19.5.2017   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 129/17

(1)

Unia przyczynia się do zapewnienia wysokiego poziomu ochrony konsumentów oraz do stawiania konsumentów w centrum rynku wewnętrznego poprzez wspieranie i uzupełnianie polityk państw członkowskich w staraniu o zapewnienie obywatelom możliwości czerpania w pełni korzyści z istnienia rynku wewnętrznego, a tym samym należytego uwzględniania i obrony ich interesów prawnych i gospodarczych. Prawidłowo funkcjonujący i godny zaufania sektor usług finansowych stanowi kluczowy element rynku wewnętrznego i jego możliwości transgranicznych. Wymaga on solidnych ram regulacyjnych i nadzorczych, które zapewniają stabilność finansową, a jednocześnie wspierają zrównoważoną gospodarkę. Prawidłowo funkcjonujący i godny zaufania sektor usług finansowych powinien także zapewniać wysoki poziom ochrony konsumentów i innych użytkowników końcowych usług finansowych, w tym inwestorów detalicznych, oszczędzających, posiadaczy polis ubezpieczeniowych, członków funduszy emerytalnych i osób uposażonych, akcjonariuszy indywidualnych, pożyczkobiorców oraz MŚP.

(2)

Od 2007 r. zaufanie użytkowników końcowych usług finansowych, w szczególności konsumentów, nadwyrężył kryzys finansowy i gospodarczy. Aby przywrócić ich zaufanie do stabilności sektora finansowego oraz wnieść wkład do jego najlepszych praktyk, istotne jest zwiększenie poziomu aktywnego uczestnictwa i zaangażowania konsumentów i innych użytkowników końcowych usług finansowych, w tym inwestorów detalicznych, oszczędzających, posiadaczy polis ubezpieczeniowych, członków funduszy emerytalnych i osób uposażonych, akcjonariuszy indywidualnych, pożyczkobiorców oraz MŚP, a także podmiotów reprezentujących ich interesy, w unijne i inne stosowne wielostronne procesy kształtowania polityki w sektorze finansowym.

(3)

Aby osiągnąć te cele, w wyniku ponadpartyjnej inicjatywy Parlamentu Europejskiego, pod koniec 2011 r. Komisja zainicjowała projekt pilotażowy zakładający udzielenie dotacji w celu wsparcia rozwoju ośrodka specjalistycznej wiedzy finansowej służącego pomocą konsumentom, innym użytkownikom końcowym oraz podmiotom reprezentującym ich interesy, aby zwiększyć ich zdolność udziału w procesie kształtowania unijnej polityki w dziedzinie usług finansowych oraz sprzyjać powstaniu odpornego systemu bankowego. Główne cele polityki polegały na zapewnieniu, aby osoby odpowiedzialne za kształtowanie unijnej polityki, przystępując do wprowadzenia nowych przepisów prawa unijnego, mogły zapoznać się z poglądami innymi niż wyrażane przez specjalistów z sektora finansowego, na zapewnieniu, aby interesy konsumentów i innych użytkowników końcowych usług finansowych znajdowały odzwierciedlenie w nowych przepisach prawa unijnego, na zapewnieniu, aby ogół społeczeństwa był lepiej informowany o bieżących kwestiach związanych z regulacją sektora finansowego, dzięki czemu zostanie pogłębiona wiedza finansowa obywateli, oraz na zapewnieniu zwiększenia aktywnego udziału konsumentów i innych użytkowników końcowych usług finansowych w kształtowaniu unijnej polityki w dziedzinie usług finansowych, co zaowocuje wyważonymi przepisami prawa unijnego.

(4)

W związku z tym Komisja, w drodze otwartego zaproszenia do składania wniosków, udzieliła w latach 2012–2015 dotacje na działalność dwóm organizacjom non-profit: Finance Watch i Better Finance. Dotacji tych udzielono w latach 2012 i 2013 w ramach projektu pilotażowego trwającego dwa lata, a od 2014 r. w formie działania przygotowawczego. Ponadto w 2016 r. zadecydowano o udzielaniu dotacji na działania zamiast dotacji na działalność, gdyż dotacje na działania pozwalają skuteczniej kontrolować wydatki z budżetu unijnego. Ponieważ działanie przygotowawcze może być prowadzone tylko przez maksymalnie trzy kolejne lata na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 966/2012 (3), konieczne jest przyjęcie aktu ustawodawczego, aby zapewnić podstawę prawną finansowania tych działań poczynając od 2017 r.

(5)

Finance Watch powstało z dotacji unijnych w 2011 r. jako międzynarodowe stowarzyszenie non-profit na podstawie prawa belgijskiego. Jego zadaniem jest obrona interesów społeczeństwa obywatelskiego w sektorze finansowym. Dzięki dotacjom unijnym Finance Watch udało się w krótkim czasie stworzyć zespół wykwalifikowanych specjalistów, zdolnych do prowadzenia badań, analiz politycznych oraz działań informacyjnych w dziedzinie usług finansowych.

(6)

Better Finance powstała w wyniku prowadzonych od 2009 r. kolejnych reorganizacji i zmian wizerunkowych już istniejących europejskich federacji inwestorów i akcjonariuszy. Dzięki dotacjom unijnym organizacja ta stworzyła ośrodek specjalistycznej wiedzy finansowej, który skupia się przede wszystkim na interesach konsumentów, inwestorów prywatnych, indywidualnych akcjonariuszy, oszczędzających oraz innych użytkowników końcowych usług finansowych, stosownie do jej składu członkowskiego i zasobów.

(7)

W wyniku przeprowadzonej w 2015 r. oceny projektu pilotażowego i późniejszego działania przygotowawczego stwierdzono, że zasadniczo osiągnięto cele z zakresu polityki. Finance Watch i Better Finance prowadziły prace w uzupełniających się obszarach polityki i skupiały się na różnych odbiorcach. Ich działalność, wspólnie, objęła większość aspektów unijnego programu w zakresie polityki finansowej od 2012 r. oraz – na tyle, na ile pozwoliły im na to zasoby – Finance Watch i Better Finance starały się rozszerzać swoje działania, aby uzyskać szeroki zasięg geograficzny w Unii.

(8)

Obie organizacje wniosły wartość dodaną w działania swoich członków krajowych oraz przyniosły korzyści unijnym konsumentom. Krajowym organizacjom zajmującym się wieloma kwestiami konsumenckimi często brakuje technicznej wiedzy specjalistycznej z obszarów polityki dotyczących szczególnie usług finansowych i powiązanych z nimi procesów kształtowania polityki Unii. Ponadto na poziomie Unii nie zidentyfikowano dotąd żadnych innych podobnych organizacji. Pomimo iż ocena projektu pilotażowego wykazała, że żaden inny wnioskodawca nie odpowiedział na ogłaszane corocznie od 2012 r. zaproszenia do składania wniosków, program przewidziany w niniejszym rozporządzeniu powinien być otwarty na innych potencjalnych beneficjentów po zakończeniu okresu 2017–2020, jeżeli będą oni spełniać jego wymogi.

(9)

Pomimo regularnie podejmowanych starań Finance Watch i Better Finance nie udało się pozyskać stabilnego i znaczącego finansowania pochodzącego od innych darczyńców, niezależnych od branży finansowej, a zatem, aby utrzymać stabilność finansową nadal pozostają w znacznym stopniu zależne od finansowania unijnego. Dofinansowanie unijne jest więc obecnie konieczne, aby zapewnić otrzymywanie zasobów niezbędnych do osiągnięcia w nadchodzących latach pożądanych celów z zakresu polityki i zapewnienia stabilności finansowej tym organizacjom oraz ich ekspertom i pracownikom administracyjnym, którzy zdołali w krótkim czasie rozpocząć swoje odpowiednie działania. Należy zatem ustanowić unijny program na lata 2017–2020 w celu wsparcia działalności Finance Watch i Better Finance (zwany dalej „programem”), który uzupełni podobne polityki realizowane przez państwa członkowskie na poziomie krajowym. Stabilność finansowa ma dla obu organizacji kluczowe znaczenie z punktu widzenia utrzymania wiedzy specjalistycznej oraz planowania projektów przez obie organizacje. Organizacje otrzymujące wsparcie w ramach programu powinny jednak dążyć do zwiększenia udziału innych źródeł finansowania.

(10)

Dalsze finansowanie Finance Watch i Better Finance w latach 2017–2020 w tym samym zakresie co w ramach działania przygotowawczego zapewniłoby utrzymanie dotychczas ocenionych pozytywnie skutków działań zrealizowanych przez te organizacje. Pula środków finansowych na realizację programu powinna być uzależniona od średnich rzeczywistych kosztów poniesionych przez każdą organizację w latach 2012–2015. Maksymalny wskaźnik dofinansowania wynoszący 60 % finansowania unijnego powinien pozostać na niezmienionym poziomie. W przypadku gdyby program i odpowiadające mu finansowanie zostały przedłużone po roku 2020 i pojawili się inni potencjalni beneficjenci, zaproszenie do składania wniosków powinno być otwarte na wszelkie inne organizacje spełniające kryteria i realizujące cele programu.

(11)

Niniejsze rozporządzenie ustanawia pulę środków finansowych na cały okres trwania programu, która podczas corocznej procedury budżetowej ma stanowić dla Parlamentu Europejskiego i Rady główną kwotę odniesienia w rozumieniu pkt 17 Porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 2 grudnia 2013 r. pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej, współpracy w kwestiach budżetowych i należytego zarządzania finansami (4).

(12)

W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania niniejszego rozporządzenia należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze w odniesieniu do ustalania rocznych programów prac.

(13)

Każdego roku przed dniem 30 listopada każdy beneficjent powinien przedłożyć Komisji opis zaplanowanych na kolejny rok działań służących osiągnięciu celów programu z zakresu polityki. Działania te należy szczegółowo opisać, ze wskazaniem ich celów, oczekiwanych rezultatów i skutków, szacowanych kosztów i ram czasowych, a także odpowiednich wskaźników do ich oceny.

(14)

Wsparcia finansowego należy udzielić zgodnie z warunkami określonymi w rozporządzeniu (UE, Euratom) nr 966/2012 i rozporządzeniu delegowanym Komisji (UE) nr 1268/2012 (5).

(15)

Nie później niż 12 miesięcy przed zakończeniem programu Komisja powinna przedłożyć Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie z oceny dotyczące rezultatów uzyskanych w ramach programu. W sprawozdaniu z oceny należy ocenić, czy program ma być kontynuowany po okresie 2017–2020. Wszelkie przedłużenie, zmiana lub odnowienie programu po okresie 2017–2020 powinny podlegać otwartej procedurze na potrzeby wyboru beneficjentów.

(16)

Należy zapewnić ochronę interesów finansowych Unii w całym cyklu wydatkowania, poprzez zastosowanie proporcjonalnych środków obejmujących zapobieganie nieprawidłowościom oraz ich wykrywanie i badanie, odzyskiwanie środków utraconych, nienależnie wypłaconych lub niewłaściwie wykorzystanych oraz, w stosownych przypadkach, nakładanie sankcji administracyjnych i finansowych.

(17)

Beneficjenci powinni dokładać wszelkich starań, aby uczynić swoją działalność widoczną we wszystkich państwach członkowskich. Aby osiągnąć ten cel, beneficjenci powinni starać się nawiązywać kontakty z odpowiednimi organizacjami konsumenckimi non-profit w całej Unii oraz w miarę możliwości dokonywać tłumaczenia informacji o swojej organizacji, składzie członkowskim i działalności, a także udostępniać te informacje na swoich stronach internetowych.

(18)

W celu zapewnienia ciągłości prowadzonych przez beneficjentów działań wspieranych finansowaniem unijnym, niniejsze rozporządzenie powinno wejść w życie z dniem jego opublikowania i być stosowane od dnia 1 maja 2017 r.

(19)

Ponieważ cel niniejszego rozporządzenia, a mianowicie ustanowienie unijnego programu służącego wsparciu szczególnych działań zwiększających zaangażowanie konsumentów i innych użytkowników końcowych usług finansowych w proces kształtowania unijnej polityki w dziedzinie usług finansowych, nie może zostać osiągnięty w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na jego rozmiary i skutki możliwe jest jego lepsze osiągnięcie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu,

a)

prace badawcze, w tym opracowywanie własnych badań oraz danych i poszerzanie wiedzy specjalistycznej;

b)

kontakt z konsumentami i innymi użytkownikami końcowymi usług finansowych we współpracy z istniejącymi sieciami konsumentów i infoliniami w państwach członkowskich w celu zidentyfikowania zagadnień istotnych dla kształtowania unijnej polityki w zakresie ochrony interesów konsumentów w dziedzinie usług finansowych;

c)

działania zwiększające świadomość, rozpowszechnianie oraz zapewnianie edukacji i szkoleń z zakresu finansów, bezpośrednio lub za pośrednictwem ich członków krajowych, w tym również skierowane do szerokiego grona konsumentów i innych użytkowników końcowych usług finansowych oraz odbiorców niebędących specjalistami;

d)

działania służące zacieśnieniu współpracy między członkami organizacji, o których mowa w art. 3 ust. 1, a także działania promocyjne i doradcze z zakresu polityki wzmacniające pozycję tych członków na poziomie Unii oraz wspierające zainteresowanie społeczeństwa i ogólne zainteresowanie w odniesieniu do regulacji finansowej i unijnej.

a)

dalsze zwiększanie aktywnego uczestnictwa i zaangażowania konsumentów i innych użytkowników końcowych usług finansowych, a także podmiotów reprezentujących interesy konsumentów i innych użytkowników końcowych usług finansowych, w unijne i inne stosowne wielostronne procesy kształtowania polityki w dziedzinie usług finansowych;

b)

informowanie konsumentów i innych użytkowników końcowych usług finansowych, a także podmiotów reprezentujących ich interesy, o bieżących kwestiach związanych z regulacją sektora finansowego.

a)

rocznego opisu działań realizowanych przez beneficjenta w ramach programu;

b)

rocznego sprawozdania z działalności, w którym uwzględnia się wskaźniki ilościowe i jakościowe dla każdego działania zaplanowanego i realizowanego przez beneficjenta;

c)

sprawozdania finansowego.

a)

organizacja i zakres zadań;

b)

możliwość uzyskania członkostwa, warunki członkostwa i struktura organizacyjna beneficjenta;

c)

rodzaje jego działalności objęte zakresem art. 1 ust. 2.