyniku przeprowadzenia niezależnej oceny okoliczności faktycznych, stwierdził w pkt 71 i 76 zaskarżonego wyroku, że oznaczenie „PORT CHARLOTTE”, z uwagi na to, że składa się z wyrazu „port” i imienia Charlotte, będzie postrzegane przez właściwy krąg odbiorców jako logiczna i konceptualna całość odnosząca się do portu, a mianowicie miejsca usytuowanego na brzegu morza lub rzeki, z którym kojarzy się imię, stanowiące najważniejszy i najbardziej odróżniający element spornego znaku towarowego. Zdaniem Sądu właściwy krąg odbiorców nie będzie postrzegał w tym oznaczeniu odniesienia geograficznego do wina Porto korzystającego z rozpatrywanej nazwy pochodzenia.

117

Na podstawie tej oceny faktycznej Sąd mógł orzec, nie naruszając prawa, że Izba Odwoławcza słusznie uznała, iż nie można było stwierdzić, że sporny znak towarowy wykorzystywał nazwę pochodzenia „Porto” lub „Port” w rozumieniu art. 118m ust. 2 lit. a) ppkt (ii) rozporządzenia nr 1234/2007.

118

Chociaż w pkt 72 zaskarżonego wyroku Sąd błędnie dodał, że sporny znak towarowy nie przywołuje rzeczonej nazwy pochodzenia w oparciu o art. 118m ust. 2 lit. a) rozporządzenia nr 1234/2007, podczas gdy do przywołania odnosi się lit. b) tego przepisu, błąd ten pozostaje bez wpływu na rozstrzygnięcie Sądu w przedmiocie oddalenia zarzutu szczegółowego dotyczącego naruszenia art. 118m ust. 2 lit. a) ppkt (ii) tego rozporządzenia.

119

W konsekwencji należy oddalić zarzut drugi odwołania wzajemnego.

120

W swym zarzucie trzecim odwołania wzajemnego IVDP utrzymuje, że orzekając w pkt 75 zaskarżonego wyroku, iż użycie zarejestrowanego dla whisky spornego znaku towarowego PORT CHARLOTTE nie skutkuje „niewłaściwym stosowaniem, imitacją lub przywołaniem” nazwy pochodzenia „Porto” lub „Port” w rozumieniu art. 118m ust. 2 lit. b) rozporządzenia nr 1234/2007, Sąd naruszył ten przepis.

121

Sąd przypomniał przede wszystkim w pkt 76 zaskarżonego wyroku orzecznictwo Trybunału odnoszące się do pojęcia „przywołania”, określonego w prawodawstwie Unii dotyczącym ochrony nazw pochodzenia i oznaczeń geograficznych.

122

Zgodnie z tym orzecznictwem owo pojęcie „przywołania” dotyczy sytuacji, w której termin zastosowany do oznaczenia produktu zawiera część chronionej nazwy w taki sposób, że gdy konsument zetknie się z nazwą tego produktu, kojarzy jako produkt odniesienia towar objęty taką nazwą [zob. między innymi w odniesieniu do art. 16 lit b) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 110/2008 z dnia 15 stycznia 2008 r. w sprawie definicji, opisu, prezentacji, etykietowania i ochrony oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych oraz uchylającego rozporządzenie Rady (EWG) nr 1576/89 (Dz.U. 2008, L 39, s. 16), który jest przepisem pod każdym względem identycznym z art. 118m ust. 2 lit. b) rozporządzenia nr 1234/2007, wyrok z dnia 21 stycznia 2016 r., Viiniverla, C‑75/15, EU:C:2016:35, pkt 21 i przytoczone tam orzecznictwo].

123

Ponadto „przywołanie” może zaistnieć nawet w braku jakiegokolwiek prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd co do rozpatrywanych wyrobów, przy czym szczególnie istotne jest, by w świadomości odbiorców nie zostało stworzone skojarzenie co do pochodzenia wyrobu i by podmiot gospodarczy nie korzystał w sposób nienależny z renomy danego chronionego oznaczenia geograficznego (zob. zwłaszcza wyrok z dnia 21 stycznia 2016 r., Viiniverla, C‑75/15, EU:C:2016:35, pkt 45).

124

Sąd, nie naruszając prawa, zastosował zasadnicze kryterium, które wynika z tego orzecznictwa, orzekając w pkt 76 zaskarżonego wyroku, że ze względów wskazanych w pkt 71 tego wyroku nawet jeśli wyraz „port” stanowi część składową spornego znaku towarowego, to gdy przeciętny konsument – nawet przyjmując założenie, że pochodzi on z Portugalii lub jest portugalskojęzyczny – będzie miał do czynienia z whisky oznaczoną wspomnianym znakiem towarowym, nie skojarzy tej whisky z winem Porto korzystającym z rozpatrywanej nazwy pochodzenia.

