20.1.2016   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 13/2

(1)

Dyrektywa Rady 2013/59/Euratom (3) określa podstawowe normy bezpieczeństwa w celu ochrony przed zagrożeniami wynikającymi z narażenia na działanie promieniowania jonizującego.

(2)

W następstwie awarii w elektrowni jądrowej w Czarnobylu dnia 26 kwietnia 1986 r. znaczne ilości materiałów promieniotwórczych zostały uwolnione do atmosfery, powodując w kilku krajach europejskich skażenie żywności i pasz o poziomach mających istotne znaczenie dla zdrowia. Przyjęto środki w celu zapewnienia, by niektóre produkty rolne były wprowadzane na terytorium Unii wyłącznie zgodnie ze wspólnymi ustaleniami chroniącymi zdrowie ludności, które jednocześnie podtrzymują jednolity charakter rynku i zapobiegają przesunięciom handlu.

(3)

Rozporządzenie Rady (Euratom) nr 3954/87 (4) określa maksymalne dozwolone poziomy skażenia promieniotwórczego, które mają być stosowane po awarii jądrowej lub w innych przypadkach zdarzenia radiacyjnego, które może doprowadzić lub doprowadziło do znacznego skażenia żywności i pasz. Te maksymalne dozwolone poziomy są nadal zgodne z najnowszymi zaleceniami naukowymi dostępnymi obecnie na skalę międzynarodową. Podstawa ustanowienia maksymalnych dozwolonych poziomów określonych w niniejszym rozporządzeniu została poddana przeglądowi i opisana w publikacji Komisji na temat ochrony przed promieniowaniem nr 105 (Unijne kryteria wprowadzania ograniczeń dotyczących żywności po awarii). Poziomy te są oparte w szczególności na poziomie odniesienia 1 mSv na rok w odniesieniu do wzrostu indywidualnej dawki efektywnej na skutek spożycia i przy założeniu, że skażonych jest 10 % żywności spożywanej rocznie. Inne założenia stosuje się jednak do niemowląt poniżej 1. roku życia.

(4)

W następstwie awarii w elektrowni jądrowej Fukushima, która miała miejsce w dniu 11 marca 2011 r., Komisja została poinformowana, że poziomy radionuklidów w niektórych produktach żywnościowych pochodzących z Japonii przekroczyły mające zastosowanie w Japonii progi podejmowania działań w odniesieniu do żywności. Takie skażenie może stanowić zagrożenie dla zdrowia publicznego i zdrowia zwierząt w Unii, dlatego przyjęto środki polegające na wprowadzeniu specjalnych warunków regulujących przywóz żywności i paszy pochodzących lub wysyłanych z Japonii, zgodne z opinią Stałego Komitetu ds. Łańcucha Żywnościowego i Zdrowia Zwierząt ustanowionego rozporządzeniem (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady (5).

(5)

Istnieje potrzeba stworzenia systemu umożliwiającego Wspólnocie w razie awarii jądrowej lub w innym przypadku zdarzenia radiacyjnego, które może doprowadzić lub doprowadziło do znacznego skażenia promieniotwórczego żywności i pasz, określenie, w celu ochrony ludności, maksymalnych dozwolonych poziomów skażenia promieniotwórczego w odniesieniu do produktów, które mają być wprowadzone do obrotu.

(6)

Podobnie jak inne rodzaje żywności woda pitna jest spożywana bezpośrednio lub pośrednio, a zatem jest istotna dla ogólnego narażenia konsumenta na działanie substancji promieniotwórczych. W odniesieniu do substancji promieniotwórczych kontrola jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi jest już przewidziana w dyrektywie Rady 2013/51/Euratom (6), z wyjątkiem wód mineralnych i wód, które są produktami leczniczymi. Niniejsze rozporządzenie powinno mieć zastosowanie do żywności, żywności o mniejszym znaczeniu i pasz, które mogą być wprowadzone do obrotu po awarii jądrowej lub w innym przypadku zdarzenia radiacyjnego i nie mieć zastosowania do wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, do której zastosowanie ma dyrektywa 2013/51/Euratom. W przypadku zdarzenia radiacyjnego państwa członkowskie mogą jednak zdecydować, że będą się odnosić do maksymalnych poziomów dla żywności w postaci płynnej określonych w niniejszym rozporządzeniu w celu kontroli wykorzystywania wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi.

(7)

Maksymalne dozwolone poziomy skażenia promieniotwórczego powinny mieć zastosowanie do żywności i pasz pochodzących z Unii lub przywożonych z państw trzecich w zależności od miejsca i okoliczności awarii jądrowej lub innego zdarzenia radiacyjnego.

(8)

Komisja powinna być informowana o wystąpieniu awarii jądrowej lub niezwykle wysokich poziomów promieniowania zgodnie z decyzją Rady 87/600/Euratom (7) lub na podstawie Konwencji Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (MAEA) o wczesnym powiadamianiu o awarii jądrowej z dnia 26 września 1986 r.

(9)

Aby uwzględnić, że sposób odżywiania niemowląt podczas pierwszych sześciu miesięcy życia może znacznie się różnić oraz że istnieje niepewność związana z metabolizmem niemowląt podczas kolejnych sześciu miesięcy życia, należy rozszerzyć stosowanie niższych maksymalnych dozwolonych poziomów w odniesieniu do żywności dla niemowląt na całe pierwsze 12 miesięcy życia.

(10)

Aby uprościć dostosowanie mających zastosowanie maksymalnych dopuszczalnych poziomów, w szczególności w odniesieniu do okoliczności awarii jądrowej lub innego zdarzenia radiacyjnego, procedury dotyczące przeglądu rozporządzeń wykonawczych powinny obejmować konsultację Komisji z grupą ekspertów, o której mowa w art. 31 Traktatu.

(11)

W celu zapewnienia, by żywność i pasza przekraczające mające zastosowanie maksymalne dozwolone poziomy nie były wprowadzane do obrotu we Wspólnocie, przestrzeganie tych poziomów powinno być przedmiotem stosownych kontroli.

(12)

Aby zapewnić jednolite warunki wykonywania niniejszego rozporządzenia w odniesieniu do wprowadzenia obowiązku stosowania maksymalnych dozwolonych poziomów, należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 182/2011 (8), które ma być stosowane do celów niniejszego rozporządzenia, bez względu na fakt, że nie odnosi się ono wyraźnie do art. 106a Traktatu.

(13)

Komisję powinien wspierać Stały Komitet ds. Roślin, Zwierząt, Żywności i Pasz. Państwa członkowskie powinny zapewniać, by w przypadkach omawiania projektów aktów wykonawczych opartych na niniejszym rozporządzeniu na forum tego komitetu ich przedstawiciele dysponowali adekwatną wiedzą fachową w dziedzinie ochrony radiologicznej lub mogli skorzystać z takiej wiedzy.

(14)

Przy przyjmowaniu aktów zobowiązujących do stosowania maksymalnych dozwolonych poziomów skażenia promieniotwórczego żywności i pasz stosowana powinna być procedura sprawdzająca.

(15)

Komisja powinna przyjąć akty wykonawcze mające natychmiastowe zastosowanie, jeżeli jest to uzasadnione szczególnie pilną potrzebą wynikłą z niektórych zdarzeń radiacyjnych, które mogą doprowadzić lub doprowadziły do znacznego skażenia promieniotwórczego żywności i pasz.

(16)

Niniejsze rozporządzenie powinno stanowić lex specialis dla procedury przyjmowania, a następnie zmiany rozporządzeń wykonawczych określających mające zastosowanie maksymalne dozwolone poziomy skażenia promieniotwórczego będącego skutkiem zdarzenia radiacyjnego. W przypadku gdy oczywiste jest, że żywność lub pasza pochodzące z Unii lub przywożone z państwa trzeciego prawdopodobnie stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia ludzi, zdrowia zwierząt lub dla środowiska i że takiemu zagrożeniu nie można skutecznie zapobiec za pomocą środków podejmowanych przez odpowiednie państwo członkowskie lub państwa członkowskie, Komisja może przyjąć dodatkowe środki nadzwyczajne zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 178/2002. Komisja powinna zapewnić, by niniejsze rozporządzenie i rozporządzenie (WE) nr 178/2002 były wdrażane w zharmonizowany sposób. Tam, gdzie to możliwe, mające zastosowanie maksymalne dozwolone poziomy i dodatkowe środki nadzwyczajne powinny być zintegrowane w jednym rozporządzeniu wykonawczym opartym na niniejszym rozporządzeniu i rozporządzeniu (WE) nr 178/2002.

(17)

Ponadto przepisy ogólne, dotyczące przeprowadzania oficjalnych kontroli w celu sprawdzenia zgodności z przepisami mającymi na celu, między innymi, zapobieganie zagrożeniom dla ludzi i zwierząt, eliminowanie ich lub ich zmniejszanie do dopuszczalnych poziomów, zawarte są w rozporządzeniu (WE) nr 882/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady (9).

(18)

Przy opracowywaniu lub przeglądzie rozporządzenia wykonawczego Komisja powinna brać pod uwagę między innymi następujące okoliczności: miejsce, charakter i rozmiar awarii jądrowej lub innego zdarzenia radiacyjnego na terytorium Wspólnoty lub poza nim; charakter, rozmiar i zasięg stwierdzonego lub spodziewanego uwolnienia substancji promieniotwórczych do powietrza, wody i gleby oraz żywności i paszy na terytorium Wspólnoty lub poza nim; zagrożenia radiacyjne powodowane przez stwierdzone lub potencjalne skażenie promieniotwórcze żywności i paszy oraz wynikające z niego dawki promieniowania; rodzaj i ilość skażonej żywności i paszy, które mogły być wprowadzone do obrotu we Wspólnocie; maksymalne dozwolone poziomy dla skażonej żywności i paszy ustanowione w państwach trzecich; znaczenie tej żywności i paszy dla dostarczenia ludności wystarczającej ilości żywności; oczekiwania konsumentów dotyczące bezpieczeństwa żywności i możliwe zmiany nawyków żywieniowych konsumentów wskutek zdarzenia radiacyjnego.

(19)

W należycie uzasadnionych przypadkach każde państwo członkowskie powinno mieć możliwość zwrócenia się o zezwolenie na tymczasowe odstępstwo od maksymalnych dopuszczalnych poziomów skażenia promieniotwórczego dla określonej żywności lub paszy spożywanych na jego terytorium. Rozporządzenia wykonawcze powinny określać żywność i paszę, do których zastosowanie mają odstępstwa, rodzaje odnośnych izotopów promieniotwórczych, zakres geograficzny odstępstw i czas ich obowiązywania,

a)

żywności, określone w załączniku I;

b)

żywności o mniejszym znaczeniu, określone w załączniku II; oraz

c)

pasz, określone w załączniku III,

1)

„żywność” oznacza substancje lub produkty przetworzone, częściowo przetworzone lub nieprzetworzone, przeznaczone do spożycia przez ludzi lub których spożycia przez ludzi można się spodziewać.

„Żywność” obejmuje napoje, gumę do żucia i wszelkie substancje świadomie dodawane do żywności podczas jej wytwarzania, przygotowania lub obróbki.

„Żywność” nie obejmuje:

2)

„żywność o mniejszym znaczeniu” oznacza żywność o mniejszym znaczeniu w diecie, mającą jedynie marginalny udział w całkowitej konsumpcji żywności przez ludność;

3)

„pasza” oznacza substancje lub produkty, w tym dodatki, przetworzone, częściowo przetworzone lub nieprzetworzone, przeznaczone do karmienia zwierząt;

4)

„wprowadzanie do obrotu” oznacza posiadanie żywności lub paszy w celu sprzedaży, w tym oferowania do sprzedaży lub innej formy przekazania, za opłatą lub bezpłatnie, oraz sprzedaż, dystrybucję i inne formy przekazania;

5)

„zdarzenie radiacyjne” oznacza nietypową sytuację lub zdarzenie związane ze źródłem promieniowania, które wymagają podjęcia natychmiastowego działania w celu złagodzenia poważnych niepożądanych skutków dla zdrowia i bezpieczeństwa ludzi, jakości życia, mienia lub środowiska, lub zagrożenia, które mogłoby doprowadzić do takich poważnych niepożądanych skutków.