125

Sąd dodał w tym samym pkt 76, że ocenę tę potwierdzają niebagatelne różnice między odpowiednimi cechami wina Porto oraz whisky, w szczególności w zakresie składników, zawartości alkoholu i smaku, które są dobrze znane przeciętnemu konsumentowi i zostały prawidłowo przypomniane przez Izbę Odwoławczą w pkt 20 i 34 spornej decyzji.

126

Ponieważ dokonana w ten sposób przez Sąd w pkt 76 zaskarżonego wyroku ocena jest oceną natury faktycznej, a IVDP nie wykazało żadnego przeinaczenia dowodów przez Sąd, nie może ona być przedmiotem krytyki na etapie odwołania, nawet jeśli jest ona oparta na ścisłej wykładni pojęcia „przywołania” w rozumieniu art. 118m ust. 2 lit. b) rozporządzenia nr 1234/2007.

127

Należy zatem oddalić zarzut trzeci odwołania wzajemnego.

128

W świetle powyższego należy uwzględnić odwołanie główne i oddalić odwołanie wzajemne. W konsekwencji należy uchylić zaskarżony wyrok.

129

Z art. 61 akapit pierwszy statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wynika, że jeśli odwołanie jest zasadne Trybunał może wydać orzeczenie ostateczne w sprawie, jeśli stan postępowania na to pozwala.

130

Ponieważ stan postępowania na to pozwala, Trybunał uznaje, że należy wydać orzeczenie ostateczne w sprawie skargi przed Sądem.

131

W istocie w zaskarżonym wyroku Sąd oddalił wszystkie zarzuty sformułowane przed nim na poparcie skargi, z wyjątkiem zarzutu trzeciego, dotyczącego faktu, że Izba Odwoławcza błędnie uznała, iż ochrona nazw pochodzenia dla win jest regulowana wyłącznie w rozporządzeniu nr 1234/2007, a nie równolegle w prawie krajowym oraz części pierwszej zarzutu czwartego dotyczącej naruszenia art. 53 ust. 1 lit. c) rozporządzenia nr 207/2009 w związku z art. 8 ust. 4 tego rozporządzenia, że Izba Odwoławcza nie zastosowała właściwych przepisów prawa portugalskiego.

132

W niniejszym zaś wyroku Trybunał z jednej strony uwzględnia odwołanie główne od zaskarżonego wyroku, ze względu na to, że wyrokiem tym Sąd uwzględnił zarzut trzeci i część pierwszą zarzutu czwartego, a z drugiej strony, oddala odwołanie wzajemne od orzeczenia przez Sąd oddalenia części drugiej zarzutu czwartego dotyczącej naruszenia art. 118m ust. 2 rozporządzenia nr 1234/2007, z tego względu, że Izba Odwoławcza błędnie uznała, iż rejestracja lub użycie spornego znaku towarowego nie stanowi ani wykorzystania ani przywołania nazwy pochodzenia „Porto” lub „Port”, w związku z czym nie zachodzi potrzeba badania renomy tej nazwy pochodzenia.

133

Wynika z tego, że wszystkie zarzuty wysunięte na poparcie skargi wniesionej do Sądu na sporną decyzję należy oddalić.

134

Wobec tego należy w całości oddalić skargę wniesioną do Sądu, bez potrzeby skierowania sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd.

135

Zgodnie z art. 184 § 2 regulaminu postępowania przed Trybunałem, jeżeli odwołanie jest zasadne i Trybunał wydaje orzeczenie kończące postępowanie w sprawie, rozstrzyga on również o kosztach.

136

Zgodnie z art. 138 § 1 tego regulaminu, mającym zastosowanie do postępowania odwoławczego na podstawie art. 184 § 1 regulaminu, kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę.

137

W niniejszej sprawie z uwagi na to, że Trybunał uwzględnił odwołanie EUIPO i oddalił odwołanie wzajemne IVDP, to IVDP przegrało sprawę w postępowaniu z jej skargi przed Sądem.

138

W konsekwencji, ponieważ EUIPO i Bruichladdich wniosły o obciążenie IVDP kosztami postępowania, należy obciążyć IVDP kosztami poniesionymi przez EUIPO i Bruichladdich w obydwu instancjach.

139

Zgodnie z art. 140 § 1 regulaminu postępowania, mającym zastosowanie do postępowania odwoławczego na podstawie art. 184 § 1 tego regulaminu, Republika Portugalska i Komisja, które przystąpiły do sprawy w charakterze interwenientów, pokrywają własne koszty.

Z powyższych względów Trybunał (druga izba) orzeka, co następuje: